PROSESO NG PAGGAWA NG BATAS How a Bill Becomes a Law

PROSESO NG PAGGAWA NG BATAS

1. PAGHAHANDA NG PANUKALANG BATAS

Ang Miyembro o ang Bill Drafting Division ng Reference and Research Bureau ang naghahanda at nagsusulat ng panukalang batas ayon sa kahilingan ng Miyembro ng Mababang Kapulungan.

2. UNANG PAGBASA

1. Ang panukalang batas ay inihahain sa Bills and Index Service, kung saan ito ay binibigyan ng numero at kinokopya.

2. Pagkalipas ng tatlong araw mula sa paghahain, ito ay isinasama sa Order of Business para sa Unang Pagbasa.

3. Sa Unang Pagbasa, binabasa ng Kalihim-Heneral ang pamagat at numero ng panukalang batas. Iniaatas naman ng Ispiker ang pagtalakay nito sa naaangkop na Komite.

3. PAGSUSURI O PAG-AKSYON NG KOMITE

1. Sinusuri ng Komite kung kinakailangang magsagawa ng pampublikong pagdinig. Kung kinakailangan, itinatalaga nito ang iskedyul ng pagdinig, nagpapadala ng abiso sa publiko, at nag-aanyaya ng mga tagapagsalita mula sa sektor ng gobyerno, pribadong sektor, akademya, at iba pang eksperto sa paksa ng panukala. Kung hindi na kailangan ng pampublikong pagdinig, isinasalang ang panukalang batas sa talakayan ng Komite.

2. Batay sa resulta ng pampublikong pagdinig o talakayan, maaaring magmungkahi ng mga amyenda, pagsamahin ang mga panukalang batas na may parehong paksa, o maghain ng kapalit na panukalang batas. Pagkatapos, ihahanda ang kaukulang ulat ng Komite.

3. Inaprubahan ng Komite ang Ulat ng Komite at pormal itong ipapasa sa Plenary Affairs Bureau.

4. IKALAWANG PAGBASA

1. Ang Ulat ng Komite ay nirerehistro at binibigyan ng numero ng Bills and Index Service. Pagkatapos, ito ay isinasama sa Order of Business at iniaatas sa Komite on Rules.

2. Isinasama ng Komite on Rules ang panukalang batas sa iskedyul para sa Ikalawang Pagbasa.

3. Sa Ikalawang Pagbasa, binabasa ng Kalihim-Heneral ang numero, pamagat, at buong teksto ng panukalang batas, at isinasagawa ang mga sumusunod:

• a. Panahon ng Sponsorship at Debate

• b. Panahon ng Pagsusog (Amendments)

• c. Botohan na maaaring isagawa sa pamamagitan ng:

• i. Viva voce (pagboto nang pasalita)

• ii. Bilang ng mga tagabilang (count by tellers)

• iii. Dibisyon ng Kapulungan (division of the House)

• iv. Nominal na pagboto

5. IKATLONG PAGBASA

1. Ang mga inaprubahang amyenda ay isinasama sa panukalang batas at kinokopya para sa Ikatlong Pagbasa.

2. Ang na-edit na panukalang batas ay isinasama sa Calendar of Bills for Third Reading at ipinamamahagi sa lahat ng Miyembro tatlong araw bago ang Ikatlong Pagbasa.

3. Sa Ikatlong Pagbasa, binabasa lamang ng Kalihim-Heneral ang numero at pamagat ng panukalang batas.

4. Isinasagawa ang roll call o nominal voting. Bawat Miyembro ay may tatlong minuto upang ipaliwanag ang kanyang boto kung nanaisin niya. Wala nang maaaring amyenda sa yugtong ito.

• a. Kung maaprubahan, kinakailangan ang mayoryang boto ng mga dumalong Miyembro.

• b. Kung hindi maaprubahan, ang panukalang batas ay ipapasa sa Archives.

6. PAGPASA NG NAAPRUBAHANG PANUKALANG BATAS SA SENADO

Ang naaprubahang panukalang batas ay ipapasa sa Senado para sa pagsang-ayon nito.

7. AKSYON NG SENADO SA NAAPRUBAHANG PANUKALANG BATAS NG KAMARA

Dadaan ang panukalang batas sa parehong proseso ng paggawa ng batas sa Senado.

8. KOMITENG PANGKONPERENSIYA

1. Bubuuin ang Komiteng Pangkonperensiya na binubuo ng mga Miyembro mula sa bawat Kapulungan ng Kongreso upang pagkaisahin o ayusin ang mga pagkakaiba sa anumang probisyon ng panukalang batas.

2. Ang mga kasapi ng Komite ay maaaring hindi lamang mag-ayos ng mga di-pagkakasunduan kundi maaari rin silang magmungkahi ng mga bagong probisyong may kaugnayan sa paksa o maghain ng isang ganap na bagong panukalang batas.

3. Ang Komite ay maghahanda ng ulat na lalagdaan ng lahat ng kasapi at ng Tagapangulo.

4. Ang Ulat ng Komiteng Pangkonperensiya ay isusumite para sa pagsang-ayon ng parehong Kapulungan. Hindi na maaaring baguhin ang ulat.

9. PAGPASA NG PANUKALANG BATAS SA PANGULO

Ang mga sipi ng panukalang batas, na nilagdaan ng Pangulo ng Senado at Ispiker ng Mababang Kapulungan, at pinagtibay ng Kalihim ng Senado at Kalihim-Heneral ng Kamara, ay ipapasa sa Pangulo ng Pilipinas.

10. AKSYON NG PANGULO SA PANUKALANG BATAS

• Kung aprubahan ng Pangulo, bibigyan ito ng Republic Act (RA) number at ibabalik sa Kapulungan kung saan ito nagmula.

• Kung i-veto ng Pangulo, ipapasa ito pabalik sa Kapulungan kung saan ito nagmula, kasama ang mensaheng nagsasaad ng dahilan ng veto.

11. AKSYON SA NAAPRUBAHANG BATAS

Ang batas ay kokopyahin at ipapadala sa Official Gazette para sa publikasyon at distribusyon sa mga ahensiyang magpapatupad nito. Isasama rin ito sa taunang kompilasyon ng Mga Batas at Resolusyon.

12. AKSYON SA NA-VETO NA PANUKALANG BATAS

Ang mensahe ng veto ay isasama sa Order of Business. Kung magpasyang i-override ng Kongreso ang veto, ang Mababang Kapulungan at Senado ay muling pagbobotohan ito nang hiwalay.

• Kung mapagtibay ng dalawang-katlong bahagi ng bawat Kapulungan, ang panukalang batas o ang mga bahaging na-veto ay magiging batas.

TANDAAN: Ang isang Joint Resolution na may bisa ng batas ay dumadaan sa parehong proseso.