SPEAKER: MULING TINIYAK NI SPEAKER FAUSTINO “BOJIE” DY III NA MANANATILING NAKATUON ANG MGA MIYEMBRO NG KAMARA SA KANILANG TUNGKULIN SA BAYAN SA KABILA NG MGA IMBESTIGASYONG KASALUKUYANG ISINUSULONG LABAN SA ILANG OPISYAL NG PAMAHALAAN.
SA KANYANG PAHAYAG, BINIGYANG-DIIN NG SPEAKER NA ANG PANANAGUTAN AY LIKAS NA BAHAGI NG PAGIGING LINGKOD-BAYAN AT HINDI DAPAT MAGING HADLANG ANG ANUMANG PAG-UUSISA SA PATULOY NA PAGGANAP NG MGA MAMBABATAS SA KANILANG MGA CONSTITUTIONAL NA RESPONSIBILIDAD.
KAUGNAY NITO, KINUMPIRMA NI DY NA SA KABILA NG BAGONG JOINT CASE REFERRAL NA INIHAIN NG INDEPENDENT COMMISSION FOR INFRASTRUCTURE AT NG DEPARTMENT OF PUBLIC WORKS AND HIGHWAYS SA OFFICE OF THE OMBUDSMAN, HINDI MATITINAG ANG KAPULUNGAN SA PAGLILINGKOD NITO SA SAMBAYANAN.
GIIT NIYA, NANANATILING PINAKAMATAAS NA PRAYORIDAD ANG KAPAKANAN NG MGA PILIPINO AT NANANATILI ANG PANGAKO NG KAMARA NA MAGLINGKOD NANG TAPAT, MAY INTEGRIDAD AT WALANG INIIWASAN NA KATOTOHANAN.
MULA PA NOONG UNANG ARAW NG KANYANG PAMUMUNO, ANIYA, HANDA NA ANG KAPULUNGAN NA MAKIISA AT SUMUPORTA SA MANDATO NG ICI, DAHIL KAILANGAN ANG TRANSPARENSIYA UPANG MANUMBALIK ANG TIWALA NG PUBLIKO.
IDINIIN DIN NG SPEAKER NA DAPAT MANAGOT ANG SINUMANG MAY PANANAGUTAN AT HINDI DAPAT IKUBLI ANG KATOTOHANAN ANUMAN ANG MANGYARI.
⸻
KURO-KURO
ANG MENSAHE NI SPEAKER DY AY NAGSISILBING PAALALA SA PANAHONG ANG PUBLIKO AY LALO NANG NAGHIHIGPIT NG PAGMAMATYAG SA MGA USAPING KATIWA-LIWAAN.
ANG PAGTINDIG NIYA NA MANANATILING FOCUSED ANG KAMARA SA GITNA NG IMBESTIGASYON AY MAHALAGA, LALO NA’T BUMIBIGAT ANG MGA PARATANG AT ESPKULASYON SA ILANG PROYEKTO AT OPISYAL NG PAMAHALAAN.
MAHALAGANG TANDAAN NA ANG KAPANGYARIHAN NG KAMARA AY NAKASANDIG SA TIWALA NG TAO.
KAYA ANG KANYANG PAHAYAG NA MAY PANANAGUTAN ANG BAWAT MIYEMBRO—INIIMBESTIGAHAN MAN O HINDI—AY NAGPAPAKITA NG PAGNANASANG PANATILIHIN ANG KREDIBILIDAD NG INSTITUSYON.
SA ASPEKTO NG POLITIKA, ANG HINDI PAGLAYO NG KAMARA SA MANDATO NG ICI AY NAGPAPARAMDAM NA HINDI NITO PAPALAMPASIN ANG MGA ANOMALYA, KUNG MERON MAN.
ITO AY ESTRATEHIKONG PATAKARAN: ANG PAGTUTULAK NG TRANSPARENSIYA AY NAGSISILBING BOTH DAMAGE CONTROL AT PUBLIC REASSURANCE SA GITNA NG MGA ISYUNG MAY KINALAMAN SA INFRASTRUCTURE BUDGET AT MGA ALEGASYON NG MISUSE OF FUNDS.
AT KUNG SUSURIIN, ANG GANITONG PAHAYAG AY HINDI LAMANG PARA SA MGA MIYEMBRO NG KAMARA KUNDI PARA SA BUONG PUBLIKO: ISANG MENSAHE NA “TULOY ANG TRABAHO, TULOY ANG IMBESTIGASYON, AT HINDI DAPAT MATABUNAN ANG KATOTOHANAN.”
SA BANDANG HULI, ANG PANAWAGAN NI SPEAKER DY AY PATUNGKOL SA RESPONSIBILIDAD AT INTEGRIDAD—MGA HALIGI NA DAPAT TALAGANG HAWAKAN NG ANUMANG SANGAY NG PAMAHALAAN UPANG MAGING EPEKTIBO ANG PAGLILINGKOD SA BAYAN.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
REVILLA: MAGANDANG UMAGA MGA KATROPA! SA BALITANG PANG-OFW, NANAWAGAN SI HOUSE COMMITTEE ON OVERSEAS WORKERS AFFAIRS CHAIRMAN AT AGIMAT PARTY-LIST REPRESENTATIVE BRYAN REVILLA SA DEPARTMENT OF FOREIGN AFFAIRS NA MAGTAYO NG 24/7 ASSISTANCE DESK SA PHILIPPINE CONSULATE SA HONG KONG.
ITO’Y KASUNOD NG NAKAKAPANGILABOT NA SUNOG NA TUMAMA SA WANG FUK COURT HOUSING ESTATE SA TAI PO, NEW TERRITORIES, NA ITINUTURING NA ISA SA MGA PINAKANAKAMAMATAY NA RESIDENTIAL FIRES SA KASAYSAYAN NG HONG KONG.
SA PINAKAHULING ULAT, LUMALABAS NA 94 ANG NAMATAY, KABILANG ANG ISANG BOMBERO, 76 ANG SUGATAN, AT 279 ANG NAWAWALA.
UMAABOT NA SA 23 FILIPINO WORKERS ANG DIREKTANG APEKTADO—MAY MGA NAWALAN NG TIRAHAN, ISANG NASA OSPITAL, AT MAY NAIUULAT NA ISANG PINOY NA MISSING.
GIIT NI REVILLA, ANG TRAHEDYANG ITO AY MULING NAGLANTAD SA MATAGAL NANG PROBLEMANG ESTRUKTURAL NA KINAHIHARAP NG MGA PINOY WORKERS SA HONG KONG—PARTIKULAR ANG MANDATORY LIVE-IN RULE AT TWO-WEEK RULE NA NAGLALAGAY SA KANILA SA PELIGRO KAPAG MAY SAKUNA O EMERGENCY. ANG MAHIGIT 201,000 FILIPINO DOMESTIC WORKERS AY WALANG SARILING TUTULUGAN AT UMAASA LAMANG SA GOBYERNO SA ORAS NG PANGANIB.
KAYA NANAWAGAN SIYA SA DFA NA MAGLUNSAD NG ASSISTANCE DESK NA MAY TULOY-TULOY NA WELFARE MONITORING, EMERGENCY COMMUNICATION PARA SA MGA PAMILYA, DOCUMENTATION SUPPORT, AT MGA PANSAMANTALANG TULONG TULAD NG PAGKAIN, TIRAHAN AT PSYCHOSOCIAL FIRST AID.
KASAMA SA KANYANG PANAWAGAN ANG PAGTATAYO NG MAS MARAMI AT MAS LIGTAS NA EMERGENCY SHELTERS PARA SA MGA OFW SA HONG KONG—DAHIL SA TUWING MAY SUNOG O DISASTER, MARAMI SA MGA KABABAYAN NATIN ANG WALANG MATATAKBHAN.
TINIYAK NI REVILLA NA MAHIGPIT NA BINABANTAYAN NG KAMARA ANG SITWASYON AT HANDA SILANG TUMULONG SA ANUMANG INTERBENSIYONG KAKAILANGANIN PARA SA KALIGTASAN NG MGA OFW.
⸻
ANALYSIS
MGA KATROPA, ANG MALAGIM NA SUNOG SA HONG KONG AY HINDI LAMANG ISANG ISOLATED INCIDENT—ITO AY MABIGAT NA PAALALA SA MALAKING PUWANG SA PROTEKSIYON NG MGA OFW, LALO NA NG MGA DOMESTIC WORKERS.
UNA, MAHALAGA ANG HILING NI CONG. BRYAN REVILLA NA 24/7 ASSISTANCE DESK NG DFA. HINDI PUWEDENG OFFICE HOURS LANG ANG TULONG SA KABABAYAN NATIN NA NAKARANAS NG SAKUNA.
ANG MGA DOMESTIC WORKERS AY KADALASAN WALANG PAMAMILYA DOON, WALANG SARILING TIRAHAN, AT MADALAS NA NAKASALALAY ANG KANILANG KALIGTASAN SA EMPLOYER O SA GOBYERNO.
PANGALAWA, MATAGAL NANG INAALMAHAN NG MGA WORKERS ANG MANDATORY LIVE-IN POLICY AT TWO-WEEK RULE.
SA ORAS NG SUNOG O EMERGENCY, KUNG NAKA-LOCK IN SILA SA BAHAY NG EMPLOYER, LIMITADO ANG KILOS AT PAGLILIKAS.
AT ANG TWO-WEEK RULE—NA KAPAG NAG-RESIGN O UMIWAS SA ABUSO AY MAARI SILANG MA-DEPORT—AY NAGTUTULAK SA IBANG OFW NA MANATILI SA PELIGRONG KALAGAYAN.
PANGATLO, HINDI NATIN MAAARING ISANTABI ANG MENTAL HEALTH IMPACT.
MAHIGIT 30% NG FILIPINA DOMESTIC WORKERS DAW SA HONG KONG AY MAY SENYAL NG DEPRESSION.
KAYA ANG TRAHEDYA, PAGKAWALA NG TIRAHAN, AT TAKOT SA FUTURE AY LALONG NAGPAPABIGAT NG DINARANAS NILA.
KAYA NAPAPANAHON ANG PANAWAGAN PARA SA EMERGENCY SHELTERS.
SA MGA TRAHEDYA GAYA NG SUNOG SA WANG FUK COURT, KAILANGAN MAY MALINAW NA TATAGBUHAN ANG MGA OFW—HINDI PUWEDENG MAGPALABOY-LABOY O MANATILI SA DELIKADONG LUGAR.
SA DULO, ANG USAPIN AY HINDI LANG TUNGKOL SA PAG-RESPONDE SA SUNOG—TUNGKOL ITO SA PAG-AMIN NA ANG ARAW-ARAW NA KONDISYON NG MGA OFW SA HONG KONG AY MAY SISTEMIKONG SULIRANIN. ANG KANILANG KASIGURUHAN AY DAPAT MAY KASINGBIGAT NA PRAYORIDAD NG KANILANG REMITTANCES NA PINAPASOK SA BANSA.
AT HABANG PATULOY NA INAANTABAYANAN ANG DILIGENSIYA NG MGA OTORIDAD, ANG PANAWAGAN AY IISA: TULOY-TULOY NA PROTEKSIYON, MABILIS NA SERBISYO, AT SISTEMANG HINDI NANG-IWAN SA MGA MODERN-DAY HEROES NG BANSA.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
DE LIMA: NAGPAHAYAG NI HOUSE DEPUTY MINORITY LEADER AT MAMAMAYANG LIBERAL PARTY-LIST REPRESENTATIVE LEILA M. DE LIMA KAUGNAY NG ISYU NG P110 MILYONG CASH NA ISINOLI NG DATING DPWH ENGINEER NA SI HENRY ALCANTARA.
AYON KAY REP. DE LIMA, “KATITING PA LAMANG” ANG HALAGANG ITO KUMPARA SA ANILA’Y TRILYONG PISO NA NAPUNTA SA MGA KICKBACK AT BULSA NG MGA SANGKOT SA MGA UMANO’Y MALI-ANOMALYANG PROYEKTO, PARTICULALY SA FLOOD CONTROL PROGRAM.
HINIKAYAT NIYA ANG IBA PANG PERSONAHENG NASASANGKOT SA ISYU NA GAYAHIN ANG GINAWA NI ALCANTARA AT MAGSAULI NA RIN NG ANUMANG NAKULIMBAT NA PONDO.
KAUGNAY NITO, IGINIIT NI REP. DE LIMA NA DAPAT MAS BILISAN NG GOBYERNO ANG PAGSASAMPA NG MGA KASO AT ANG PAGBABAWI NG ILL-GOTTEN WEALTH. ANGIYA, HINDI MAKUKUNTENTO ANG PUBLIKO SA PAISA-ISANG PAGSAULI NG PONDO.
IPINUNTO RIN NIYA NA ITO ANG DAHILAN KUNG BAKIT NAGHAIN ANG LP BLOC NG HOUSE RESOLUTION NO. 524 PARA MULING SILIPIN ANG STATUS NG PAGBABAWE SA MGA NAKAW O HINDI MAIPALIWANAG NA YAMAN NG MGA NASASANGKOT SA ANOMALYA.
BINIGYANG-DIIN DIN NIYA ANG PANAWAGAN NA MADALIIN ANG PAGSASABATAS NG ICAIC LAW PARA SA MAS MATIBAY AT TOTOO UMANONG INDEPENDENT COMMISSION SA PAG-IMBESTIGA NG MGA ANOMALYANG PROYEKTO. MULI NIYANG IPINANAWAGAN NA I-CERTIFY ITO AS URGENT NG PANGULO.
SA HULI, SINABI NI REP. DE LIMA NA HINDI LAMANG DAPAT TINGNAN ANG HALAGANG NARE-RECOVER KUNDI KUNG SAAN ITO ITUTULONG AT MALINAW ANG PLANO PARA SA PAKINABANG NG TAUMBAYAN.
MALINAW UMANO SA PUBLIKO: “KULANG NA IKULONG LANG ANG MGA KURAKOT—DAPAT IBALIK ANG MGA NAKAW NA YAMAN.”
⸻
KURO-KURO / ANALYSIS
MALAKI ANG IMPAK NG PANAWAGAN NI REP. DE LIMA SA KASALUKUYANG POLITICAL CLIMATE, LALO NA’T MAINIT PA ANG USAPAN TUNGKOL SA FLOOD CONTROL CONTROVERSY.
ANG P110 MILYONG ISINOLI NI ENGINEER ALCANTARA AY NAGPAPAKITA NG ISA NA NAMANG BAHAGI NG MAS MALAWAK NA PROBLEMA SA LOOB NG PROGRAMA.
NGUNIT TAMA ANG PUNTO NIYA—KUNG TOTOONG TRILYONG PISO ANG NASAYANG O NALIHIS, TALAGANG “KATITING” LAMANG ANG HALIMBAWANG ISINOLI.
AT KUNG MAY MAS MARAMI PANG INDIBIDWAL NA NAKINABANG, MAGIGING SUSI ANG MGA PAGSAULI PARA MAUNAWAAN ANG LAWAK NG ANOMALYA.
MAKIKITA RIN NA MAY MALINAW NA STRATEHIYA ANG OPOSISYON—HINDI LANG PAGSAMPA NG KASO KUNDI ANG MALAWAKANG PAGSASA-AYOS NG ANTI-CORRUPTION SYSTEM SA PAMAMAGITAN NG ICAIC BILL. ANG PANAWAGANG I-CERTIFY ITO AS URGENT AY PATUNAY NA NAKIKITA NILANG MAY PANGANGAILANGAN NG MALAKAS NA POLITICAL WILL.
PERO MAHALAGANG TANDAAN: HINDI LAMANG SA PAGBAWI NG PERA NAGTATAPOS ANG LABAN.
KAILANGANG SIGURUHIN NA ANG ANUMANG MABABAWI AY MAGAGAMIT SA MGA PROYEKTONG MAKIKINABANG ANG PUBLIKO—HINDI NA MULING MAUWI SA PANIBAGONG ANOMALYA.
SA DULONG USAPIN, MALINAW ANG SENTIMIENTO NG TAUMBAYAN: HINDI NA SAPAT ANG PARUSA.
GUSTO NILA NG ACCOUNTABILITY NA APRUBADO SA BULSA NG BAYAN—ANG PAGBALIK NG PERANG MATAGAL NANG DAPAT NASA PUBLIKO.
ANG HAMON NGAYON: TUTUGON BA ANG PAMAHALAAN SA HININGING MAS MABILIS, MAS MALAWAK, AT MAS DETERMINADONG ANTI-CORRUPTION DRIVE?
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
VILLAFUERTE: MINAMADALI NG HOUSE COMMITTEE ON INFORMATION AND COMMUNICATIONS TECHNOLOGY ANG PAGBUO NG ISANG MALAWAKANG BATAS NA MAGPAPATIBAY SA NATIONAL CYBERSECURITY AT CRITICAL INFORMATION INFRASTRUCTURE PROTECTION O CIIP NG BANSA.
AYON KAY COMMITTEE CHAIRPERSON REP. MIGZ VILLAFUERTE, KASALUKUYANG PINAGTUTUUNAN NG TEKNIKAL WORKING GROUP ANG PAGKONSOLIDA NG 13 CYBERSECURITY BILLS AT DALAWANG CIIP BILLS UPANG MAKABUO NG IISA AT KOMPREHENSIBONG FRAMEWORK LABAN SA DUMARAGINGDANG CYBERATTACKS SA BUONG MUNDO.
SA PAGDINIG KAMAKAILAN, BINIGYANG-DIIN NI VILLAFUERTE NA HINDI NA OPTIONAL ANG ROBUST AT ADAPTIVE CYBERSECURITY MEASURES.
ANO MANG PAGKAKATUON, ITO AY MAHALAGA SA PAGPAPATIBAY NG NATIONAL SECURITY AT ECONOMIC STABILITY.
NAGPAHAYAG DIN SIYA NG PANAWAGAN SA MGA STAKEHOLDERS NA TUMULONG SA PAGHUBOG NG EPEKTIBO AT EQUITABLE NA FINAL BILL PARA SA MAS LIGTAS NA DIGITAL NA KINABUKASAN PARA SA BAWAT PILIPINO.
KINOKONSOLIDA NG TWG ANG MGA PANUKALA NA INIHARAP NG MGA KINATAWAN AYNA REP. FERDINAND MARTIN ROMUALDEZ, ANDREW JULIAN ROMUALDEZ, JUDE ACIDRE, KEITH MICAH TAN, BERNADETTE BARBERS, GERVILE LUISTRO, BRIAN POE, EMILIO BERNARDINO YULO, JAVIER MIGUEL BENITEZ, BRYAN REVILLA, LANI MERCADO-REVILLA, RAMON JOLO REVILLA III, YEDDA MARIE ROMUALDEZ, JUAN CARLOS ATAYDE, SALVADOR PLEYTO, AT ANG MGA CIIP BILLS NINA REP. JURDIN JESUS ROMUALDO AT REP. POE.
ISA RIN SA BASEHAN NG PAGMAMADALI ANG MGA KAMAKAILANG GLOBAL OUTAGES NA UMAPEKTO SA X, GOOGLE AT OPENAI DAHIL SA CLOUDFLARE INCIDENT—NA PATUNAY NA MASKI MALALAKING KOMPANYA AY VULNERABLE PA RIN SA CYBER DISRUPTIONS.
TARGET NG CONSOLIDATED BILL ANG PAGPAPALAKAS NG PREVENTION, DETECTION AT RESPONSE SA CYBER THREATS, AT ANG PAGPROTEKTA SA MGA MAHAHALAGANG SEKTOR TULAD NG BANKING, ENERGY, TELECOMMUNICATIONS, HEALTH AT TRANSPORTATION.
NAKASAAD DITO ANG PAGTATATAG NG MINIMUM INFORMATION SECURITY STANDARDS AT ANG PROPOSED CYBERSECURITY RISK MANAGEMENT AND MITIGATION FUND NA MAY DEDICATED QUICK RESPONSE FUND PARA SA MGA APEKTADONG CRITICAL INFRASTRUCTURE.
⸻
KURO-KURO
NAPAPANAHON ANG PAG-ARUGA NG KAMARA SA CYBERSECURITY FRAMEWORK NG BANSA LALO’T PALALALA NANG PALALA ANG MGA CYBERATTACK SA BUONG MUNDO.
ANG MGA INSIDENTE NA TILA MALAYO SA ATIN—TULAD NG MALAWAKANG OUTAGE NA DUMAMAY SA X, GOOGLE AT OPENAI—AY NAGPAPAKITA NA WALANG BANSANG LIGTAS KAPAG MAHINA ANG DIGITAL BRIDGE AT INFRASTRUCTURE.
ANG PAGBUO NG ISANG KOMPREHENSIBONG CYBERSECURITY BILL AY HINDI NA LAMANG TEKNIKAL NA USAPIN.
ITO AY PAMBANSANG USAPIN NG SEGURIDAD, EKONOMIYA, AT PUBLIKONG TIWALA. SILIPIN NATING MABUTI: ANG MGA BANGKO, ENERGY GRID, HOSPITAL SYSTEM, TRANSPORTATION NETWORK, AT ANG ATING KOMUNIKASYON—LAHAT AY UMAASA SA DIGITAL SYSTEMS NA MAARING ATACKEHIN SA ILANG SEGUNDO.
ANG PANAWAGAN NI REP. MIGZ VILLAFUERTE NA MAGKAROON NG ROBUST AT ADAPTIVE DEFENSE AY MALINAW NA REPLEKSYON NG BAGONG MUNDO NA ATIN NANG GINAGALAWAN.
ANG THREAT LANDSCAPE AY HINDI NA PANG-HACKER LAMANG; MAY KASAMA NANG POTENTIAL STATE-SPONSORED ATTACKS, RANSOMWARE GROUPS AT CYBERCRIMINAL NETWORKS NA MAY MALAKING RESOURCES.
MAGANDA RIN ANG HAKBANG NA PAGKONSOLIDA SA 13 CYBER BILLS AT 2 CIIP BILLS.
SA HALIP NA WATUWATOS ANG MGA PANUKALA, MAS EPEKTIBO ANG IISA AT MALINAW NA FRAMEWORK NA SUSUNDAN NG GOBYERNO AT PRIVATE SECTOR.
ANG PROPOSED CYBERSECURITY RISK MANAGEMENT AND MITIGATION FUND AY MALAKING TULONG.
ITO ANG MAGIGING UNANG PONDO NA NAKATUON TALAGA SA PAG-IWAS, PAG-SAGOT AT PAG-AYOS NG MGA CYBER INCIDENTS.
ANG 30% NA QUICK RESPONSE FUND AY MAKATUTULONG NG MALAKI SA MABILIS NA PAG-RESTAORE NG CRITICAL INFRASTRUCTURE KAPAG NANGYARI ANG SERYOSONG CYBERATTACK.
SA PINAKAHULI, KATROPA, ANG MALINAW NA MENSAHE AY ITO: ANG CYBERSECURITY AY HINDI NA PANG-FUTURISTIC.
ITO AY PANG-ARAW-ARAW NA PANGANGAILANGAN NG BANSA. AT KUNG MATUTULUYAN ANG BILL NA ITO, MALAKING HAKBANG ITO PARA SA MAS LIGTAS NA DIGITAL NA KINABUKASAN NG MGA PILIPINO.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
SPEAKER: NANINDIGAN SI SPEAKER FAUSTINO “BOJIE” DY III NA MANANATILING NAKATUON ANG KAMARA SA PAGSISILBI SA BAYAN SA KABILA NG MGA IMBESTIGASYON NA KASALUKUYANG ISINUSULONG NG INDEPENDENT COMMISSION FOR INFRASTRUCTURE O ICI AT NG DEPARTMENT OF PUBLIC WORKS AND HIGHWAYS.
AYON SA SPEAKER, ANG PANANAGUTAN AY NATURAL NA BAHAGI NG PAGIGING LINGKOD-BAYAN AT LAHAT NG MIYEMBRO NG KAPULUNGAN—INIIMBESTIGAHAN MAN O HINDI—AY HANDANG SUMAILALIM SA ANUMANG PROSESO HABANG PATULOY NA GINAGAMPANAN ANG KANILANG MGA TUNGKULIN BILANG MAMBABATAS.
KAUGNAY NITO, KINUMPIRMA NI DY NA NAKAHANDA ANG KAMARA NA LUBUSANG MAKIPAGTULUNGAN SA BAGONG JOINT CASE REFERRAL NA INIHAIN NG ICI AT NG DPWH SA OFFICE OF THE OMBUDSMAN.
MULI NIYANG BINIGYANG-DIIN NA HINDI DAPAT ITAGO ANG KATOTOHANAN AT DAPAT MANAGOT ANG SINUMANG MAY KINAKAHARAP NA PANANAGUTAN.
IDINIIN NIYA NA MULA PA NOONG UNANG ARAW NG KANYANG PANUNUNGKULAN AY BUO ANG SUPORTA NG KAMARA SA MANDATO NG ICI AT PATULOY ITONG MAGIGING BUKAS SA TRANSPARENSIYA AT PAGTUTUWID NG MGA ANOMALYA.
GIIT NG SPEAKER, NANANATILING PRAYORIDAD NG KAPULUNGAN ANG KAPAKANAN NG SAMBAYANANG PILIPINO AT GAGAWIN NILA ANG LAHAT NG KAILANGAN UPANG MAGLINGKOD NANG TAMA AT TAPAT.
⸻
KURO-KURO
MGA KATROPA, ANG MENSAHE NI SPEAKER DY AY MALINAW: HINDI PAPABAYAAN NG KAMARA NA MAANTALA ANG KANILANG TRABAHO KAHIT NA MAY MGA IMBESTIGASYON NA NAKASALANG.
ITO AY ISANG PAGTITIBAY NA ANG INSTITUSYON AY DAPAT PATULOY NA GUMAGANA, ANUMAN ANG POLITIKAL NA MGA PAGSUBOK NA HINAHARAP NG ILANG MIYEMBRO NITO.
ANG BIGAT NG KANYANG PAHAYAG AY NASA PAGTAMPOK NA ANG ACCOUNTABILITY AY HINDI DAPAT PINIPILI.
INIIMBESTIGAHAN KA MAN O HINDI, OPISYAL KA MAN NG MAYORYA O MINORYA, LAHAT AY MAY OBLIGASYONG TUMUGON SA MGA TANONG NG PUBLIKO AT MGA INSTITUSYON NG PAMAHALAAN.
MAHALAGA RIN NA BINIGYANG-DIIN NIYA ANG PAKIKIISA NG KAMARA SA MANDATO NG ICI.
SA PANAHONG MARAMI ANG DUDANG INIIBIGAY SA MGA PROSESO NG PAG-UUSISA, ANG GANITONG DEKLARASYON AY NAGPAPAKITA NG PAGSUPORTA SA PAGSISIKAP NA MALINAWIN ANG MGA ISYU SA INFRASTRUCTURE BUDGETING AT MGA UMANOY ANOMALYA.
SA PANINGIN NG PUBLIKO, CRUCIAL ANG GANITONG POSISYON NG KAMARA.
ITO ANG URI NG MESSAGING NA NAGPAPAKITA NA HANDANG HARAPIN NG PAMUNUAN ANG MGA IMBESTIGASYON, IMBESTIGASYON MAN ITO SA MGA KAKAMPI, KALABAN, O SINUMANG OPISYAL NA MAY KAHARAP NA TANONG.
SA HULI, ANG PANAWAGAN NI SPEAKER DY AY NAKATUON SA KAPAKANAN NG TAONG-BAYAN: NA ANG TRANSPARENSIYA AT PANANAGUTAN AY HINDI LAMANG SALITA, KUNDI PRINSIPYO NA DAPAT GABAY NG BUONG KAPULUNGAN.
SA GITNA NG MGA IMBESTIGASYON, GUSTO NIYANG IPAKITA NA HINDI MAAANTALA ANG SERBISYO NG KAMARA AT HINDI MAAARING ITAGO ANG KATOTOHANAN.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
LEGACION: NAGBABALA SI CAMARINES SUR 3RD DISTRICT REPRESENTATIVE NELSON LEGACION NA MAARI NANG UMABOT SA “PAMBANSANG KRISIS PANG-EKONOMIYA” ANG PATULOY NA PAGKASIRA NG MGA KALSADA SA REHIYON NG BICOL.
AYON KAY LEGACION, ANG PAGGUHO AT PAGLA-LAOS NG MAHAHALAGANG HIGHWAY—PARTIKULAR ANG ROLANDO ANDAYA HIGHWAY AT MGA BAHAGI NG QUEZON ROUTE MULA PAGBILAO HANGGANG CALAUAG—AY NAGDUDULOT NG MALAWAKANG PAGBAGAL SA SUPPLY CHAIN, TURISMO, TRASPORASYON, AT PAMPUBLIKONG KALIGTASAN HINDI LAMANG SA TIMOG LUZON KUNDI PATI SA IBANG BAHAGI NG BANSA.
IBINAHAGI NG MAMBABATAS ANG SARILI NIYANG KARANASAN: SUMAKAY SIYA NG BUS MULA CUBAO BANDANG 8 NG GABI PARA SA MGA PULONG SA NAGA KINABUKASAN.
ANG DATI’Y 8-10 ORAS NA BIYAHE AY UMABOT NG 12.5 HOURS. DUMATING SIYA SA NAGA BANDANG 9:30 NG UMAGA. “HINDI ITO NORMAL,” GIIT NIYA, AT PARE-PAREHO RAW ITONG PINAHAHARAP NG MGA PASAHERO ARAW-ARAW.
SA KABILA NG PAULIT-ULIT NA PAG-AAYOS AT BILYONG INFRASTRUCTURE BUDGETS, NANANATILI UMANONG SIRA-SIRA ANG MGA DAAN.
KABILANG DITO ANG MABABABANG URI NG GAWA, MAHINANG DRAINAGE, MAHINANG SLOPE PROTECTION, AT MGA REPAIR NA HINDI MALINAW KUNG NATAPOS NGA BA O HINDI.
BINIGYANG-DIIN PA NI LEGACION NA ANG ANDAYA HIGHWAY—ANG 92-KILOMETRONG PANGUNAHING DAAN NG BICOL PAPUNTANG METRO MANILA—AY NAGIGING MALAWAKANG BOTTLENECK NA MAY MGA BUTAS, ERODED SHOULDERS, MADIDILIM NA BAHAGI AT MGA ROAD CUT.
UMAABOT NA RAW SA 15-20 ORAS ANG BIYAHE SA MGA PEAK SEASONS, NA NAGPAPATAAS SA FUEL COSTS, FREIGHT CHARGES AT PAGKASIRA NG MGA NABUBULOK NA PRODUKTO.
AT HINDI LANG ITO USAPIN NG ASUNTO SA EKONOMIYA—MAY KALIGTASAN DIN NA NAKATAYA: MGA AKSIDENTE, BIGLANG PAGBAGSAK NG PAVEMENT, AT MGA DI-MARKADONG REPAIR SITES.
PINUNDIN NIYA ANG PATULOY NA PAGBAHA SA KABILA NG HIGIT ₱133 BILLION NA INFRA BUDGET SA CAMARINES SUR SA NAKALIPAS NA ANIM NA TAON, KABILANG ANG MAHIGIT ₱4.3 BILLION PARA SA FLOOD-CONTROL PROJECTS.
SINABI NIYA NA MARAMI SA MGA PINAKASIRANG SEGMENT AY NASA MGA DISTRITONG MATAGAL NANG HAWAK NG PAMILYA VILLAFUERTE.
NANAWAGAN SI LEGACION NG ACCOUNTABILITY: BAKIT DAW MAS MABABA ANG BUDGET NG ANDAYA HIGHWAY KUMPARA SA MGA ALLOTTED FUNDS SA CAMARINES NORTE.
HINAMON NIYA SINA DPWH SECRETARY VINCE DIZON, HOUSE PUBLIC WORKS CHAIR ROMEO MOMO SR., AT SENATE PUBLIC WORKS CHAIR MARK VILLAR NA SUMAKAY NG MANILA-BICOL BUS UPANG MARANASAN ANG TUNAY NA SITWASYON.
MAGHAHAIN SIYA NG RESOLUSYON PARA MAGKAROON NG HOUSE PROBE SA PATULOY NA PAGKASIRA AT PAGIGING BOTTLENECK NG ANDAYA HIGHWAY. GIIT NIYA: “ANG ROAD TO BICOL DEVELOPMENT AY HINDI LANG PARA SA REHIYON—ITO AY PARA SA PAMBANSANG KAUNLARAN.”
⸻
ANALYSIS
MGA KATROPA, ANG ISYUNG ITO AY HINDI LAMANG TUNGKOL SA SIRA-SIRANG KALSADA—ITO AY TUNGKOL SA SISTEMANG MATAGAL NANG PINAGPAPASENSYAHAN. ANG ANDAYA HIGHWAY ANG DAPAT NA PINAKAMAHALAGANG UGAT NG EKONOMIYA SA BICOL, PERO SA HALIP NA MAGING ARTERY OF GROWTH, NAGMUMUKHA NA ITONG ARTERY OF DELAY.
ISIPIN NINYO: ANG MGA PRODUKTONG AGRIKULTURAL NA GALING BICOL—GAYA NG NIYOG, ABACA, ISDA AT PRUTAS—AY TUMATAAS ANG PRESYO BAGO PA MAKARATING SA METRO MANILA DAHIL SA HABANG BIYAHE, EXTRA FUEL, AT PAGKASIRA NG KAMPIYO. SA BANDANG HULI, ANG NALULUGI AY MAGSASAKA AT CONSUMER.
PANGALAWA, ANG TURISMO. KAHIT GAANO KAGANDA ANG MAYON O CARAMOAN, KUNG MAGIGING 15-20 ORAS ANG BIYAHE MULA MANILA, MARAMING TURISTA ANG MAG-AATUBILI. HINDI LANG SAYANG ANG POTENSYAL—NAUUDLOT ANG PAG-ASENSO NG MGA LOKAL NA NEGOSYO.
PANGATLO, MAY MALINAW NA PANAWAGAN DITO PARA SA TRANSPARENCY AT ACCOUNTABILITY. PAULIT-ULIT NA REPAIR PERO WALANG NAKIKITANG RESULTA—SAMANTALANG BILYON-BILYON ANG BUDGET. KAYA MAKABULUHAN NA MAGKAROON NG HOUSE PROBE: SAAN NAPUPUNTA ANG BUDGET? BAKIT HINDI NAGBABAGO ANG KALIDAD NG DAAN?
AT ANG PINAKAMABIGAT: ANG PANGARAW-ARAW NA PASANIN NG ORDINARYONG PILIPINO. ANG KALYE NA DAPAT MAGPAPADALI NG BUHAY—SIYA NAMANG NAGDUDULOT NG MISERYA. SA GANITONG KONTEKSTO, MAKATWIRAN ANG BABALA NI REP. LEGACION. KUNG PATULOY NA BUBULUSOK ANG KALIDAD NG TRANSPORTATION NETWORK SA TIMOG LUZON, HINDI MALAYONG MAAPEKTUHAN ANG PAMBANSANG EKONOMIYA.
SA DULO, HIGIT PA SA REPAIR ANG KAILANGAN—KAILANGAN ANG MALINAW NA PLANO, MALINIS NA PAMAMAHALA, AT MASINSINANG PAGMAMATYAG. SAPAGKAT ANG “ROAD TO BICOL DEVELOPMENT” AY ROAD TO NATIONAL DEVELOPMENT DIN.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
LEVISTE: NAGBABALA SI BATANGAS 1ST DISTRICT REPRESENTATIVE LEANDRO LEGARDA LEVISTE NA HINDI PA RIN LUBUSANG TRANSPARENT ANG DEPARTMENT OF PUBLIC WORKS AND HIGHWAYS O DPWH TUNGKOL SA MGA PROPONENT NG MGA PROYEKTO SA NATIONAL EXPENDITURE PROGRAM.
AYON KAY LEVISTE, MAY NAITATALANG ₱721.83 BILLION NA INSERTIONS SA 2025 BUDGET AT ₱496.97 BILLION SA 2026 BUDGET NA HANGGANG NGAYON AY HINDI INAAMIN NG DPWH.
GIIT NIYA, DAPAT ILABAS NG DPWH ANG DATABASE NG MGA PROPONENT PARA PATUNAYANG SERYOSO ITO SA TRANSPARENCY AT REFORM.
SINABI NI LEVISTE NA POSIBLENG AYAW MAGLABAS NG DPWH NG KUMPLETONG LISTAHAN DAHIL NAKALAHAD DOON ANG MGA PROYEKTO NA HINDI LANG GALING SA MGA MAMBABATAS, KUNDI PATI SA MGA KALIHIM, UNDERSECRETARIES, AT IBA PANG OPISYAL.
GIIT PA NIYA NA MARAMI SA MGA PROYEKTO NA KUNWARI AY GALING SA DPWH PLANNING ENGINEERS AY TOTOO PALANG IPINASOK NG MGA PULITIKO O KONTRATISTA—KATULAD NG MGA BICAM INSERTIONS PERO NAKATAGO.
INILAHAD DIN NI LEVISTE NA NOONG MAGPULONG SIYA SA INDEPENDENT COMMISSION FOR INFRASTRUCTURE NITONG NOVEMBER 18, KUMPIRMADONG HINDI IBINIGAY NG DPWH SA ICI ANG MGA FILE O LISTAHAN NG MGA PROPONENT.
MAGING SA OMBUDSMAN, NA KANIYANG NAKAUSAP NOONG NOVEMBER 26, AY WALA RIN UMANONG IBINABAHAGING GANITONG DOCUMENTO ANG DPWH.
KAUGNAY NITO, PINASALAMATAN NI LEVISTE ANG ICI AT OMBUDSMAN SA PAG-AKSYON SA MGA ALEGASYON LABAN KAY CWS PARTY-LIST REP. TIRSO EDWIN GARDIOLA, PERO NAG-AALALA SIYA NA MAARING HINDI MASUSURI ANG BUONG LAWAK NG ANOMALYA KUNG MANANATILING SARADO ANG MGA RECORD NG DPWH.
PATULOY RIN NIYANG HINIHINGI SA DPWH ANG LISTAHAN NG MGA NON-ALLOCABLE O “LEADERSHIP FUND” PROJECTS SA 2026 BUDGET NA HANGGANG NGAYON AY HINDI PA IBINUBULGAR.
⸻
KURO-KURO
MGA KATROPA, ANG PUNTO NI REPRESENTATIVE LEVISTE AY DIRETSO AT MABIGAT: HINDI MAARING MAGING TRANSPARENT ANG BUDGET PROCESS KUNG ANG PANGUNAHING AHENSIYA NA HUMAHANDLE NG PINAKAMALAKING INFRASTRUCTURE FUNDS AY HINDI NAGLALABAS NG KANILANG INTERNAL DATABASE.
KUNG TAMA ANG KANIYANG MGA NUMERO—₱721 BILLION PARA 2025 AT ₱496 BILLION PARA 2026—MALAKING HALAGA ITO NA DAPAT MALINAW KUNG SINO ANG NAGPROPOSE AT PAANO NAIPASOK SA BUDGET.
ANG MGA GANITONG INSERTIONS ANG MADALAS PINAG-UUGATAN NG ALLEGED PADDED PROJECTS, OVERPRICING, AT PARKING OF FUNDS.
MAHALAGA RIN ANG PUNTO NIYA NA HINDI LANG MAMBABATAS ANG GUMAGAWA NG INSERTIONS.
KUNG TOTOONG MAY MGA PROYEKTO RIN NA IPINASOK NG MGA KALIHIM, UNDERSECRETARIES, AT IBA PANG OPISYAL, MAS LALONG NAGIGING KRITIKAL ANG PAGLABAS NG DATABASE PARA MABERIPIKA.
ISA PANG KAPANSIN-PANSIN AY ANG SINASABI NI LEVISTE NA HINDI NATANGGAP NG ICI AT OMBUDSMAN ANG MGA FILE MULA SA DPWH.
KUNG TOTOONG “CORDONED OFF” ANG OPISINA NG DATING UNDERSECRETARY CABRAL NOONG UNANG BISITA NG ICI, NAGBUBUKAS ITO NG MAS MALAKING TANONG: BAKIT MAY ITINATAGO?
ANG PAGHINGI NIYA NG LISTAHAN NG “LEADERSHIP FUND” PROJECTS AY DI RIN BASTA-BASTA.
ANG MGA NON-ALLOCABLE FUNDS AY MADALAS NA NAGIGING SENTRO NG ALLEGED NEGOTIATED BUDGETS AT DEALS SA ILALIM NG MESA.
SA HULI, ANG MENSAHE NI LEVISTE AY SIMPLE: KUNG WALANG KATAGO-TAGO ANG DPWH, DAPAT WALANG PROBLEMA ANG PAGLABAS NG MGA DOCUMENTS.
AT SA PANAHON NA NAPAKADALING MAGSALITA TUNGKOL SA REFORMS, KAILANGAN NA RING MAKITA ANG EBIDENSYA NG TUNAY NA TRANSPARENSYA.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
VILLAFUERTE: BINIBILISAN NG HOUSE COMMITTEE ON INFORMATION AND COMMUNICATIONS TECHNOLOGY (ICT), SA PANGUNGUNA NI REP. MIGZ VILLAFUERTE, ANG PAGBUO NG ISANG KOMPREHENSIBONG CYBERSECURITY BILL.
LAYUNIN NG KOMITE, SA PAMAMAGITAN NG KANILANG TECHNICAL WORKING GROUP (TWG), NA PAG-ISAHIN SA ISANG PANUKALANG BATAS ANG LABING-TATLONG (13) CYBERSECURITY ACT AT DALAWANG (2) CRITICAL INFORMATION INFRASTRUCTURE PROTECTION O CIIP BILLS.
ITO AY BILANG TUGON SA TUMITINDING AT SOHISTIKADONG CYBERATTACKS SA BUONG MUNDO.
ANI VILLAFUERTE, "HINDI NA OPTIONAL ANG ROBUST AT ADAPTIVE CYBERSECURITY MEASURES; NAGING IMPERATIVE NA ITO PARA SA PAGPAPALAKAS NG ATING NATIONAL SECURITY AT ECONOMIC STABILITY."
IDINIIN NIYA ANG KAILANGANAN NG BAGONG BATAS UPANG MAPROTEKTAHAN ANG LOKAL NA INSTITUSYON AT DIGITAL SYSTEMS, AT MASIGURO ANG ISANG MAS LIGTAS NA DIGITAL FUTURE PARA SA BAWAT PILIPINO.
KABILANG SA MGA BILL NA PINAGSAMA-SAMA ANG HOUSE BILL NO. 2826 NA INAKDA NI MIGZ VILLAFUERTE, KASAMA SINA DEPUTY MAJORITY LEADER LUIGI VILLAFUERTE, REP. HORIBATA, AT REP. RIDON.
IPINALIWANAG NI LUIGI VILLAFUERTE NA ANG HB 2826 AY NAGLALAYONG BUMUO NG ISANG NATIONAL CYBERSECURITY AGENCY (NCSA) SA ILALIM NG DICT.
ANG NCSA ANG SIYANG MAGTATATAG NG NATIONAL COMPUTER EMERGENCY RESPONSE TEAM (NCERT) NA BINUBUO NG MGA EKSPERTO PARA MAGING HANDA AT MABILIS TUMUGON SA ANUMANG CYBERSECURITY INCIDENTS.
MAHALAGA ANG AGARANG PAGKILOS NA ITO, LALO PA'T KAHIT ANG MGA HIGANTE SA TECH INDUSTRY TULAD NG CLOUDFLARE, GOOGLE, AT OPENAI AY NAKARANAS NG DISRUPTION KAMAKAILAN DAHIL SA MGA ISYU SA ONLINE SERVICE.
KABILANG SA MGA KRITIKAL NA SISTEMANG NANGANGANIB AT DAPAT PROTEKTAHAN AY ANG BANKING, EMERGENCY SERVICES, BROADCAST MEDIA, ENERGY, AT TELECOMMUNICATIONS.
NILALAYON DIN NG PANUKALA NA MAGTATAG NG ISANG CYBERSECURITY RISK MANAGEMENT AND MITIGATION FUND (CRMMF) NA GAGAMITIN SA PAGPIGIL AT PAGTUGON SA MGA DIGITAL ATTACKS.
ANG BAGONG BATAS SA CYBERSECURITY AY ISA SA 44 PRIORITY MEASURES SA ILALIM NG COMMON LEGISLATIVE AGENDA (CLA) NA ITINAKDA NINA PANGULONG MARCOS AT MGA LIDER NG KONGRESO SA LEDAC.
DIGITAL NA PULSO NG BALITA
KURO-KURO
Ang mabilis na pag-iisa ng labing-limang (15) panukalang batas patungkol sa cybersecurity at CIIP ay nagpapakita ng kagyat na pagkilala ng Kongreso sa tindi ng banta. Ito ay isang hakbang na nararapat at matagal nang dapat ginawa.
Ang pagbuo ng isang National Cybersecurity Agency (NCSA) at ang National Computer Emergency Response Team (NCERT) ay sentro ng panukala.
Ang mga istrukturang ito ay mahalaga dahil ang cyber-defense ay nangangailangan ng sentralisado, mabilis, at magkakaugnay na tugon.
Sa kasalukuyan, tila hiwa-hiwalay ang mga ahensyang tumutugon, na nagpapabagal sa response time—isang kritikal na dehado sa mundo ng cyber warfare.
Gayunpaman, ang pagpasa ng batas ay simula pa lamang. Ang tunay na hamon ay nasa implementasyon at pondo.
Ang panukalang Cybersecurity Risk Management and Mitigation Fund (CRMMF) ay isang magandang ideya, ngunit kailangan itong tiyakin na sapat at napapanahon ang paglalaan ng pondo.
Ang cybersecurity ay isang tuloy-tuloy na laban; ang mga kalaban ay patuloy na nagbabago ng taktika. Kaya, ang pondo ay dapat laging may kakayahang sumuporta sa pagsasanay, teknolohiya, at pag-hire ng world-class experts.
Dapat din nating bigyan ng diin ang proteksyon ng Critical Information Infrastructure (CII). Ang CII ay ang mga backbone ng ating ekonomiya at serbisyo—banking, power grid, telecommunications. Kung maapektuhan ang mga ito, hindi lang data ang mawawala, kundi ang tiwala ng publiko at ang stabilidad ng bansa.
Ang panukalang batas ay dapat magbigay ng minimum information security standards na mahigpit at ipinatutupad sa lahat ng sektor.
Ang panawagan ni Rep. Villafuerte na makipagtulungan ang lahat ng stakeholders—mula sa gobyerno, pribadong sektor, at academia—ay tama. Ang shared commitment ay susi, dahil ang cybersecurity ay isang collective responsibility.
Walang isang ahensya o kumpanya ang kayang lutasin ang problema nang mag-isa.
Kung magiging epektibo ang batas na ito, magiging mas matatag ang Pilipinas sa harap ng mga digital na banta at mas mapoprotektahan ang data at serbisyo ng bawat Pilipino.
Subalit, kailangang tiyakin ng Kongreso na ang mabubuong batas ay hindi lamang ambisyoso, kundi praktikal at may ngipin para ipatupad.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
DE LIMA: Nananawagan ang mga mambabatas ng Liberal Party (LP) sa Kamara de Representantes para imbestigahan ang tila kulang na implementasyon ng civil forfeiture sa gitna ng kontrobersiya sa mga proyekto ng flood control.
Pinangunahan ni House Deputy Minority Leader at Mamamayang Liberal Partylist Representative Leila de Lima ang paghain ng House Resolution No. 524.
Layunin nito na busisiin ang paggamit ng civil forfeiture at iba pang kaugnay na mekanismo sa ilalim ng mga batas tulad ng Republic Act (RA) No. 1379 o ang "Unexplained Wealth Law" at RA 9160 o ang "Anti-Money Laundering Act."
Ayon sa mga kongresista ng LP, na kinabibilangan din nina Reps. Erice, Amatong, Bag-ao, Fresnedi, Lagman, at Umali Jr., malaki ang pangangailangan ng taumbayan para sa pananagutan at pagbawi sa mga ninakaw na pondo kaugnay ng kontrobersiya sa flood control.
Binigyang-diin sa resolusyon ang pagdududa na tila hindi lubusang ginagamit ang civil forfeiture bilang kasangkapan para mabawi ang ill-gotten wealth.
Ani ng mga mambabatas, dapat sana ay naghain na ang Office of the Solicitor General (OSG), sa ngalan ng Anti-Money Laundering Council (AMLC), ng mga kasong sibil para bawiin ang mga frozen assets na may kaugnayan sa eskema ng korapsyon, partikular na sa ilalim ng RA 9160.
Subalit, wala raw nakikitang impormasyon sa publiko o sa media tungkol sa status ng mga kasong ito.
Ganito rin ang obserbasyon nila sa posibleng forfeiture proceedings sa ilalim ng RA 1379 na dapat inihain ng Office of the Ombudsman.
Inilahad din ni Pangulong Ferdinand "Bongbong" Marcos Jr. ang balita na may kabuuang ₱12 bilyong halaga ng ari-arian ang na-freeze ng AMLC, kabilang ang ₱4 bilyong air assets at libu-libong bank accounts at properties ni dating Rep. Zaldy Co.
Gayunpaman, ayon sa LP lawmakers, ang halaga ng mga na-recover na ari-arian ay tila napakarami kung ikukumpara sa tinatayang daan-daang bilyong piso na nawala sa korapsyon.
Giit ni Rep. De Lima, "Kailangan nilang makita at maramdaman na talagang may nangyayari na, na bukod sa dapat maipakulong ang mga corrupt, dapat maibalik din ang mga ninakaw sa taumbayan at magamit sa mga programa at proyektong talagang may pakinabang.”
Nais ng mga mambabatas na makahanap ng mga butas sa batas at magrekomenda ng mga pagbabago upang palakasin ang mekanismo ng pamahalaan laban sa korapsyon at matiyak ang pananagutan sa serbisyo publiko.
TALAKAYAN
Tatalakayin natin ngayon ang kahalagahan ng panawagan ng LP sa imbestigasyon sa implementasyon ng civil forfeiture.
Ang isyu sa likod ng resolusyon ay hindi lamang tungkol sa kontrobersiya sa flood control, kundi sa mas malaking tanong: Gaano kaepektibo ang ating pamahalaan sa pagbawi ng ill-gotten wealth?
Napakahalaga na maunawaan natin ang konsepto ng civil forfeiture.
Ito ay isang mekanismo na nagbibigay-daan sa gobyerno na bawiin ang mga ari-arian na nakuha sa hindi legal na paraan, kahit na hindi pa nahahatulan o na-convict ang taong inakusahan sa isang kasong kriminal.
Sa kasong ito, mahalaga ang dalawang batas: ang RA 1379 na direktang tumutukoy sa "unexplained wealth" ng mga opisyal, at ang RA 9160 o AMLA, na nagpo-focus sa mga ari-arian na produkto ng anumang "unlawful activity."
Ang pag-iimbestiga sa paggamit ng mga batas na ito ay kritikal.
Kung may tinatayang daan-daang bilyong piso ang nawawala, ngunit tanging ₱12 bilyon pa lang ang na-freeze, at wala pa tayong balita tungkol sa mga civil forfeiture cases na inihain ng OSG at ng Ombudsman, nagpapatunay ito ng isang malaking agwat sa pagitan ng batas at ng aktwal na implementasyon.
Ang AMLC ay may kakayahang i-freeze ang assets, ngunit ang civil forfeiture case na inihahain ng OSG ang magsasalin ng pag-aari ng mga asset na ito pabalik sa gobyerno.
Kung kulang o mabagal ang paghahain ng mga kasong ito, mananatiling frozen at inutil lamang ang mga bilyong-bilyong halaga ng ari-arian.
Ang resolusyon ay nagbibigay-diin sa pangangailangang makita ang koordinasyon at pamamaraan ng mga ahensya tulad ng OSG, DOJ, Ombudsman, at AMLC.
Ito'y dahil ang epektibong pagbawi ng ill-gotten wealth ay nangangailangan ng walang-humpay na pagtutulungan ng mga ahensyang ito.
Ang anumang procedural gap o kakulangan sa koordinasyon ay nagiging "butas" na pinagsasamantalahan ng mga corrupt.
Sa huli, ang hinihingi ng taumbayan ay hindi lang parusa sa mga kurakot, kundi ang pagbawi sa mga ninakaw.
Kapag nabawi ang mga pondong ito, maaari itong gamitin sa mga serbisyong pampubliko.
Ang imbestigasyong ito ay hindi lamang tungkol sa paghahanap ng kasagutan, kundi sa pagpapalakas ng ating legal framework upang mapigilan at matuldukan ang klima ng impunity sa korapsyon.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
FLORES: IKINASA NA SA KAMARA DE REPRESENTANTES ANG MALAKING HAKBANG NA PAG-USAD AT PAGPASA NG PITONG PANUKALANG BATAS NA NAGLALAYONG PAYAGAN ANG PAGGAMIT NG MEDICAL CANNABIS SA LIMITADONG PARAAN AT SA PAMAMAGITAN NG MAHIGPIT NA REGULASYON.
SA JOINT HEARING NG HOUSE COMMITTEE ON DANGEROUS DRUGS AT NG COMMITTEE ON HEALTH, INAPRUBAHAN ANG CONSOLIDATED VERSION NG HOUSE BILLS 193, 217, 367, 420, 1115, 2861, AT 3864.
NAKASAAD SA MGA PANUKALANG ITO ANG PAGBIGAY NG COMPASSIONATE AND EXPANDED ACCESS SA MEDICAL CANNABIS, PAGTATATAG NG MEDICAL CANNABIS OFFICE, PAGLAWAK NG PANANALIKSIK, AT PAGTAKDA NG MGA IPAGBABAWAL NA GAWAIN AT KAUKULANG PARUSA.
AYON KAY COMMITTEE ON DANGEROUS DRUGS CHAIRPERSON AT BUKIDNON REP. JONATHAN KEITH FLORES, NAGKAKAISA NA ANG HALOS LAHAT NG PANUKALA AT NAKAHANDA NAMAN SI NEGROS OCCIDENTAL REP. JAVIER MIGUEL LOPEZ BENITEZ NA ISAAYOS ANG KANYANG BERSYON PARA MAIANGKOP SA IBA.
KINILALA NAMAN NI DR. ANNA PATRICIA ALCASABAS NG UP-PGH CANCER INSTITUTE NA MAY MGA EBIDENSIYANG NAGPAPAKITANG MAKATUTULONG ANG CANNABIS SA MILD TO MODERATE CHRONIC PAIN.
MARIING SINABI NIYA AT NG PHILIPPINE MEDICAL ASSOCIATION NA KAILANGAN PA RIN NG MALAWAKANG PANANALIKSIK UKOL SA EPEKTIBIDAD, GASTOS, AT IMPLEMENTASYON UPANG MAIWASAN ANG POSIBLENG ABUSO.
BINIGYANG-DIIN RIN NI COMMITTEE ON HEALTH CHAIRPERSON AT BATANES REP. CIRIACO GATO JR. NA ANG MGA KINO-CONSOLIDATE NA PANUKALA AY PARA LAMANG SA CANNABIS NA NASA ANYONG PHARMACEUTICAL AT MANANATILING NASA ILALIM NG MAHIGPIT NA SUPERVISION NG DOH AT FDA.
KURO-KURO
ANG PAG-USAD NG MGA PANUKALANG ITO AY SENYALES NG PAGKILALA SA MGA BAGONG PANGANGAILANGANG MEDIKAL NG MGA PASYENTE, LALO NA ANG NAGDURUSA SA MATAGAL NA SAKIT. NGUNIT ANG HAMON: PAPANO TITIYAKIN NG PAMAHALAAN NA ANG PAGBIBIGAY-PAHINTULOT AY HINDI MAGIGING DAAN SA PAGSULONG NG REKREASYUNAL NA PAGGAMIT O ILIGAL NA DISTRIBUSYON?
ISA PA RITO, ANG KAKULANGAN NG KOMPREHENSIBONG PANANALIKSIK AY MAAARING MAGING BALAKID SA PAGPAPATUPAD. KAILANGANG BALANSE—MAKATULONG SA MGA PASYENTE, NGUNIT PROTEKTADO ANG PUBLIKO. ANG KINABUKASAN NG MEDICAL CANNABIS SA PILIPINAS AY NAKASALALAY SA KUNG GAANO KAHUSAY NA MAIPATUTUPAD ANG MGA PANUNTUNAN AT KUNG GAANO KATAPAT ANG PAMAHALAAN SA PAGPIGIL SA POSIBLENG ABUSO.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
ACIDRE: PRESIDENTIAL SCHOLARSHIP PROGRAM, UMUSAD NA SA KAMARA
INAPRUBAHAN NG HOUSE COMMITTEE ON HIGHER AND TECHNICAL EDUCATION ANG PAGKO-CONSOLIDATE NG ILANG PANUKALANG BATAS PARA SA MA-INSTITUTIONALIZE ANG PRESIDENTIAL MERIT SCHOLARSHIP PROGRAM O PMSP—ISANG MALAKING HAKBANG PARA MATULUNGAN ANG MGA MAHUSAY NA MAG-AARAL MULA SA LOW AT MIDDLE-INCOME NA PAMILYA.
PINANGUNAHAN NI TINGOG PARTY-LIST REP. JUDE ACIDRE ANG PAGPASA NG MGA PANUKALA NA NAGLALAYONG MAGBIGAY NG FINANCIAL SUPPORT SA TOP-PERFORMING STUDENTS NA PAPASOK SA MGA PRIORITY PROGRAMS SA HIGH-RANKING HIGHER EDUCATION INSTITUTIONS.
SINABI NI ACIDRE NA NASA PRIORITY LIST NG LEDAC ANG PMSP AT MATAGAL NANG ISINULONG NG PANGULO SA KANYANG STATE OF THE NATION ADDRESS AT DAHIL DITO, HINIKAYAT NIYA ANG KOMITE NA AGARANG KUMILOS PARA SA PANUKALA.
TINUKOY NAMAN NI REP. RYAN RECTO ANG MALAKING PANGANGAILANGAN PARA SA SCHOLARSHIP PROGRAM, BATAY SA EDCOM II REPORT NA NAGSASABING 4 SA 10 COLLEGE STUDENTS AY NAPIPILITANG HUMINTO SA PAG-AARAL DAHIL SA FINANCIAL PROBLEMS—KAHIT SILA PA ANG MGA HIGH-ACHIEVERS.
KABILANG SA MGA AWTOR NG CONSOLIDATED BILLS SINA MAJORITY LEADER SANDRO MARCOS, REPS. AGAY CRUZ, MARIE ESCUDERO, ERIC OLIVAREZ, AT SALVADOR PLEYTO.
KABILANG DIN SA MGA NAGSUSULONG NG INSTITUTIONALIZATION NG PROGRAMA SI FORMER SPEAKER MARTIN ROMUALDEZ.
KUNG MAIPAPASA, ANG PMSP AY MAGIGING MALAKING TULONG PARA HINDI MASAYANG ANG POTENSYAL NG MGA MAG-AARAL NA MAY HUSAY PERO KAPOS SA PAMBIHIRAAN.
⸻
PAGTATALAKAY
ANG PAG-USAD NG PRESIDENTIAL MERIT SCHOLARSHIP PROGRAM AY MALINAW NA PATUNAY NA NAUUNAWAAN NG KAMARA ANG KRITIKAL NA KONDISYON NG EDUKASYON SA BANSA.
ANG 4 SA 10 NA NAPIPILITANG HUMINTO SA PAG-AARAL DAHIL SA KAKULANGAN SA PERA AY ISANG MATINDING REALIDAD—NA NAGBABANTA SA FUTURE WORKFORCE NG PILIPINAS.
SA PANUKALANG ITO, HINDI LAMANG PINUPURI ANG HUSAY NG MGA MAG-AARAL—BINUBUKSAN DIN ANG PINTUAN PARA SA MGA PRIORITYFIELDS TULAD NG SCIENCE, ENGINEERING, HEALTHCARE, AT EDUCATION.
ITO AY STRATEGIC, DAHIL EXACTLY SA MGA LARANGANG ITO KAILANGAN NG BANSA NG MAS MARAMING EXPERTS.
MAHALAGA RIN ANG PUNTO NI ACIDRE NA NASA LEDAC PRIORITY ANG PANUKALA—NAGPAPAKITA NA ITO AY MAY MALAKAS NA SUPORTA MULA SA EXECUTIVE AT LEGISLATIVE BRANCH. ITO ANG URI NG PROGRAMA NA, KUNG SUSUPORTAHAN NG TAMANG PONDO AT MAAYOS NA IMPLEMENTATION, AY MAARING MAGBAGO NG BUHAY NG LIBO-LIBONG KABATAAN.
SUBALIT MAY TANONG PA RIN: PAPANO MAMAMAHALAAN ANG SELECTION, TRANSPARENCY, AT ACCOUNTABILITY? ANG TAGUMPAY NG GANITONG SCHOLARSHIP PROGRAM AY NAKASALALAY SA MAAYOS NA PAMANTAYAN AT STRIKTONG PAGBANTAY LABAN SA POLITIZATION O FAVORITISM.
SA HULI, ANG PMSP AY NAGBIBIGAY NG MALINAW NA MENSAHE: HINDI DAPAT MAHADLANGAN NG KAHIRAPAN ANG TALINO AT POTENSYAL. AT KUNG MATUTUPAD ITO NANG NANGANGAILANGAN, MAAARI TAYONG MAKAHUBOG NG SUSUNOD NA GENERASYON NG MGA LEADER, PROPESYONAL AT NATION-BUILDERS NG PILIPINAS.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
REVILLA: HOUSE APPROPRIATIONS PANEL, INAPRUBAHAN ANG BAGONG BALIKBAYAN ACT NI REVILLA
APRUBADO NA NG HOUSE COMMITTEE ON APPROPRIATIONS ANG FUNDING PROVISIONS NG PANUKALANG BAGONG BALIKBAYAN ACT—ISANG MAHALAGANG HAKBANG SA PAGTITIBAY NG BATAS NA LAYONG MAGBIGAY NG MAS KOMPREHENSIBO AT MAKATAONG REINTEGRATION PROGRAM PARA SA MGA NAGBABALIK NA OFW.
ISINULONG NI AGIMAT PARTY-LIST REP. BRYAN REVILLA ANG PANUKALA NA NAGLALAYONG GAWING MAAASAHAN AT MAKABULUHANG OPSYON ANG PAG-UWI SA PILIPINAS, SA PAMAMAGITAN NG REAL OPPORTUNITIES, MALINAW NA DIREKSYON, AT MALAKAS NA SUPORTA MULA SA PAMAHALAAN.
BILANG CHAIR NG HOUSE COMMITTEE ON OVERSEAS WORKERS AFFAIRS, IGIINIIT NI REVILLA SA PAGDINIG NA PRIORITY NIYA—BILANG MAMBABATAS AT PERSONAL NA ADHIKAIN—ANG MAS MALAWAK NA SUPORTA PARA SA OFWs SA KANILANG PAGBALIK. GIIT NIYA, MATAGAL NANG TAGPI-TAGPI ANG REINTEGRATION PROGRAM NG GOBYERNO, KAYA’T MARAMI ANG NAPIPILITANG MAG-ABROAD MANG MULI.
MALAKI ANG KUMPANSIYA NA ANG PANUKALA AY MAARING MAAPRUBAHAN NG PLENARYO BAGO MAG-PASKO.
PINALALAKAS NG BAGONG BALIKBAYAN ACT ANG COORDINATED FRAMEWORK PARA SA LAHAT NG RETURNING OFWs—LAND-BASED, SEA-BASED, DOCUMENTED O UNDOCUMENTED—NA SUMASAKLAW SA ECONOMIC, SOCIAL, AT PSYCHOSOCIAL SUPPORT.
HINILING DIN NI REVILLA SA DBM ANG PAGDAGDAG NG MGA POSISYON SA REINTEGRATION BUREAU NG DMW, NA SA KASALUKUYAN AY MAY 18 LAMANG NA STAFF PARA SA HIGIT KUMULANG 500,000–600,000 RETURNING WORKERS.
BINIGYANG-DIIN NIYA NA HINDI ISANG ONE-SIZE-FITS-ALL PROCESS ANG REINTEGRATION—MAY NAGNANAIS MAG-NEGOSYO, MAY NAGNANAIS MAGTRABAHO, KAYA KAILANGAN NG MAS MALAWAK NA RE-SKILLING AT RE-TOOLING PROGRAMS.
SA HULI, IGIINIIT NI REVILLA NA ANG PANUKALA AY HINDI CHARITY, KUNDI INVESTMENT SA KINABUKASAN NG MGA PAMILYA NG OFWs—UPANG ANG PAG-UWI AY MAGING TUNAY NA MAAASAHAN AT KAAYA-AYANG PAGPIPILIAN.
⸻
PAGTATALAKAY
ANG APPROVAL NG FUNDING PROVISIONS NG BAGONG BALIKBAYAN ACT AY NAGPAPAKITA NG MATINDING PAGKILALA NG KONGRESO SA REALIDAD NA FOR DECADES, ANG MGA OFW AY UMIUWI SA BANSA NA WALANG MALINAW NA LANDAS KUNG PAANO MULING MAKAKATAYO.
ANG PANUKALA NI REVILLA AY MALINAW NA HANGAD AY AYUSIN ANG MISMONG ROOT CAUSE KUNG BAKIT MARAMI ANG NAPIPILITANG MAG-ABROAD—DAHIL KULANG ANG OPORTUNIDAD DITO SA BAHAY. KUNG MAGTAGUMPAY ANG PROACTIVE SUPPORT FRAMEWORK, MAARI NITONG BAGUHIN ANG DYNAMICS NG MIGRATION: MULA SA “PILITAN” PATUNGONG “PAGPILI.”
INTERESANTE RIN ANG PAGHIHILING NIYA SA DBM NA PALAKASIN ANG REINTEGRATION BUREAU NG DMW. ANG 18 PERSONNEL PARA SA RISK NA UMAABOT SA KALAHATING MILYONG RETURNING WORKERS AY MALINAW NA KULANG, AT ITO AY MATAGAL NANG ISYU SA IMPLEMENTATION NG MGA PROGRAMA.
ANG PANUKALA AY MAY HOLISTIC NA PAGTINGIN SA REINTEGRATION—HINDI LANG NEGOSYO, HINDI LANG AYUDA, KUNDI EMPOWERMENT. ITO ANG MADALAS NA NAGIGING KULANG: ANG PAGTITINGIN SA PAGBALIK NG OFW BILANG SOSYAL AT ECONOMIC TRANSITION, AT HINDI LAMANG ISANG PAG-UWI.
KUNG MAISASABATAS AT MAIPATUPAD NANG MAAYOS ANG BAGONG BALIKBAYAN ACT, MAAARI ITONG MAGBUKAS NG PANIBAGONG ERA SA PAGTURING NG BANSA SA MGA MODERN-DAY HEROES: HINDI LANG BILANG REMITTERS, KUNDI BILANG LEGITIMONG KASANGKAPAN SA LOCAL DEVELOPMENT.
SA BANDANG HULI, ANG PINAKAMAHALAGANG TANONG: MAGIGING SUFFICIENT BA ANG PONDO AT IMPLEMENTATION WILL? ITO ANG SUSI KUNG TALAGANG MAGIGING “VIABLE OPTION” ANG PAG-UWI SA PILIPINAS—AT HINDI MULING PAGSISIMULA NG PANIBAGONG PAG-ALIS.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
NAZAL: NANAWAGAN NG KALMA AT PAGKAKAHABAG HABANG PAPALAPIT ANG PASYA NG ICC TUNGKOL SA HILING NA INTERIM RELEASE NI DATING PANGULONG DUTERTE
Nanawagan ang BAGONG HENERASYON O BH PARTY-LIST kamakailan para sa mahinahon at mas malawak na pag-unawa habang hinihintay ng bansa ang desisyon ng INTERNATIONAL CRIMINAL COURT o ICC sa kahilingan ni dating Pangulong RODRIGO DUTERTE na pansamantalang makalaya.
Nakatakdang ilabas ng ICC Appeals Chamber ang pasya sa Nobyembre 28, 2025.
Kasunod ito ng mga ulat tungkol sa lumalalang kondisyon sa kalusugan ni Duterte habang nakakulong, bagay na nag-udyok sa iba’t ibang grupo na manawagan ng makataong konsiderasyon.
Ayon sa pahayag ni REP. ROBERT NAZAL, nananatiling totoo na marami pa ring Pilipino ang naghahanap ng hustisya para sa mga pang-aabusong naganap noong nakaraan. Ngunit binigyang-diin nilang ang katarungan ay hindi paghihiganti, at ang pagkahabag ay hindi kahinaan.
Sinabi ng BH Partylist na si Duterte—na minsang makapangyarihang personalidad sa politika—ay ngayon isang nakatatandang detenido na humaharap sa mga problema sa kalusugan. Dagdag pa nila, ang sitwasyong ito ay paalala ng kahinaan at mortalidad na kinahaharap ng bawat tao.
Nanawagan ang BH Party-list para sa isang desisyong isinasaalang-alang ang karapatan ng mga biktima ngunit hindi rin binabalewala ang makataong aspeto ng kalagayan ng dating pangulo. Umaasa rin sila na ang magiging pasya ay magsisilbing daan upang mabigyan ng pagkakasundo at pagsasara ang isang isyung matagal nang naghati sa bansa.
⸻
PAGTATALAKAY
Ang panawagan ng BH Party-list ay nagpapakita ng maselang balanse kapag pinag-uusapan ang pagitan ng katarungan at pagkahabag. Sa isang banda, malinaw na marami pa ring hinanakit at sugat ang hindi pa naghihilom, lalo na para sa mga pamilyang naghahanap ng hustisya para sa mga naranasan nilang pang-aabuso. Sa kabilang banda, ang isyu ng kalusugan ni dating Pangulong Duterte ay naglalatag ng tanong kung hanggang saan maaaring ipatupad ang batas nang hindi isinasantabi ang makataong konsiderasyon.
Mahalaga rin ang mensahe ng BH: ang paghahanap ng hustisya ay hindi dapat maging ugat ng poot, at ang paglingap sa maysakit—kahit pa dating makapangyarihang lider—ay hindi dapat ituring na pagtalikod sa mga biktima. Sa ganitong pananaw, ang hinahanap nila ay balanse, hindi paglimot.
Habang nag-aantay ang bansa sa pasya ng ICC, malamang na muling uminit ang mga debate tungkol sa accountability, rule of law, at moralidad sa pagpapatupad ng hustisya. Ngunit ang mas mahalagang tanong: kaya bang pagsabayin ng lipunan ang pag-alala sa sakit ng nakaraan at ang pagkilala sa kahinaan ng isang tao sa kasalukuyan?
Ang magiging pasya sa Nobyembre 28 ay hindi lamang legal na usapin—ito’y magiging pagsukat sa kakayahan ng bansa na maghilom, maging makatarungan, at manatiling makatao sa gitna ng pagkakahati.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
MATIBAG: Inaprubahan sa Prinsipyo ang Electronic Anti-VAWC Bill
Reporter: Isang mahalagang hakbang ang isinagawa ng House Committee on Women and Gender Equality nitong Martes matapos aprubahan, in principle, ang panukalang batas na naglalayong parusahan ang electronic violence against women and their children o EVAWC.
Pinangunahan ni Laguna Rep. Ma. Rene Ann Lourdes Matibag, ang chairperson ng komite, ang pag-apruba sa ilang mga panukala na may layuning palakasin pa ang kasalukuyang Republic Act 9262 o ang Anti-Violence Against Women and Their Children (VAWC) Act of 2004.
Ayon kay Rep. Matibag, idinisenyo ang mga panukalang batas na ito para harapin ang “violence, abuse, harassment, exploitation both online and offline”. Aniya, tugon ito sa nagbabagong katotohanan na kinakaharap ng kababaihan sa digital age.
Sinabi ni Rep. Matibag na (Voice Clip): “These measures before us are crucial steps toward closing gaps in our legal framework, ensuring that our response to VAW remains relevant, responsive and survivor-centered.”
Binigyang-diin naman ni GABRIELA Partylist Rep. Sara Jane Elago, ang may-akda ng HB 4779, ang pangangailangang tahasan na isama sa batas ang ICT-related abuse. Inilarawan niya na ang “definition includes any acts or omissions that involve the use or exploitation of information and communications technology which causes or is likely to cause mental, emotional or psychological distress or suffering to the victim.”
Nagmosyon si Rep. Elago para sa pag-apruba sa prinsipyo ng EVAWC bill, binanggit na dumaan na ito sa malawak na pagdinig sa mga nakaraang Kongreso. Humiling siya na isama sa substitute bill ang mga komento at rekomendasyon, lalo na ang kay Dinagat Islands Rep. Kaka Bag-ao.
Iminugkahi naman ni Rep. Bag-ao ng talata na kumikilala sa pisikal, sekswal, at sikolohikal na karahasan na isinasagawa o kinukunsinti ng estado, na umaayon sa United Nations declaration. Humiling din siyang maging co-sponsor ng HB 2013.
Inatasan ang secretariat na mag-draft ng substitute bill para sa susunod na pagpupulong ng komite.
—————-
Ang Pagsasabatas ng Proteksyon sa Digital Age
Analyst: Ang pag-apruba sa prinsipyo ng Electronic Anti-VAWC Bill ay sumasalamin sa lumalaking pangangailangan para sa modernong legal na proteksyon. Sa nakalipas na dalawang dekada mula nang ipinasa ang orihinal na RA 9262 (VAWC Act) noong 2004, malaki na ang pagbabago sa pamamaraan ng pakikipag-ugnayan at, nakakalungkot, sa pamamaraan din ng pananakit.
Ang Digital Gap sa Batas
Analyst: Ang kasalukuyang VAWC Law ay pangunahing idinisenyo para sa karahasan na nangyayari sa pisikal o tradisyonal na espasyo. Gayunpaman, ang pag-usbong ng social media, messaging apps, at iba pang online platforms ay nagbukas ng bagong pintuan para sa cyber-harassment, online sexual exploitation, non-consensual sharing of intimate photos (NCSR), at digital stalking—mga porma ng pang-aabuso na nagdudulot ng matinding mental, emosyonal, at psychological distress.
Analyst: Ang panukalang EVAWC Bill ay tumatayo bilang isang legal na tulay upang isama ang mga ICT-related abuses na ito sa loob ng saklaw ng batas. Sa pag-apruba nito, kinikilala ng Kongreso na ang online space ay hindi immune sa batas at ang pinsalang idinudulot sa digital realm ay kasing-totoo ng pisikal na pinsala.
Mga Kritikal na Puntos at Pagpapalawak
Analyst: Dalawang punto ang mahalagang bigyang-diin:
Ang Kahalagahan ng Eksaktong Depinisyon: Ang paggigiit ni Rep. Elago na bigyan ng malinaw na depinisyon ang ICT-related abuse ay kritikal. Kailangan ng tahasan at teknikal na lengguwahe upang matukoy ang mga digital na gawaing ito at maiwasan ang loopholes na maaaring gamitin ng mga akusado.
Ang Pananagutan ng Estado: Ang mungkahi ni Rep. Bag-ao na isama ang karahasan na pinangangasiwaan o kinukunsinti ng estado ay nagpapalawak ng saklaw ng batas, hindi lamang sa indibidwal na relasyon, kundi pati na rin sa sistematikong karahasan. Ito ay nagpapakita ng holistic at international perspective sa human rights, na itinuturing ang karahasan laban sa kababaihan bilang isang isyu ng estado.
Analysis
Ang pagpasa sa prinsipyo ay isang magandang simula, ngunit ang tunay na hamon ay nasa pagbalangkas ng substitute bill—dito kailangang timbangin nang maigi ang bawat probisyon upang makalikha ng batas na epektibo, makatarungan, at hindi aabusuhin ng sinuman.
(Sound: Outro music fades in and out)
Anchor: Mula sa "Balita Ngayon," maraming salamat po sa pakikinig. Mag-ingat po tayong lahat!
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
NAMFREL: National Citizens' Movement for Free Election o NAMFREL ay nagsumite ng isang position paper sa House Committee on Suffrage and Electoral Reforms noong Lunes, Nobyembre 24, 2025, na naglalaman ng mga mahalagang rekomendasyon tungkol sa mga isyu ng 'nuisance candidates' at 'early voting.'
Ayon sa NAMFREL, kailangan nang tugunan ng Kongreso ang pag-abuso sa subsitution o pagpapalit ng kandidato. Mahigpit nilang iminumungkahi na dagdagan ang mga panukalang batas sa Kongreso upang maging election offense o paglabag sa batas ng eleksyon ang pag-file ng COC o Certificate of Candidacy na may intensyong maging placeholder lamang para sa papalit na kandidato.
Giit ng NAMFREL, ang kalakarang ito ay nagpapababa sa kredibilidad ng proseso ng eleksyon, lumalampas sa layunin ng filing deadlines, at nagbibigay-daan sa mga may malaking pondo at media access na makaiwas sa masusing pagsusuri ng publiko.
Sa isyu naman ng mga tinatawag na 'nuisance candidates,' mahigpit na tinututulan ng NAMFREL na maging batayan ng pagkansela ng COC ang mga bagay tulad ng hindi pagkakakilala sa publiko o kawalan ng koneksyon sa isang malaking partido.
Binibigyang-diin nila na ang demokrasya ay nangangailangan ng pagiging bukas sa mga bagong tinig at independenteng kandidato. Ang pagpabor sa 'unknown status' bilang batayan ay magpapatibay lamang sa mga political dynasty at established parties.
Panghuli, inirekomenda rin ng grupo ang pagpapalawak ng sakop ng early voting. Kasama dapat, anila, sa mga kuwalipikadong bumoto nang maaga ang opisyal at manggagawa ng eleksyon, mga mamamayang kailangang magtrabaho sa mismong araw ng halalan, mga nasa ospital o bilangguan, at mga katutubong Pilipinong naninirahan sa malalayong lugar.
Upang mas maging madali, inirekomenda rin nila ang paglikha ng isang simple at online system para sa pagrerehistro sa early voting, dahil kung ang layunin ay tulungan ang mga may balakid, hindi dapat maging mahirap ang proseso ng pagpaparehistro.
Pagsusuri at Komentaryo
Ang posisyon ng NAMFREL ay nagpapakita ng malalim na pagkadismaya sa sistema. Ang isyu ng 'placeholder candidates' at substitution ay hindi na bago, ngunit ito ang pinaka-halatang butas sa batas na ginagamit upang dayain ang deadline at pagtakpan ang tunay na motibo ng mga kandidato. Sa madaling salita, ang mekanismong dapat sana'y pang-emerhensiya—tulad ng biglaang pagkamatay o diskwalipikasyon—ay ginagamit na ngayon bilang strategic tool ng mga malalaking partido at trapo o traditional politicians.
Kapag pinayagan ang ganitong kalakaran, ang resulta ay isang unfair playing field. Ang kandidatong bigla na lang sumulpot, ayon sa NAMFREL, ay nakaligtas sa mahabang scrutiny o pagsusuri na hinarap ng ibang kandidato. Mas lalong na-iikutan ang batas.
Ang panawagan ng NAMFREL na ituring itong election offense ay isang matapang at kritikal na hakbang. Ito ay magpapadala ng malinaw na mensahe na ang paglalaro sa batas ay may kaakibat na mabigat na parusa. Kailangan itong suportahan ng seryosong imbestigasyon ng COMELEC upang matukoy ang intensyon sa likod ng pag-file ng COC.
Sa kabilang banda, ang posisyon ng NAMFREL sa 'nuisance candidates' ay isang depensa sa esensya ng demokrasya. Mahalaga na ang pagiging 'unknown' o walang partido ay hindi dapat maging dahilan upang tanggalan ng karapatang tumakbo. Ang tunay na batayan ng nuisance ay ang kawalan ng tunay na intensyon o intensyong sirain ang proseso, hindi ang kawalan ng pondo o kasikatan. Sa totoo lang, ang pagiging masyadong mahigpit sa pagdeklara ng nuisance ay isa ring paraang para supilin ang pag-angat ng mga bagong lider at independenteng boses na laban sa mga nakaupong dinastiya.
Panghuli, ang expanded early voting ay isang praktikal at makatarungang rekomendasyon.
Ang pagboto ay isang karapatang konstitusyonal. Kung ang trabaho, sakit, o lokasyon ay nagiging balakid, dapat itong tugunan ng estado. Ang mabilis at online na rehistrasyon para dito ay nagpapakita ng pag-unawa sa modernong pangangailangan at layunin ng early voting.
Ang mga rekomendasyon ng NAMFREL ay isang panawagan para sa mas matapat, mas patas, at mas bukas na eleksyon sa Pilipinas. Sana ay pakinggan ito ng ating mga mambabatas.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
YAMSUAN: UMAAPELA NA IPASA NA ANG BATAS NA PROTEKSIYON PARA SA FREELANCE WORKERS
ITINUTULAK NI PARAÑAQUE 2ND DISTRICT REP. BRIAN RAYMUND YAMSUAN ANG DAGLIANG PAGPASA NG BATAS NA MAGTATANGGOL SA MAHIGIT 9.9 MILYONG FREELANCE WORKERS SA BANSA.
SINABI NI YAMSUAN NA MAHABANG PANAHON NANG NAKABINBIN ANG MGA PANUKALANG BATAS PARA SA KAPAKANAN NG MGA FREELANCER—MULA PA NOONG IKA-17 KONGRESO—NGUNIT WALA PANG UMAABOT SA IKATLONG PAGBASA.
SAMANTALA, PATULOY NA LUMALAWAK ANG SEKTOR NA ITO: KABILANG DITO ANG REMOTE WORKERS, DELIVERY RIDERS, RIDE-HAILING DRIVERS, MUSICIANS, GRAPHIC ARTISTS AT IBA PANG “NO-WORK, NO-PAY” WORKERS.
BINIGYANG-DIIN NI YAMSUAN NA MARAMI SA MGA ITO ANG WALANG MALINAW NA PROTEKSIYON, LALU NA SA PANAHON NG SAKUNA AT EMERGENCY. KARAMIHAN SA MGA DELIVERY RIDERS, HALIMBAWA, AY PATULOY NA NAGTATRABAHO SA GITNA NG BAGYO PERO WALANG KARAGDAGANG KOMPENSASYON AT NAKARARANAS NG MALABO AT MADISKRESONARYONG SUSPENSYON O TERMINATION.
KANYANG IPINUNTO NA MISMONG MGA MUSIKERO AY UMAASA NA SA MGA TRABAHONG HINDI TUGMA SA KANILANG PROPESYON PARA LANG MAY PANG-ARAW-ARAW.
KAYA NAMAN ITUTULAK NGAYONG MIYERKULES NG HOUSE COMMITTEE ON LABOR AND EMPLOYMENT ANG PAGTALAKAY SA HOUSE BILL 3216—ANG FREELANCE WORKERS PROTECTION ACT—KASAMA ANG 16 PANG PANUKALA. UMAASA SI YAMSUAN NA MAIBIBILIS ANG DELIBERASYON AT SASABAYAN NG SENADO ANG AGARANG PAGPASA NG BERSIYON NITO.
SA ILALIM NG HB 3216, DAPAT MAY NAKASULAT NA KONTRATA SA PAGITAN NG FREELANCER AT HIRING PARTY; KAILANGAN DIN ANG HINDI BABABA SA 30% DOWNPAYMENT NG KONTRATA; AT MAY KARAPATAN SILA SA NIGHT DIFFERENTIAL, HAZARD PAY, AT MGA INSENTIBONG PANG-BUWIS.
IPINAGBABAWAL DIN ANG DELAYED O BINUWASANG BAYAD, ILLEGAL DEDUCTIONS, AT RETALIATION. MAY PARUSANG MULTANG P50,000 HANGGANG P500,000 SA MGA LALABAG.
⸻
KURO-KURO
ANG PANAWAGAN NI REP. YAMSUAN AY ISANG MATAGAL NANG HINIHINTAY NA KILOS PARA SA FREELANCE WORKERS NA MARAMI SA ATIN AY KASAMA SA ARAW-ARAW NA EKONOMIYA: MGA RIDER NA NAGHAHATID NG PAGKAIN, MGA DRIVER NA NAGBIBIGAY-SERBISYO SA GITNA NG TRAPIKO, AT MGA ARTISTANG NAGPAPALAGO NG ATING DIGITAL NA INDUSTRIYA.
ANG HAMON DITO: HINDI ORGANISADO ANG SEKTOR, MALAWAK ANG URI NG TRABAHO, AT MADALAS NANGANGALAN TAYO NG DATOS PARA SA TAMANG POLISIYA. SA KABILA NITO, HINDI MAITATANGGI NA MALAKI ANG KANILANG AMBAG SA EKONOMIYA. 9.9 MILYONG FREELANCERS—ITO’Y NAPAKALAKING BILANG NG MANGGAGAWANG HINDI NABIBIGYAN NG TRADISYONAL NA PROTEKSIYON.
KUNG MAIPAPASA ANG HB 3216, MAGKAKAROON SILA NG LEGAL NA PUNDASYON PARA LABANAN ANG UNFAIR PRACTICES. MAHALAGA RIN ANG WRITTEN CONTRACT—ISANG BATAYANG DAPAT MATAGAL NANG MAYROON ANG LARANGANG ITO.
ANG SUSI NGAYON: MAY POLITICAL WILL BA SA KONGRESO AT SENADO PARA ITULUY-TULOY ITO? KUNG NAKAPASA NA SA NAKARAANG KONGRESO, WALANG DAHILAN PARA HINDI MAIHAIN SA PANGULO ANG BERSIYON NGAYON.
KUNG ANG LAYUNIN AY MAS INCLUSIVE NA LABOR POLICY, ANG PANUKALANG ITO ANG ISA SA PINAKAMAHALAGANG HAKBANG PATUNGO ROON.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
SPEAKER: PAGBISITA NG IAEA DIRECTOR GENERAL GROSSI, MALAKING TULONG SA PAGSUSURI NG NUKLEYAR NA ENERHIYA PARA SA PANGMATAGALANG ESTABILIDAD NG BANSA
PINURi NG KAMARA DE REPRESENTANTES ANG PAGBISITA NI INTERNATIONAL ATOMIC ENERGY AGENCY O IAEA DIRECTOR GENERAL RAFAEL MARIANO GROSSI SA KONGRESO KAHAPON, NA ITINUTURING NA ISANG MAHALAGANG HAKBANG SA PATULOY NA PAGAARAL NG PILIPINAS SA PAPEL NG NUKLEYAR NA ENERHIYA SA PAGRESOLBA NG PROBLEMA SA KURYENTE.
AYON KAY SPEAKER FAUSTINO “BOJIE” DY III, NAGBIGAY-DAAN ANG PULONG PARA DIREKTANG MAKAPAGTALAKAY ANG MGA MAMBABATAS SA TOP LEADERSHIP NG IAEA, LALOT NAGHAHANDA ANG BANSA NA PALAKASIN ANG ENERGY SECURITY AT SCIENTIFIC COOPERATION KASAMA ANG MGA GLOBAL PARTNERS.
BINIGYANG-DIIN NI SPEAKER DY NA MARAMI SA MGA KONGRESISTA ANG NAGNANAIS MAS LUMALIM ANG KAALAMAN TUNGKOL SA NUKLEYAR NA ENERHIYA. GIIT NIYA, KAILANGAN NG BANSA NG MGA TOTOONG SOLUSYON SA KULANG, MAHAL AT MADALAS NA NAGKAKAPUTOL-PUTOL NA SUPLAY NG KURYENTE—ISANG REALIDAD NA RAMDAM NG MGA KOMUNIDAD SA IBAT IBANG PANIG NG PILIPINAS.
IPINAALALA RIN NG SPEAKER ANG MATAGAL NANG PANININDIGAN NG PILIPINAS PARA SA MAPAYAPANG PAGGAMIT NG NUKLEYAR NA TEKNOLOHIYA, NA NAKAUGAT DIN SA KONSTITUSYON NA MAAGANG NAGBAWAL SA PAGGAMIT NG NUKLEYAR NA SANDATA.
KINILALA NI SPEAKER DY SI DG GROSSI—NA TINITINGNANG LEADING CONTENDER SA POSISYON NG UNITED NATIONS SECRETARY-GENERAL SA 2026—BILANG MATIBAY AT KINIKILALANG TINIG SA RESPONSABLENG PAG-UNLAD NG NUKLEYAR.
ANG COURTESY CALL AY SUMUNOD SA PAGTIBAY NI PANGULONG FERDINAND MARCOS JR. SA PHILIPPINE NUCLEAR LAW AT SA PANININDIGAN NG ADMINISTRASYON NA PALAKASIN ANG NUKLEYAR NA REGULATION AT INTERNATIONAL COOPERATION. SA 2026 ASEAN CHAIRSHIP NG PILIPINAS, TARGET NG BANSA NA PALAWAKIN ANG REGIONAL WORK SA ATOMIC ENERGY REGULATION.
PAGTATALAKAY
Ipinaalala rin ng Speaker ang matagal nang paninindigan ng Pilipinas para sa mapayapang paggamit ng nukleyar na teknolohiya, na naka-ugat din sa Konstitusyon na maagang nagbawal sa paggamit ng nukleyar na sandata.
Kinilala ni Speaker Dy si DG Grossi—na tinitingnang leading contender sa posisyon ng United Nations Secretary-General sa 2026—bilang matibay at kinikilalang tinig sa responsableng pag-unlad ng nukleyar.
Ang courtesy call na ito ay sumunod sa pagpapatibay ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. sa Philippine Nuclear Law at sa paninindigan ng administrasyon na palakasin ang nukleyar na regulasyon at international cooperation.
Reporter: Bilang paghahanda sa 2026 ASEAN Chairship ng Pilipinas, target ng bansa na palawakin ang regional work sa atomic energy regulation.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
ENVERGA: PAGPASA NG HOUSE BILL 608 NA LAYUNING PALAKASIN ANG KITA NG MGA MAGSASAKA AT ITAAS ANG KAKAYAHANG PANG-AGRIKULTURA SA MGA LALAWIGAN, ITINUTULAK.
SINABI QUEZON REP. WILFRIDO ENVERGA CHAIRMAN NG HOUSE COMMITTEE ON AGRICULTURE AND FOOD NA ANG PANUKALA AY MAGTATATAG NG MGA MULTI-PURPOSE FARMER COMPETITION HUBS UPANG ISULONG ANG KOOPERASYON AT MALUSOG NA KOMPETISYON SA HANAY NG MGA MAGSASAKA.
AYON KAY HB 608 AUTHOR REP. ANTONINO ROMAN III, ANG KONSEPTONG “COOPETITION” AY MAGBIBIGAY-DAAN SA PAGBUO NG MGA CLUSTERED FARM GROUPS NA MAGHAHATI-HATI SA GASTOS, PASILIDAD, AT PAGPOPROSESO NG KANILANG PRODUKTO.
TARGET DIN NITO NA MABAWASAN ANG PAG-ASA NG MGA MAGSASAKA SA MGA MIDDLEMAN SA PAMAMAGITAN NG DIREKTANG PAGBIBENTA NG PRODUKTO.
INSPIRASYON NG BILL ANG MGA MODELO MULA SA THAILAND AT KOREA KUNG SAAN ANG MGA MAGSASAKA MISMO ANG MAY KONTROL SA PAGTATANIM, PAGPOPROSESO, AT PAGBEBENTA NG KANILANG PRODUKTO SA PAMAMAGITAN NG MALALAKING KOOPERATIBA.
NAKASAAD DIN SA BILL ANG PAKIKIPAGTULUNGAN SA MGA AHENSIYANG PAMAHALAAN TULAD NG DA, NIA, CDA, TESDA, AT NEDA, GAYUNDIN SA MGA LGU AT PRIBADONG SEKTOR UPANG MASEGURONG EPEKTIBO ANG IMPLEMENTASYON KAHIT MAY LIMITADONG PONDO.
ITINULAK NI APEC PARTY-LIST REP. SERGIO DAGOOc ANG AGARANG PAG-APRUBA NG BILL DAHIL MALAWAK NA ITONG NATALAKAY AT WALANG TUMUTOL MULA SA MGA RESOURCE PERSON.
BUKOD DITO, NAGBUO RIN NG TECHNICAL WORKING GROUP NA PAMUMUNUAN NI DEPUTY SPEAKER RAYMOND DEMOCRITO MENDOZA PARA BUUIN ANG SUBSTITUTE BILL SA MGA PANUKALANG TUMUTUON SA PAGPAPALAKAS NG INDUSTRIYA NG SAGING AT ABACA.
⸻
KURO-KURO
ANG PAG-APRUBA NG HB 608 AY ISANG MALAKING HAKBANG TUNGO SA MATAGAL NANG HINIHINGING REPORMA SA AGRIKULTURA—ANG PAGPAPALAYA SA MGA MAGSASAKA MULA SA PAGKAKATALI SA MGA MIDDLEMAN. ANG “COOPETITION” NA INIHAHAIN NG BILL AY MAAARING MAGING GAME-CHANGER DAHIL PINAGSASAMA NITO ANG LAKAS NG KOOPERASYON AT ANG BENEPISYO NG MALUSOG NA KOMPETISYON.
SA PANAHONG MATAAS ANG PRODUCTION COST, BABA ANG FARMGATE PRICE, AT KULANG ANG KITA NG MGA NAGSASAKA, MAHALANG MAKITA NA MAY KONGKRETONG HAKBANG PARA MAS MAPALAKAS ANG KANILANG NEGOSYO AT MASIGURO NA HINDI NA SILA NABABAWASAN NG TUBO DAHIL SA MGA TAGAPAMAGITAN.
HABANG MALAKI ANG POTENSYAL NG BILL, ANG TUNAY NA SUSI AY NASA IMPLEMENTASYON—KUNG PAPAANO MATITIPID ANG PONDO, MAPAPALAKAS ANG KOOPERATIBA, AT MABIBIGYAN NG TAMANG EDUKASYON AT KASANAYAN ANG MGA MAGSASAKA. ANG BANANA-RELATED MEASURES NA PAGPAPASOK SA SUBSTITUTE BILL AY NAGPAPAKITA RIN NG MALAWAKANG DIREKSYON PARA PALAKASIN ANG AGRIKULTURAL VALUE CHAINS.
KUNG MATUTUTUKAN AT MAIPATUTUPAD NANG TAMA, MAARING MAGING BUNGA NITO ANG ISANG MAS MALAYA, MAS MALAKAS, AT MAS MATAGUMPAY NA KOMUNIDAD NG MGA MAGSASAKA SA BANSA.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
SPEAKER DY: NANAWAGAN NG MAS MALAKAS NA SUPORTA SA MSMES; ITINAGUYOD ANG “ONE TOWN, ONE PRODUCT” BILANG SUSI SA INCLUSIVE GROWTH
Nanawagan si Speaker Faustino “Bojie” Dy III ng mas matatag na suporta para sa micro, small, and medium enterprises o MSMEs, kasabay ng pagpapasinaya ng “OTOP is in the House 3.0 – B2B House Appliance Fair 2025” sa North Wing Lobby ng Kamara. Ayon sa House leader, napatunayan ng programang One Town, One Product (OTOP) na kayang-kaya ng maliliit at community-based enterprises na maghatid ng tunay na inclusive growth sa bansa.
Binanggit ni Dy na sa apat na dekadang paglilingkod niya sa publiko, iisang aral ang paulit-ulit na lumilitaw: kapag binibigyan ng pagkakataon at suporta ang Pilipino, nakagagawa siya ng mga produktong mahusay, de-kalidad, at world-class. Pinuri niya ang Department of Trade and Industry sa pangunguna ni Secretary Ma. Cristina Roque, pati na sina Deputy Speaker Ferjenel Biron at House Trade Committee Chair Maximo Dalog Jr., sa patuloy na pagsulong ng MSMEs.
Ibinahagi ng Speaker ang resulta ng pag-aaral sa Isabela: higit 85% ng OTOP entrepreneurs ay sole proprietors na may puhunan na ₱10,000 hanggang ₱50,000 lamang. Sa kabila nito, patuloy silang lumilikha ng delicacies, sauces, inumin, kape, at iba pang produktong kayang tangkilikin saan man sa bansa at maging sa ibang bansa.
Giit ni Dy, ang bawat produktong “Made in the Philippines,” mula pagkain hanggang appliances, ay simbolo ng inobasyon at husay na Pilipino. Dagdag niya, tunguhin ng Kamara ang gawing mas madali ang pagnenegosyo, mas accessible ang puhunan, at mas patas ang merkado para sa MSMEs upang sabay-sabay na umangat ang mga komunidad.
Hinimok din niya ang mga distributors at buyers na magtulungan para makalikha ng trabaho, kabuhayan, at oportunidad para sa mas maraming Pilipino. Sa huli, nanawagan si Dy na tangkilikin at paniwalaan ang sariling gawang Pilipino dahil “kayang-kaya ng Pilipino na makipagsabayan at magtagumpay.”
⸻
KURO-KURO
Malinaw na ang mensahe ni Speaker Dy ay nakasentro sa isang bagay na matagal nang problema ng bansa: ang kakulangan ng sapat na suporta sa maliliit na negosyong Pilipino. Bagama’t malaki ang bilang ng MSMEs at sila ang bumubuo ng backbone ng ekonomiya, madalas silang nahihirapan sa access to capital, merkado, at teknolohiya. Kaya’t ang panawagan ng Speaker ay malinaw—hindi lang exhibit ang OTOP, kundi isang modelo ng kung paano dapat palakasin ang grassroots enterprises.
Napapanahon din ang pag-emphasize ni Dy sa lakas ng “Filipino craftsmanship.” Sa panahon na halos lahat ng produkto ay imported, mahalagang ipaalala sa publiko na kaya rin ng Pilipinong gumawa ng world-class appliances at high-tech devices, hindi lang kakanin o lokal na delicacy. Ang ganitong mindset-shift ay kritikal para magkaroon ng mas mataas na kumpiyansa ang lokal na industriya.
Maganda ring punto ang binanggit na 85% ng OTOP entrepreneurs ay may puhunan lang na ₱10,000–₱50,000. Ibig sabihin, may malaking potensyal ang micro enterprises na yumabong, basta’t may tamang suporta. Kung ang maliit na puhunan ay kayang makalikha ng mga produktong tinatangkilik, paano pa kung magkakaroon sila ng access sa mas malaking kapital, mas malawak na merkado, at mas modernong teknolohiya?
Gayunpaman, kailangan ding maging totoo sa katotohanan: hindi sapat ang mga fair, exhibit, o speeches upang makamit ang long-term MSME growth. Kailangan ng konkretong legislative at fiscal reforms—tax breaks, streamlined permits, modernized supply chains, at mas agresibong export assistance. Kapag naisabatas ang mga ito, doon tunay na lalakas ang MSMEs.
Sa kabuuan, tama si Speaker Dy—kapag umangat ang maliliit na negosyo, aangat ang buong bansa. Ang hamon ngayon ay kung paano gawing pangmatagalan at sistematiko ang suporta upang hindi lang pansamantalang tagumpay ang OTOP, kundi maging matatag na haligi ng pambansang ekonomiya.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
DUTERTE: NAGPAHAYAG NG PAGSUPORTA SA PAGHAHAIN NG KASO SA FLOOD-CONTROL CORRUPTION SCANDAL
Ikinatuwa ng PPP Party-list Rep. Harold Duterte ang paghahain ng mga kaso at pag-aresto sa mga sangkot sa flood-control corruption scandal—isang isyu na matagal nang nagpapagalit sa sambayanang Pilipino dahil sa laki ng pondong nalustay at nawalang tiwala sa pamahalaan. Ayon kay Duterte, mahalaga ang hakbang na ito, gayundin ang isinagawang auction ng mga luxury vehicles na naging simbolo ng labis na pag-aabuso.
Gayunpaman, binigyang-diin ng mambabatas na ito ay simula lamang ng mahabang proseso tungo sa tunay na pananagutan. Aniya, hindi sapat ang mga simbolikong tagumpay; kinakailangan ang mabilis, kumprehensibo, at walang kompromisong aksyon mula sa lahat ng sangay ng pamahalaan.
Binanggit ni Duterte na karapatan ng sambayanang Pilipino na mabawi ang bawat pisong ninakaw mula sa kanila—“kasama ang interes”—at marapat lamang na parusahan hindi lang ang maliliit na tauhan kundi pati ang mga utak, benepisyaryo, at tagapagtanggol ng katiwalian. Nanawagan siya sa Department of Justice, Independent Commission for Infrastructure, Office of the Ombudsman, at iba pang ahensya na tuparin ang kanilang sinumpaang tungkulin na maging tapat sa Republika ng Pilipinas.
Pinaalalahanan din niya ang publiko na manatiling mapagmatyag dahil malayo pa ang laban. Inaasahan ni Duterte na ang imbestigasyon at pag-usig ay magiging walang takot at walang kinikilingan—anumang posisyon, kapangyarihan, o koneksyon.
⸻
KURO-KURO
Makikita sa pahayag ni Rep. Harold Duterte ang matinding frustration ng publiko sa paulit-ulit na kaso ng katiwalian, lalo na sa flood-control projects na taon-taon ay inuulan ng alokasyon pero hindi makita ang resulta sa barangay at komunidad. Ang paghahain ng mga kaso at pag-aresto ay magandang simula, ngunit gaya ng sabi niya, hindi ito dapat tingnan bilang katapusan—kundi umpisa pa lamang.
Isa sa pinakamatingkad na punto ng pahayag ay ang hamon na habulin hindi lamang ang maliliit na sangkot kundi pati ang mga “mastermind” na kadalasan ay nakalulusot dahil sa impluwensya o political connections. Ito ang tunay na sukatan kung seryoso ba ang pamahalaan: ang korapsyon ay hindi nagtatapos sa mga operatiba; madalas, nagsisimula ito sa itaas.
Ang panawagan ni Duterte na mabawi ang bawat pisong ninakaw—“with interest”—ay nagsasalamin ng hinanakit ng mga Pilipinong nawalan ng tiwala sa pamahalaan. Ang mga luxury vehicles na in-auction ay simbolo lamang; ang tunay na hustisya ay makikita kapag nabawi ang pera at nakulong ang mga tunay na may sala.
Mahalaga rin ang punto hinggil sa pagiging alerto ng publiko. Sa mga nagdaang kaso, kadalasan, malakas sa simula ang imbestigasyon ngunit humihina sa bandang dulo. Kaya’t tama ang paalala: huwag magpakakampante. Kung hindi magpapatuloy ang pressure, mananatili ang cycle ng pag-abuso.
Sa pagtatapos, ang pinakamahalagang tanong ay ito: hahantong ba ang kasong ito sa tunay na pagbabago, o magiging isa na namang headline na lilipas? Ang tugon ng pamahalaan sa susunod na mga buwan ang magsasabi kung ang laban kontra korapsyon ay totoo o pawang pangako lamang.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
SANTOS: NAGBABALA LABAN SA MALI AT PEKENG ANUNSYO UKOL SA UNIVERSAL SOCIAL PENSION
Nagbabala si Las Piñas Lone District Rep. Mark Anthony Santos sa publiko laban sa kumakalat na maling impormasyon, posts, at videos na nagsasabing tumatanggap na ang pamahalaan ng aplikasyon para sa Universal Social Pension para sa mga senior citizen.
Ayon kay Santos, wala pang batas na nagpapahintulot sa implementasyon ng naturang programa.
Binigyang-diin ng mambabatas na ang Universal Social Pension ay nakapaloob pa lamang sa House Bill No. 10423, at hindi pa ito naisasabatas.
Kaya’t anumang kumakalat na anunsyong tumatanggap na ang gobyerno ng aplikasyon ay pawang kasinungalingan.
Kasabay nito, naglabas din ng advisories ang Department of Social Welfare and Development at National Commission of Senior Citizens upang linawin na wala pang pormal na implementasyon ng programa.
Inaprubahan ng House of Representatives ang HB 10423 noong Mayo 21, 2024, ngunit kinakailangan pa ng pag-apruba ng Senado at lagda ng Pangulo bago ito maging ganap na batas. Bukod dito, inihain din ni Santos ang House Bill 1296 o Universal Social Pension Act na naglalayong alisin ang indigency requirement sa kasalukuyang batas upang lahat ng Filipino senior citizens na may edad 60 pataas, na tinatayang 11 milyon ngayong taon, ay makatanggap ng buwanang pensyon.
Nagbabala rin ang Department of the Interior and Local Government laban sa mga naglipanang pekeng websites, pekeng NCSC logo, at mga anunsyong ginagayang opisyal upang manlinlang ng mga nakatatanda.
Ayon kay Santos, ginagamit ng scammers ang pagtitiwala ng mga senior citizen para sa pananamantala.
Nanawagan ang assistant majority floor leader sa pamahalaan na maging mas agresibo sa paglaban sa misinformation at pabilisin ang proseso ng batas upang matiyak na ang mga senior citizen ay makatatanggap ng malinaw, lehitimo, at sapat na benepisyo.
⸻
KURO-KURO
Ang mabilisang pagkalat ng maling impormasyon tungkol sa Universal Social Pension ay nagpapakita kung gaano kahina ang depensa ng publiko laban sa online scams at pekeng anunsyo. Tuwing may isyung may kinalaman sa benepisyo, lalo na para sa senior citizens, madaling kumapit ang mga tao sa anumang balita dahil sa tunay na pangangailangan—kaya’t mas nagiging madali para sa scammers na manamantala.
Malinaw sa pahayag ni Rep. Santos na bagama’t may panukalang batas na naglalayong magbigay ng universal pension, hindi pa ito batas. Ang proseso ay kailangan pang dumaan sa Senado at sa Pangulo, na kadalasan ay matagal at masalimuot. Habang wala pang pormal na batas, ang anumang post na nag-aalok ng aplikasyon o “registration” ay tiyak na pananamantala.
Kung susuriin, ang panukalang alisin ang indigency requirement ay malaking hakbang patungo sa mas inklusibong social protection program. Ngunit kaakibat nito ang malaking gastusing kailangang paghandaan ng pamahalaan dahil aabot sa 11 milyong senior citizen ang sakop nito. Ibig sabihin, kakailanganin ng matatag na pondo at klarong mekanismo bago tuluyang maisakatuparan.
Ang babala ng DILG laban sa pekeng websites ay indikasyon na hindi isolated ang mga ganitong scam. Ginagawa nilang mukhang opisyal ang mga graphics at logo upang lokohin ang mga walang akses sa malinaw na impormasyon. Dito pumapasok ang panawagan para sa mas malawak na information drive at mas mabilis na pag-aksyon ng gobyerno para sugpuin ang maling balita.
Sa huli, ang isyu ay hindi lang tungkol sa pension—ito ay tungkol sa proteksyon ng mga senior citizen laban sa panlilinlang, at sa pangangailangan ng gobyerno na tiyaking ang tamang impormasyon ang nauuna bago ang pekeng balita. Ang panukala ni Santos ay may malinaw na layunin, ngunit hanggang hindi ito batas, dapat manatiling mapanuri at maingat ang publiko.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
ATTY FAJARDO: PAHAYAG NI ATTY. ADE FAJARDO SA ICI REFERRAL KAY DATING SPEAKER FERDINAND MARTIN G. ROMUALDEZ
Iginagalang ng kampo ni dating Speaker Ferdinand Martin G. Romualdez ang naging hakbang ng Independent Commission for Infrastructure o ICI matapos nitong isumite sa Office of the Ombudsman ang Referral na naglalaman ng lahat ng ebidensiyang kanilang nakalap.
Ayon kay Atty. Ade Fajardo, abogado at tagapagsalita ni Romualdez, tinatanggap nila ang naging aksyon ng ICI at kinikilala ang pagtatapos ng mandato nitong mangalap ng impormasyon.
Nakasaad sa Referral ang lahat ng ebidensiyang iniharap ng dating Speaker, kabilang ang kaniyang sinumpaang salaysay, kumpletong transcript, at buong audio-video recording ng kaniyang kusang pagharap sa ICI noong Oktubre 14. Mahalaga ring punto ng dokumento na ang Referral ay “walang anumang finding o konklusyon ng guilt o liability” laban kay Romualdez.
Ayon kay Fajardo, pinatitibay nito ang tiwala nila sa pagiging patas ng Komisyon at sa mandato ng Ombudsman bilang tanging institusyong may kapangyarihang magpasya sa usapin ng pananagutan sa ilalim ng Konstitusyon. Buo aniya ang kanilang paniniwala na ang Ombudsman ay magsasagawa ng malaya, masusi, at obhetibong pagsusuri sa lahat ng isinumiteng ebidensya.
Giit pa ng kampo ni Romualdez, mula’t mula pa’y malinaw ang kanilang posisyon—ang patas at kumpletong pagsusuri sa rekord ang magpapakita ng katotohanan.
⸻
KURO-KURO
Ang paglipat ng ICI ng buong kaso sa Office of the Ombudsman ay senyales na natapos na ang mandato ng Komisyon bilang fact-finding body. Mahalaga rin na malinaw nitong sinabi na wala itong inilalabas na hatol o deklarasyon ng pagkakasala laban kay dating Speaker Romualdez. Sa ganitong punto, malinaw na ang proseso ay lilipat na mula sa pangangalap ng datos patungo sa mas pormal na pagsusuri ng Ombudsman.
Sa pananaw ng marami, ang ganitong paglilinaw ng ICI ay nagbabawas ng agam-agam sa publiko, lalo na sa posibilidad na nagkaroon ng bias o paghusga bago pa makumpleto ang proseso. Ang Ombudsman ngayon ang may papel na timbangin ang lahat ng ebidensya at magpasya kung may sapat bang batayan para sa anumang susunod na hakbang.
Mahalagang punto sa pahayag ni Atty. Fajardo ang pagtitiwala sa institusyon—isang bagay na madalas subukin sa gitna ng mga kontrobersiya sa pamahalaan. Ang mensahe nilang “hayaan ang rekord na magsalita” ay patunay na nais nilang ang proseso mismo ang magbigay-linaw sa mga alegasyon.
Gayunpaman, dapat ding tandaan na ang pagsulong ng kasong ito sa Ombudsman ay nangangahulugan na may seryosong isyung kailangang busisiin. Bagama’t walang finding ng guilt, ang bigat ng mga alegasyon at ebidensya ay nasa kamay na ngayon ng isang independent constitutional body. Sa huli, ang mahalaga ay ang pagsunod sa proseso at ang patuloy na pagiging bukas sa katotohanan—anumang maging resulta nito.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
LIBANAN: IKINAGALAK ANG DAGDAG-SAHOD NA ₱35 SA EASTERN VISAYAS
Ikinatuwa ni House Minority Leader at 4Ps Party-list Rep. Marcelino “Nonoy” Libanan ang inilabas na ₱35 wage increase order para sa mga manggagawa sa pribadong sektor sa Eastern Visayas.
Sinani ni Libanan na malaking ginhawa ito para sa mga empleyadong humaharap sa patuloy na pagtaas ng presyo ng bilihin.
Iginiit niya na ang dagdag-sahod ay nagbibigay saysay sa karapatan ng mga manggagawa sa “living wage” na itinatadhana ng Saligang Batas.
Dinagdag pa niyang ito ay hakbang upang mapaliit ang agwat sa pagitan ng kasalukuyang minimum wage at ng antas ng sahod na nagbibigay ng dignidad sa bawat pamilyang Pilipino.
Kasunod ito ng paglabas ng Wage Order No. RB VIII-25 ng Regional Tripartite Wages and Productivity Board. Ang ₱35 increase ay ipatutupad sa dalawang yugto:
• ₱17 sa December 8, 2025
• ₱18 sa June 1, 2026
Sa unang tranche, tataas sa ₱452 ang minimum wage ng non-agricultural workers at ₱422 sa agricultural workers. Pagsapit ng June 1, 2026, magiging ₱470 at ₱440 naman ang kanilang arawang sahod.
Saklaw ng bagong wage order ang mga manggagawa sa Eastern Samar, Northern Samar, Samar, Leyte, Southern Leyte, at Biliran. Ito na ang ika-12 wage board na naglabas ng adjustment ngayong taon, habang limang rehiyon pa ang wala pang inilalabas na wage order.
Binigyang-diin ni Libanan na bagama’t maliit ang dagdag, tungkulin ng wage boards na itulak ang sahod papalapit sa tunay na “living wage” upang hindi maiwan ang mga manggagawa sa gitna ng inflation at pagtaas ng gastusin. Si Libanan ay isang abogado at nagsilbi ring kinatawan ng Eastern Samar sa loob ng siyam na taon.
⸻
KURO-KURO
Ang dagdag na ₱35 sa sahod sa Eastern Visayas ay maaaring tingnan bilang maliit, ngunit para sa mga manggagawang araw-araw na namumroblema sa presyo ng pagkain, pamasahe, at batayang pangangailangan, bawat pisong dagdag ay may bigat. Ang implementasyon sa dalawang yugto ay nagpapakita ng pag-iingat ng wage board para hindi mabigla ang mga negosyo—pero ang tanong, sapat ba ito para tugunan ang mismong problema ng kakulangan sa kita?
Malinaw ang punto ni Rep. Libanan: ang tunay na mandato ng Konstitusyon ay hindi lang minimum wage, kundi living wage—isang sahod na sapat upang mabuhay nang may dangal ang bawat pamilyang Pilipino. Sa ngayon, ang halagang ito ay malayo pa sa katotohanan, lalo na sa mga lalawigan kung saan maraming manggagawa ang contractual at hindi regular ang kita.
Makikita rin na 12 rehiyon na ang naglabas ng wage order, ngunit may lima pang naghihintay. Ibig sabihin, nalalamas na ng inflation ang kakayahan ng sahod sa maraming lugar. Habang nagpapatuloy ang pagtaas ng presyo ng bilihin, ang hamon ay hindi lamang pag-apruba ng dagdag-sahod, kundi ang paghabol sa bilis ng pagtaas ng gastusin.
Sa kabuuan, ang hakbang na ito ay positibo ngunit hindi pa sapat. Kailangan pa ng mas agresibong polisiya upang maiangat ang sahod at tuluyang maabot ang tunay na “living wage” na sinasabi ng Konstitusyon. Ang mensahe ni Libanan ay paalala: hindi dapat maiwan ang manggagawa sa pag-usad ng ekonomiya.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
SPEAKER: PAHAYAG NI SPEAKER DY SA PAGDULOG NG ICI AT DPWH SA OMBUDSMAN
MALINAW ANG MENSAHE NI SPEAKER FAUSTINO “BOJIE” DY III SA PAGDULOG NG INDEPENDENT COMMISSION FOR INFRASTRUCTURE O ICI AT NG DEPARTMENT OF PUBLIC WORKS AND HIGHWAYS SA OFFICE OF THE OMBUDSMAN NA IGALANG ANG PROSESO AT HAYAANG UMIKOT ANG GULONG NG HUSTISYA.
BINIGYANG-DIIN NI SPEAKER DY NA MULA PA SA SIMULA AY BUO ANG SUPORTA NG KAMARA SA MANDATO NG ICI.
ITO RIN ANG NAGING DAHILAN KUNG BAKIT HINDI NA IPINAGPATULOY NG KAMARA ANG KAHALINTULAD NA IMBESTIGASYON, UPANG HINDI MAKASAGABAL SA TRABAHO NG KOMISYON AT NG MGA AHENSYANG NAGSISILBI SA KATOTOHANAN.
TINUKOY DIN NI SPEAKER DY ANG PAHAYAG NI PANGULONG FERDINAND R. MARCOS JR. NA DAPAT NAKABATAY SA KABUUANG EBIDENSYA ANG ANUMANG POSIBLENG KASO, AT ANG OMBUDSMAN ANG MAY MANDATONG MAGDESISYON DITO. IGINIIT NIYA NA ANG EBIDENSYA ANG SIYANG DAPAT MAGTAKDA NG PANANAGUTAN.
SAMANTALA, TINIYAK NG PANGULO NA PITO SA MGA MAY WARRANT OF ARREST KAUGNAY NG ANOMALYA SA FLOOD-CONTROL PROJECTS ANG NASA KUSTODIYA NA NG PAMAHALAAN, DALAWA ANG NAKAHANDA NANG SUMUKO, AT PITO PA—KABILANG SI G. ZALDY CO—ANG NANANATILING AT LARGE. SUPORTADO NI SPEAKER DY ANG PANAWAGAN NG PANGULO NA DAPAT NANG SUMUKO ANG MGA IKINOKONSIDERA NG OTORIDAD.
PAALAALA PA NI SPEAKER DY NA HINDI LIBRE SA PANANAGUTAN ANG SINUMANG NAGTATAGO, NAGTATAGO NG EBIDENSYA, O HUMAHADLANG SA MGA HAKBANGIN PARA MAIPATUPAD ANG HUSTISYA. ANG MAHALAGA AY IGALANG ANG MGA INSTITUSYON AT HAYAANG MAGSALITA ANG KATOTOHANAN.
⸻
KURO-KURO / ANALYSIS
ANG MENSAHE NI SPEAKER DY AY NAGPAPAKITA NG ISANG MALINAW NA DIREKSYON: DAPAT NASA PROSESO AT EBIDENSYA ANG ATENSYON, HINDI SA MGA INTRIGA. SA PANAHONG MATAAS ANG PUBLIKONG INTERES SA MGA ANOMALYA SA FLOOD-CONTROL PROJECTS, ANG PAGTITIWALA SA MGA INSTITUSYON—ICI, DPWH, AT LALO NA ANG OMBUDSMAN—AY SENTRAL SA PAGBALIK NG KREDIBILIDAD NG MGA PROYEKTO NG GOBYERNO.
ANO ANG IPINAPAKITA NITO? UNA, PINAPATUNAYANG HINDI INTERESADO ANG KAMARA NA MAHILAHANG MULI SA ISANG IMBESTIGASYON NA MAAARING LALONG MAGPAKALAT NG POLITIKAL NA INGAY. PANGALAWA, SA PAGPAPAUBAYA NG IMBESTIGASYON SA ICI AT OMBUDSMAN, NILALAGYAN NILA NG LINAW NA ANG LAYUNIN AY HINDI PAGPAPALAKI NG GULO KUNDI PAGHAHANAP NG KATOTOHANAN.
MAHALAGANG TANDAAN NA ANG PAG-ARESTO SA MGA SANGKOT AY NAGPAPAKITANG MAY KONKRETONG HAKBANG NA. NGUNIT ANG PAGIGING AT LARGE NG ILAN, KABILANG SI ZALDY CO, AY NAGDUDULOT PA RIN NG MALAKING TANONG SA PUBLIKO. KAYA ANG PANAWAGAN NA SUMUKO SILA AY HINDI LAMANG LEGAL NA OBLIGASYON KUNDI GAWAIN NG ISANG NANININDIGANG LINGKOD-BAYAN.
SA HULI, ANG MENSAHE NI SPEAKER DY AY NABABAGAY SA ISANG PANAHONG NANGANGAILANGAN NG MALAKAS NA PAMUMUNO: ANG HUSTISYA AY HINDI DAPAT IHINAHALO SA POLITIKA. ANG EBIDENSYA ANG MAGTATAKDA NG PANANAGUTAN—AT DOON DAPAT UMASA ANG BAYAN.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
TIANGCO: KINONDENA NI NAVOTAS REP TOBY TIANGCO ANG PAHAYAG NI ATTY. RUY RONDAIN NA POSIBLENG HUMILING SILA NG HOUSE ARREST O BAIL PARA KAY DATING AKO BICOL REPRESENTATIVE ZALDY CO, NA KASALUKUYANG HINAHARAP ANG MGA KASONG PLUNDER.
AYON KAY TIANGCO, “HINDI TAYO PAPAYAG NA HOUSE ARREST O BAIL. NO BAIL ANG RECOMMENDATION NG OMBUDSMAN PARA SA PLUNDER.” BINIGYANG-DIIN NIYA NA KUNG ORDINARYONG MAMAMAYAN AY MADALING IKULONG KAHIT MALIIT NA HALAGA ANG NAKAW, HIGIT NA DAPAT UMANONG MAHARAP SA KULUNGAN ANG MGA INIISANGKOT SA BILYON-BILYONG PISO.
GIIT NI TIANGCO, ANG PLUNDER AY ANG “GRAVEST CRIMES” LABAN SA TAUMBAYAN AT HINDI PUWEDENG TRATUHIN NA PARANG “SIMPLE HEADACHE” NA MAARING PAGPAHINGAHAN SA BAHAY. KUNG TALAGANG MALINIS ANG KLIYENTE NILA, DAPAT AY HARAPIN NIYA ANG KASO SA LOOB NG KULUNGAN, HINDI SA SALA NG KANYANG TAHANAN.
TINAPOS NI TIANGCO ANG KANYANG PAHAYAG SA BABALA NA HUWAG NANG DAGDAGAN ANG “NAG-AALAB NA GALIT NG TAUMBAYAN” SA PAMAMAGITAN NG ANUMANG SPECIÁL REQUEST PARA KAY ZALDY CO.
⸻
ANALYSIS
MALINAW NA ANG PINAKASENTRO NG ISYU AY ANG PANTAY NA PAGPAPATUPAD NG BATAS. SA PAGHILING NG DEPENSA NI ZALDY CO NA POSIBLENG HUMINGI NG HOUSE ARREST O BAIL, AGAD NAMANG UMALMA SI REP. TOBY TIANGCO DAHIL SA REKOMENDASYON NG OMBUDSMAN NA “NO BAIL” SA MGA KASONG MALVERSATION AT GRAFT. KUNG SUSUNDIN ANG BATAS, WALANG EXEMPTION — AT ITO ANG PUNTO NI TIANGCO.
ANG HOUSE ARREST AY KARANIWANG IBINIBIGAY LAMANG SA MGA TAONG MAY MALUBHA O ESPESYAL NA KUNDISYON, AT HINDI ITO KARANIWANG DINADAPATAN NG MGA KASONG MAY BIGAT NA KATULAD NG MALVERSATION AT GRAFT. ANG BAIL NAMAN AY HINDI DAPAT PAG-USAPAN KUNG NO BAIL ANG BATAS AT REKOMENDASYON NG OMBUDSMAN.
ITO ANG TANONG: BAKIT MAY MGA HIGH-PROFILE CASES NA AGAD NAKAKAPAGLABAS NG GANITONG REQUEST? AT PANO NAMAN ANG KARANIWANG PILIPINO NA MADALING IKULONG KAHIT SA MAS MALIIT NA PAGLABAG? DITO NAG-UUGAT ANG SENTIMYENTO NA MAY “DOUBLE STANDARD” O DIUMANO’Y MAS MALAMBOT ANG SISTEMA KAPAG MALALAKING PANGALAN ANG SANGKOT.
KAYA NAGIGING MATINDING USAPAN ANG PAHAYAG NI TIANGCO — SAPAGKAT TUMATAMA ITO SA SENSITIBIDAD NG PUBLIKO TUNGKOL SA KATARUNGAN AT PANANAGUTAN NG MGA OPISYAL. SA PANAHONG MATAAS ANG GALIT NG TAUMBAYAN SA ANOMALYA AT KORAPSIYON, ANUMANG REQUEST NA MAGMUKHANG SPECIAL TREATMENT AY TIYAK NA MAGPAPAINIT PA NG DAMDAMIN.
ANG USAPIN AY HINDI LANG LEGAL — POLITICAL AT MORAL DIN. AT SA MGA SUSUNOD NA ARAW, AASAHAN ANG MAS MARIING PAGSUSURI AT REAKSIYON NG PUBLIKO HABANG INABANGAN ANG DESISYON NG MGA AWTORIDAD SA POSIBLENG PAGHINGI NG HOUSE ARREST O BAIL PARA KAY ZALDY CO.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
VILLAFUERTE: Umaasa si Camarines Sur Rep Migz Villafuerte na agad na mapagtutuunan ng aksyon ang isang pro-consumer bill na mag-aalis sa data capping at magpapahintulot sa prepaid at postpaid subscribers na mag-roll over o magamit pa ang kanilang natitirang data sa susunod na billing cycle.
Ayon kay Villafuerte, na siyang chairman ng House Committee on Information and Communications Technology o ICT, inaprubahan na ng kanilang komite ang consolidated measure na tinatawag na “Roll-Over Data Act.” Ang panukalang ito ang naglalayong tapusin ang kasalukuyang sistema kung saan napo-forfeit o nawawala ang unused data kapag nag-expire ang subscription, kahit binayaran na ito ng subscriber.
Ipinaliwanag ni Villafuerte na kapag naisabatas ang panukala na kanilang tinatalakay para sa prepaid at postpaid subscribers ay maaaring gumamit ng kanilang natitirang data kahit lumampas na ang takdang araw, linggo, o buwan ng kanilang subscription. Posible ring maipon ang unused data hanggang sa katapusan ng taon at ma-convert bilang rebates na maaaring gamitin pambayad sa internet services sa susunod na taon.
Para naman sa prepaid users, puwedeng i-roll over ang data basta’t agad na nire-renew ang kanilang subscription. Ngunit kung hindi makapag-renew sa tamang oras, ang unused data ay mababawasan ng 20% kada araw, at kung hindi pa rin ma-renew sa loob ng limang araw, ituturing itong consumed.
Tanging ang mga gumagamit ng unlimited data plans ang hindi sakop ng bagong sistema.
May parusa rin para sa mga ISP na lalabag sa batas: P50,000 na multa sa bawat paglabag, at sa paulit-ulit na offenders, maaari nang bawiin ang kanilang lisensya o franchise, kasama ang pag-waive ng pre-termination fees para sa subscribers.
Matatandaang naipasa na sa 18th Congress ang kaparehong panukala ngunit hindi ito naaksyunan ng Senado.
ANALYSIS
Ang “Roll-Over Data Act” ay isa sa mga panukalang may malinaw na epekto sa pang-araw-araw na buhay ng milyun-milyong mobile users sa bansa. Sa loob ng maraming taon, malaking isyu ang data expiration—binabayaran ng mga konsyumer ang data na hindi naman nila lubusang nagagamit, at nawawala nang walang kapalit kapag lumampas ang validity period.
Kung maisasabatas ang panukalang ito, magkakaroon ng mas patas na sistema para sa mga gumagamit ng mobile data. Ang konsepto ng data roll-over ay matagal nang ipinatutupad sa ibang bansa, ngunit ngayon lamang seryosong tinitingnan sa Pilipinas. Ang mahalagang punto rito: kung binayaran mo ang data, dapat may pagkakataon kang gamitin ito.
Ngunit may ilang dapat bantayan. Una, ang implementasyon. Kailangang malinaw ang patakaran para sa prepaid subscribers na madalas ma-late sa pag-renew. Ang 20% daily deduction kapag hindi agad nakapag-renew ay maaaring ikonsiderang mabigat para sa low-income users na hindi laging may pambili ng load.
Pangalawa, posibleng magkaroon ng resistance mula sa ilang Internet Service Providers dahil maaari nitong baguhin ang kanilang revenue model. Kung mas kaunti ang “nasasayang” na data, maaaring mahirapan ang ilang ISP na protektahan ang kasalukuyan nilang kita. Kaya ang regulatory enforcement—lalo na ang multa at posibleng kanselasyon ng lisensya—ay magiging kritikal.
Pangatlo, ang ideya ng year-end rebates ay makabagong mekanismo para mabigyan ng tunay na halaga ang subscribers. Pero dapat siguraduhin na magiging simple at transparent ang proseso, dahil madalas nagiging komplikado ang rebate systems.
Sa pangkalahatan, ang panukalang batas ay malinaw na pro-consumer at tugma sa lumalaking pangangailangan ng bansa para sa mas makatarungan at flexible na internet access. Ang tanong ngayon: gaano kabilis kikilos ang Kongreso, at ano ang magiging tugon ng Senado, na hindi nakapagpasa ng counterpart bill noong nakaraang Kongreso?
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
BERNOS: Panawagan na palakasin pa ng pamahalaan ang edukasyon para sa kabataan.
Nanawagan si Solid North Party-list Representative Ching Bernos sa pamahalaan na tiyaking may sapat na oportunidad ang mga kabataan upang maiangat ang kanilang sarili sa pamamagitan ng edukasyon.
Sinabi ni Bernos na maraming kabataang Pilipino ang naghahandang maging pangunahing breadwinner ng kanilang pamilya kaya’t mahalagang masiguro na handa sila sa pagpasok sa trabaho at makaalpas sa kahirapan.
Inihayag ni Bernos na inaasahang ang sektor ng edukasyon ang makatatanggap ng pinakamalaking pondo sa susunod na taon.
May kabuuang 1.28 trilyong piso ang inilaan para rito sa House-approved budget, kabilang ang 48.2 bilyon piso para sa Commission on Higher Education o CHED, at 25.3 bilyon piso para sa TESDA.
Kasama rin dito ang 6.6 bilyon piso para sa CHED Tertiary Education Subsidy na tutulong sa humigit-kumulang 490,000 incoming college students mula sa 4Ps households. May 5.1 bilyong piso naman para sa TESDA Training for Work Scholarship Program na layong sanayin ang 190,000 Pilipino sa priority skills.
Ayon kay Bernos, malaking tulong ang pondo para sa mga iskolar upang mas maraming Pilipino ang magkaroon ng pagkakataong makaahon sa kahirapan. Hinimok din niya ang CHED at TESDA na tiyaking ang makatatanggap ng scholarship ay ang mga “pinaka-karapat-dapat at pinaka-nangangailangan.”
Matatandaang ipinasa ng Kamara noong nakaraang buwan ang 2026 General Appropriations Bill, kung saan unang pagkakataon na umabot sa 4.1% ng GDP ang budget para sa edukasyon—mas mataas pa sa benchmark ng UNESCO.
PAGTATALAKAY
Sa mas malalim na pagtingin sa panawagan ni Rep. Ching Bernos, malinaw na umiikot ang isyu sa dalawang bagay: lumalalang education crisis at pangangailangan ng kabataan para sa trabaho.
Una, bagama’t malaking hakbang ang pagtaas ng budget para sa edukasyon, hindi awtomatikong garantiya na magiging epektibo ito. Ilang taon nang isyu sa bansa ang learning gaps, mababang reading at math proficiency, at kakulangan sa kwalipikadong guro. Ibig sabihin, kahit may pondo, kung hindi maayos ang implementasyon, mananatili ang problema.
Pangalawa, binibigyang-diin ni Bernos na maraming kabataan ang nakikitang sila ang magiging pangunahing tagapagtaguyod ng pamilya. Ito ay nagpapakita ng malalim na ugnayan sa pagitan ng edukasyon at kahirapan. Ayon sa datos, mas mataas ang tsansa ng kabataang makatanggap ng disenteng trabaho kapag sila ay nakatapos ng kolehiyo o may sapat na technical skills. Kaya malaking hamon sa CHED at TESDA na siguraduhing may kalidad at praktikal na epekto ang kanilang scholarship programs.
Makikita rin na nakasentro ang pondo sa dalawang bagay: college subsidy at skills training. Positibo ito dahil tumutugon ito sa dalawang landas na madalas piliin ng kabataan—kolehiyo at technical-vocational. Ngunit nakasalalay pa rin ang tagumpay nito sa tamang pagpili ng priority skills, kalidad ng training centers, at pagtutugma nito sa demand ng industriya.
Panghuli, mahalagang tanungin: kung mas malaki na kaysa sa UNESCO benchmark ang ating education spending, makikita ba natin ang konkretong pagbabago sa loob ng susunod na ilang taon? Iyon ang dapat tutukan—transparency, accountability, at malinaw na resulta.
OOOOOOOOOOOOOOOOOOO
No comments:
Post a Comment