Editoryal 3 re: Diumano’y katiwalian sa Lian, Batangas

Editoryal 3 re: Diumano’y katiwalian sa Lian, Batangas  kaugnay ng P215 milyong loan na pinasok sa panahon ng kampanya

(Pondo ng Bayan, Huwag Gamitin sa Pulitika)

Isang nakakabahalang balita ang lumutang kamakailan—isang loan na nagkakahalaga ng P215 milyon mula sa Development Bank of the Philippines ang pinasok ng pamahalaang bayan ng Lian, Batangas, sa gitna ng panahon ng kampanya. Ang loan ay pinirmahan ni incumbent Mayor Joseph Peji noong ika-14 ng Marso, 2025, habang siya ay muling tumatakbo sa parehong posisyon.

Ayon kay Zaldy de Layola, dating assistant secretary ng Presidential Communications Office at ngayo’y kandidato sa pagka-alkalde, ang transaksyong ito ay may matitinding implikasyong legal, etikal, at pangkaunlaran.

Mga kababayan, hindi po ito simpleng usapin ng pagpapatayo ng gusali o pagbili ng lupa. Ito ay usapin ng tiwala—tiwala ng mamamayan na ang pera ng bayan ay ginagamit nang wasto, sa tamang panahon, at para sa kapakanan ng lahat, hindi para sa pansariling interes lalo na sa gitna ng halalan.

Ang pagkakautang ng isang lokal na pamahalaan ng ganito kalaking halaga sa gitna ng election period ay hindi lamang tanong ng timing—ito ay tanong ng intensyon. Kapag ang ganitong hakbang ay tila ginagawa upang makuha ang simpatiya ng botante gamit ang proyekto ng gobyerno, ito po ay malinaw na pag-abuso sa kapangyarihan.

Ayon sa Omnibus Election Code, ang paggamit ng pondo ng bayan para sa kapakinabangan ng kandidato sa gitna ng kampanya ay isang seryosong paglabag. Ang mga batas na ito ay umiiral hindi para pigilan ang pag-unlad kundi upang tiyakin na ito’y hindi ginagamit bilang kasangkapan sa manipulasyong pampulitika.

Ang mas nakakabahala pa, ayon sa datos ng Department of Finance, tumaas ng 29% ang kabuuang halaga ng mga loan na isinampa ng mga LGU mula Enero hanggang Setyembre 2024—umabot sa halos P88 bilyon. Tila may pattern. Tila may sabwatan.

Kung tunay na makatao at makabayan ang hangarin, bakit hindi ito ginawa bago pa magsimula ang campaign period? Bakit sa oras ng kampanya, kung kailan ang bawat kilos ng isang kandidato ay may impluwensyang pampulitika?

Mga kababayan, ang ganitong uri ng gawi ay hindi dapat palampasin. Dapat itong masusing imbestigahan ng Comelec, ng Ombudsman, at ng mga institusyong may tungkulin sa pagbabantay sa pondo ng bayan. Hindi puwedeng gawing kasangkapan ang kaban ng bayan para makapanatili sa kapangyarihan ang sinuman.

Ang pera ng taumbayan ay hindi dapat gamitin para sa political survival. Ito’y para sa serbisyong totoo, sa proyektong makatao, at sa pamumunong may pananagutan.

Ito po ang inyong lingkod, [Ilagay ang Pangalan], nagsasabing: Kung nais nating magkaroon ng malinis na halalan, dapat magsimula tayo sa malinis na pamamahala.