TUCP, Pumupugay sa Pagpasa ng ₱200 Legislated Wage Hike sa Ikatlo at Pinal na Pagbasa sa Mababang Kapulungan; Nanawagan ng Mabilis na Bicam para sa Enrolled Bill na Maipapasa kay PBBM
Buong pasasalamat at pagpupugay ang ipinahayag ng Trade Union Congress of the Philippines (TUCP) sa makasaysayang pagpasa ng ₱200 na itinatadhana sa batas na dagdag-sahod sa ikatlo at pinal na pagbasa sa Mababang Kapulungan ng Kongreso—ang unang ganitong hakbang sa loob ng 36 na taon mula noong 1989.
“Hindi lang ito basta boto, kundi isang matatag na pahayag mula sa Kamara na walang sinumang Pilipinong manggagawa ang dapat mabuhay sa matinding gutom at karukhaan. Mula is Ipa noong 2023, nanguna na ang TUCP Party-list sa pag-akda at pagtataguyod ng makasaysayang panukalang ito sa Ika-19 na Kongreso,” ani TUCP Party-list Representative at House Deputy Speaker Raymond Democrito C. Mendoza.
Lubos ang pasasalamat ng TUCP kay House Speaker Ferdinand Martin G. Romualdez, na buong tapang na pinanindigan ang laban para sa kabuhayan, dignidad, at katarungan ng mga manggagawa.
“Si Speaker Romualdez ang unang House Speaker sa loob ng 36 na taon na may tapang at paninindigang isulong ang batas para sa dagdag-sahod—isang hakbang na may kakayahang iahon ang higit 5 milyong minimum wage earners at ang kanilang mga pamilya mula sa kahirapan. Ito rin ay isang hakbang patungo sa katuparan ng karapatan sa makataong sahod na itinatadhana sa ating Konstitusyon mula pa noong halos apat na dekada na ang nakalipas.”
“Tatandaan ng mga henerasyon ng pamilyang Pilipinong manggagawa na sa Ika-19 na Kongreso, sa pamumuno ni Speaker Romualdez, naisakatuparan ang unang legislated wage hike matapos ang 36 na taon—para sa bawat manggagawang Pilipino at kanilang pamilya. Ngayong araw, pinatunayan ng Kamara na ito ay tunay ngang House of the People,” dagdag ni Mendoza.
Ngayon, nananawagan ang TUCP—ang pinakamalaking labor center sa bansa—sa liderato ng Senado at Kamara na agad na buuin ang bicameral conference committee upang pag-isahin ang kanilang mga bersyon: ₱100 mula sa Senado at ₱200 mula sa Kamara, at makabuo ng isang enrolled bill sa lalong madaling panahon.
“Nanawagan ako sa lahat ng aking mga kapwa conferees—mga kasamahan sa Senado at Kamara—gawin na natin ito, ngayon na. Lumampas na tayo sa usaping ‘ipapasa ba’ ang legislated wage hike. Ang tanong na lang: ‘magkano?’ Para sa amin sa sektor ng paggawa, malinaw ang sagot: mas mataas, mas mainam,” diin pa ni Mendoza.
Ayon sa survey ng Social Weather Stations (SWS) noong Mayo 2025, higit 90% ng mga Pilipino ang nais na unahin ng Kongreso ang pagtaas ng minimum wage at pagpapabuti ng purchasing power ng mga manggagawa.
“Ang taumbayan ay nagsalita na—at malinaw ang kanilang mensahe: nangangailangan at nararapat ang Pilipinas ng taas-sahod! Ngayon, panahon na para pakinggan ng Kongreso at Malacañang. Nanawagan kami kay Pangulong Ferdinand ‘Bongbong’ R. Marcos Jr.: gamitin ninyo ang pagkakataong ito upang isabatas ang legislated wage hike.”
“Ito na ang panahong tumugma ang matatapang na salita sa mas matatapang na reporma. Gawin ninyong bahagi ng inyong pamana ang pagiging administrasyon na may bisyon, tapang, at malasakit na wakasan ang apat na dekadang gutom at mababang pasahod. Pangulong Marcos, sama-sama nating muling ayusin ang ating pambansang patakaran sa paggawa—iuna ang manggagawa, at iukit sa kasaysayan ang tunay na katarungang panlipunan.”
“Tapusin na ang apat na dekadang kapabayaan at kawalang-katarungan sa sektor ng paggawa. Isabatas na ang legislated wage hike ngayon na.” pagtatapos ni Mendoza.
ooooooooooooo
KOMENTARYO SA BALITA:
Legislated Wage Hike — Isang Tagumpay ng Manggagawang Pilipino, Isang Hamon sa Senado at Malacañang
Hindi basta simpleng boto ang naganap sa Mababang Kapulungan—ito ay isang makasaysayang deklarasyon na ang dignidad ng paggawa ay hindi na pwedeng ipagpaliban. Ang pagpasa ng ₱200 legislated wage hike sa ikatlo at pinal na pagbasa ay isang milestone na 36 taon nang hinihintay ng mga minimum wage earners sa bansa.
Isang malaking tagumpay ito hindi lamang para sa TUCP kundi para sa bawat manggagawang Pilipino na araw-araw lumalaban sa mataas na presyo ng bilihin at kakarampot na sahod. Sa panahon kung kailan ang sahod ay hindi na sapat sa batayang pangangailangan, ang hakbang na ito ng Kamara ay tila sinag ng pag-asa sa madilim na ekonomiyang dinaranas ng marami.
Ngunit sa kabila ng tagumpay na ito, malinaw ang panawagan: huwag hayaang masayang ang ipinaglaban. Nasa kamay na ngayon ng Senado at ng bicameral conference committee ang hamon—pag-isahin ang ₱100 ng Senado at ₱200 ng Kamara tungo sa isang enrolled bill na maipapasa kay Pangulong Marcos Jr.
Hindi ito panahon ng pagkaantala. Hindi ito panahon ng kompromisong palugit. Kung higit 90% ng mga Pilipino ang nagsasabing kailangan na ng taas-sahod, dapat lamang na sundin ng mga institusyong ito ang tinig ng bayan.
At higit sa lahat, nasa Pangulo na rin ang huling pagpapasya—tatangkilikin ba niya ang repormang ito at magiging pangulo ng makasaysayang pagbabago para sa manggagawang Pilipino? O palalagpasin ba niya ang pagkakataong ito para muling isulat ang kasaysayan sa ngalan ng katarungang panlipunan?
Ito na ang oras ng tapang. Ngayon na ang panahon ng pagkilos. At ito ang sandali para ang taas-sahod ay hindi lamang panaginip, kundi katotohanan.
ooooooooooooo
P200 DAGDAG SAHOD LUSOT NA SA KAMARA! REP. JOLO REVILLA, NAGBUNYI
MALAKING panalo para sa mga manggagawang Pilipino ang pagpasa ng Kamara sa panukalang P200 daily wage increase, ayon kay Cavite 1st District Rep. Ramon Jolo B. Revilla III, na siyang principal author ng panukalang batas.
Sa botohan nitong Miyerkules (Hunyo 4), tuluyan nang inaprubahan sa ikatlo at huling pagbasa ang House Bill No. 11376, na naglalayong magdagdag ng ₱200 sa
arawang sahod ng mga minimum wage earners sa pribadong sektor sa buong
bansa.
“Ang panalo pong ito ay pagkilala sa pagsusumikap at walang sawang sakripisyo ng bawat manggagawang Pilipino na siyang haligi ng ating ekonomiya,” pahayag ni
Revilla.
“Matagal nang inaasam-asam ito ng ating mga kababayan. At nararapat lang po na
mabigyan natin sila ng sapat sa sahod na makakatugon sa kanilang
pangangailangan.”
Nagpasalamat din ang mambabatas kay House Speaker Ferdinand Martin G.
Romualdez at sa kanyang mga kasamahan sa Kongreso para sa kanilang suporta
sa makasaysayang panukala.
“Malaki po ang pasasalamat natin kay Speaker Martin Romualdez at sa ating mga
kasamahan sa Kongreso. Dahil sa kanilang suporta, isang makasaysayang hakbang
ang ating naabot para sa mga manggagawang Pilipino, lalo na’t ang huling legislated wage hike ay lagpas tatlong dekada na ang nakaraan,” ani Revilla.
Bagama’t tagumpay na maituturing ang pagpasa ng panukala, aminado ang
mambabatas na hindi pa dito nagtatapos ang laban.
“Sa totoo lang, hindi pa po ito sapat. Malayo pa po tayo sa living wage. Kaya ito po ay simula pa lamang ng ating pakikibaka para sa sapat na sahod at benepisyo para sa lahat ng manggagawang Pilipino,” giit ng kongresista.
“This is just the beginning. Nagsisimula pa lang po tayo. Sa darating na 20th Congress, tututukan talaga natin ang labor sector at sisiguruhin natin maisusulong
ang mga panukalang batas na magiging kapakipakinabang sa mga manggagawa.”
Ayon sa pinakahuling datos ng National Wages and Productivity Commission
(NWPC) nitong June 2025, narito ang kasalukuyang minimum wage rates sa mga
rehiyon: NCR (P608-645); CAR (P470); Ilocos Region (P435-468); Cagayan Valley
(P460-480); Central Luzon (P435-550); CALABARZON (P425-560); MIMAROPA
(P404-430); Bicol Region (P415); Western Visayas (P480-513); Central Visayas
(P453-501); Eastern Visayas (P405-435); Zamboanga Peninsula (P404-414);
Northern Mindanao (P434-461); Davao Region (P505-510); SOCCSKSARGEN
(P410-430); CARAGA (P435); and BARMM (P316-361).
Matatandaang noong Pebrero 2024, naipasa na rin ng Senado ang katapat nitong panukala na ₱100 dagdag-sahod. Inaasahang sasailalim na sa bicameral
conference committee ang dalawang bersyon ng panukala bago ito isumite sa
Malacañang para sa lagda ng Pangulo.
“Ang laban na ito ay laban para sa dignidad, para sa pamilya, at para sa
kinabukasan ng bawat manggagawang Pilipinoz. Tuloy ang serbisyo, tuloy ang
laban,” pagwawakas niya.
oooooooooooooo
POST-NEWS COMMENTARY
Panalong Unang Hakbang—Pero Hindi Pa Tapós ang Laban para sa Makatarungang Sahod
Ang pagkakapasa ng ₱200 dagdag-sahod sa Kamara ay isang makasaysayang tagumpay—isang panimulang sagot sa matagal nang hinaing ng milyon-milyong manggagawang Pilipino. Sa pangunguna ni Rep. Jolo Revilla, ang House Bill No. 11376 ay malinaw na pagkilala sa katotohanang hindi na sapat ang kasalukuyang sahod upang tustusan ang batayang pangangailangan ng mga manggagawa sa gitna ng taas-presyo at inflation.
Tama si Congressman Revilla: ito ay panalo, ngunit hindi pa sapat. Hindi pa rin ito ang “living wage” na itinatadhana ng ating Konstitusyon—isang sahod na kayang bumuhay ng pamilya, hindi lang makaraos.
Ngayon, ang bola ay nasa kamay na ng bicameral conference committee. Naroon ang hamon: pagtugmain ang ₱100 ng Senado at ₱200 ng Kamara, at bumuo ng isang batas na tunay na may saysay sa bawat manggagawang Pilipino. Ang anumang kompromiso ay dapat manatiling makabuluhan at hindi salungat sa layuning iahon mula sa kahirapan ang mga manggagawa.
Ngunit lampas sa halaga, ang mas mahalaga ay ang mensahe: nakikinig ang Kongreso. At kung magiging matapang din ang Senado, at determinadong pirmahan ni Pangulong Marcos Jr. ang panukala, ito ay magiging simbolo ng bagong yugto ng malasakit sa uring manggagawa.
Ito rin ay panawagan sa patuloy na pagkilos: wag titigil sa ₱200. Sa darating na Ika-20 Kongreso, tulad ng ipinangako ni Rep. Revilla, dapat ay itulak pa ang mga panukala na magtataguyod ng mas ligtas, mas makatao, at mas produktibong kapaligiran sa paggawa.
Panalo tayo ngayon—ngunit dapat ay mas malaki pa ang ating itagumpay bukas. Tuloy ang laban.
oooooooooooooo
Hindi na kailangan ang deklarasyon ng public health emergency sa HIV—mas mahalaga ang akses sa gamot, ayon kay Rep. Garin
Iginiit ni House Deputy Majority Leader at dating Kalihim ng Kalusugan Janette Garin na sa halip na magdeklara ng public health emergency kaugnay ng human immunodeficiency virus (HIV), dapat pagtuunan ng pansin ng pamahalaan ang pagpapalawak ng akses sa mga gamot para sa mga pasyente.
“Hindi talaga natin kailangang magdeklara ng public health emergency, ang mas kailangan dito ay tuloy-tuloy na paalala. Wala rin namang magiging malaking epekto ang deklarasyon ng national health emergency,” ani Garin.
Paliwanag niya, ang deklarasyon ng public health emergency ay karaniwang ginagawa lamang kung kinakailangan ng karagdagang pondo, agarang paggalaw ng mga resources, o pagpapalakas ng internasyonal na ugnayan—mga kundisyong hindi pa naman aniya kinakailangan sa kasalukuyang sitwasyon ng HIV sa bansa.
“Nagdedeclare ka ng public health emergency kung kailangang humanap ng panibagong pondo, magmobilisa ng mga resources, at palakasin ang global collaboration,” dagdag pa ng kinatawan ng unang distrito ng Iloilo.
Binigyang-diin ni Garin na ang pagtaas ng bilang ng mga kasong naitatalang may HIV ay inaasahan na, dahil mas maraming Pilipino na ngayon ang nagpapa-test kumpara sa mga nakaraang taon.
“Unang-una, inaasahan na nating tataas ang kaso ng HIV. Hindi dahil mababa ito dati, kundi dahil mataas na talaga pero hindi lang naeeksamin noon. Ang availability ng testing at ang kamalayan ng publiko ang nagtutulak sa pagtaas ng kaso,” paliwanag niya.
Ayon sa datos ng Department of Health (DOH), mula Enero hanggang Marso ng kasalukuyang taon ay mayroong 57 bagong kumpirmadong kaso ng HIV kada araw—katumbas ng humigit-kumulang 500% na pagtaas kumpara sa mga nakaraang taon.
Bilang tugon, iginiit ni Garin na ang dapat tutukan ng pamahalaan ay ang pagpapalaganap ng kamalayan tungkol sa HIV upang maiwasan ang panibagong mga kaso, at maprotektahan ang publiko, lalo na sa pamamagitan ng pagtanggal ng stigma o bahid ng diskriminasyon sa sakit.
“Ang palagi nating paalala: walang stigma, walang diskriminasyon, at paano mapoprotektahan ang bawat isa para hindi na dumami ang nagpopositibo,” diin ni Garin.
Pinaalalahanan din niya na ang habag, edukasyon, at akses sa serbisyong medikal—at hindi takot—ang pinakamabisang paraan para maprotektahan ang mga tao at ang komunidad laban sa HIV.
(WAKAS)
oooooooooooooo
KOMENTARYO
Pagharap sa HIV—Hindi Pananakot, Kundi Aksyon at Akses
Tama ang panawagan ni Rep. Janette Garin: hindi sapat at hindi rin kailangan sa ngayon ang deklarasyon ng public health emergency para sa HIV. Hindi ito solusyon—lalo na kung ang mga gamot ay nananatiling mahirap maabot ng mga nangangailangan.
Ang tunay na laban ay hindi sa deklarasyon kundi sa akses, edukasyon, at pagpapalawak ng kamalayan. Ang pagtaas ng kaso ay hindi palatandaan ng paglala, kundi patunay na mas marami nang nagpapa-test—isang senyales na gumagana ang impormasyon at kampanya.
Ngunit ang problema: kung wala pa ring sapat na suplay ng gamot, o kung ang stigma ay nananatili, patuloy ang panganib na ang HIV ay kumalat sa tahimik at hindi namamalayang paraan. Kaya’t nararapat na itodo ang suporta sa mga HIV treatment centers, subsidized testing, at anti-discrimination policies.
Sa halip na maghasik ng takot, dapat tayong magtanim ng pag-unawa. Sa halip na emergency declaration, mas epektibo ang matatag na serbisyo, malasakit na pamahalaan, at mas bukas na lipunan.
Ang HIV ay hindi sentensiya ng kamatayan—ito ay isang hamon na may lunas, kung ang gobyerno at sambayanan ay magkakapit-bisig.
ooooooooooooo
Buong suporta ng Kongreso para gawing permanente ang ₱20/kilo rice program ni PBBM — Speaker
Tiniyak ang pagsusulong ng mga batas para sa abot-kayang bigas, empowered na mga magsasaka, at pangmatagalang seguridad sa pagkain
Ipinangako ni Speaker Ferdinand Martin G. Romualdez nitong Miyerkules na gagamitin ang buong lakas ng lehislatura upang gawing permanente at sustenable ang ₱20 kada kilong bigas na programa ni Pangulong Ferdinand R. Marcos Jr.—isang hakbang para sa mas abot-kayang bigas para sa mamamayan at matatag na suporta para sa mga magsasaka.
Sa isang high-level meeting kasama sina Department of Agriculture (DA) Secretary Francisco “Kiko” Tiu Laurel Jr. at Undersecretary Alvin John Balagbag, sinabi ni Speaker Romualdez na personal niyang isusulong ang mga prayoridad na panukala ng DA sa susunod na Kongreso, at ilalagay ito sa pinaka-itaas ng legislative agenda ng Ika-20 Kongreso.
“Hindi lang ito mga panukala—ito’y mga plano para sa pangmatagalang pagbabago. Personal kong isusulong ang mga ito upang maisabatas ang pangarap ni Pangulong Marcos na abot-kayang bigas para sa lahat at mas malakas na suporta sa ating mga magsasaka,” pahayag ni Speaker Romualdez.
Kabilang sa mga lumahok sa pulong ay sina House Agriculture Committee Chairperson Mark Enverga (Quezon), House Majority Leader Mannix Dalipe, Deputy Speaker David “Jay-jay” Suarez (Quezon), Camiguin Rep. Jurdin Jesus Romualdo, Surigao del Sur Rep. Johnny Pimentel, Deputy Speaker Antonio “Tonypet” Albano (Isabela), House Secretary General Reginald “Reggie” Velasco, at Isabela Governor Rodito Albano III.
Ang mga prayoridad na panukala ng DA na tinanggap at susuportahan ni Speaker Romualdez ay ang mga sumusunod:
1. Amiyenda sa Rice Tariffication Law – pagbabalik ng mga kapangyarihang regulasyon ng NFA para sa price stabilization at proteksyon sa lokal na produksyon;
2. Livestock Development and Competitiveness Act;
3. Philippine Corn Industry Development Act;
4. Onion Research Center Act;
5. Amiyenda sa Seed Industry Development Act of 1992 (RA 7308);
6. Amiyenda sa Local Government Code upang palakasin ang agricultural extension services sa antas ng LGU.
Ayon kay Speaker Romualdez, kritikal ang mga panukalang ito para sa reporma sa food system—mula bukirin hanggang pamilihan—at upang matiyak na walang Pilipino ang magugutom o mawawalan ng pag-asa sa gitna ng krisis sa presyo.
“Ang ₱20 kada kilo ay hindi lamang presyo—ito ay pambansang pangako. Kakailanganin nito ng matapang na reporma sa agrikultura, presyo, at kaunlarang rural,” aniya.
Dagdag pa niya: “Sisiguruhin natin na may ₱20 kada kilong bigas para sa mga pinaka-nangangailangan—hindi lang ngayon kundi sa mga darating pang taon. Hindi na ito dapat maging seasonal miracle kundi araw-araw na realidad.”
Binigyang-diin din ng Speaker na ang tagumpay ng programang ito ay nakasalalay sa pag-angat ng kalagayan ng mga magsasaka.
“Hindi natin puwedeng hilingin sa kanila na pakainin ang bansa kung sila mismo’y hindi nabibigyan ng pag-asa. Sa pamamagitan ng mga batas na ito, magkakaroon sila ng mas magandang binhi, kagamitan, access sa merkado, at dignidad.”
Pinuri ni Speaker Romualdez sina Sec. Laurel at Usec. Balagbag para sa kanilang malinaw at kongkretong roadmap para sa reporma.
Tiniyak din niya ang buong pakikiisa ng Kamara sa DA upang makamit ang tunay na pagbabago para sa parehong mga magsasaka at mamimili.
“Kung ikaw man ay magsasaka sa Isabela o inang nagba-budget sa Metro Manila, ang programang ito ay para sa iyo,” aniya.
“Ang ₱20 kada kilo ng bigas ay hindi lang pangarap. Sa tulong ng batas, determinasyon, at pagkakaisa, gagawin natin itong permanente at tuloy-tuloy,” pagtatapos ni Speaker Romualdez. (WAKAS)
ooooooooooooo
KOMENTARYO SA RADYO
Ang ₱20 kada kilo ng bigas—na dati’y itinuturing lang na pangarap—ay unti-unti nang isinusulong upang maging pambansang polisiya. At sa pinakahuling pulong ng mga lider ng Kamara at Department of Agriculture, tiniyak ni Speaker Martin Romualdez na hindi ito mananatiling pangako lang. Kundi isusulat ito sa batas.
Hindi ito madaling gawin—dahil nangangailangan ito ng matibay na suporta, sapat na pondo, at sistematikong pagbabago sa ating food supply chain. Pero kung totoo ang intensyon, at malinaw ang direksyon, posible itong makamit.
Ang pagkakaroon ng abot-kayang bigas ay hindi lang usapin ng presyo. Isa itong isyu ng dignidad, ng seguridad sa pagkain, at ng katarungan para sa mga magsasaka nating matagal nang umaasa sa tunay na suporta.
Kung seryoso ang pamahalaan, at kung matutupad ang mga panukalang ito, marahil sa mga susunod na taon, hindi na lamang ₱20 ang presyo ng bigas—kundi magiging ₱20 ang simbolo ng pagkakapantay-pantay, malasakit, at pangakong tinutupad.
⸻
oooooooooooo
Agarang pag-aaral upang gawing pambansang polisiya ang P20 kada kilong bigas ni PBBM, ipinanawagan
Inatasan ni Speaker Ferdinand Martin G. Romualdez nitong Linggo ang mga eksperto sa polisiya at badyet ng Mababang Kapulungan na agad magsagawa ng komprehensibong pag-aaral hinggil sa posibilidad na gawing pambansang polisiya ang programang P20 kada kilong bigas—bilang suporta sa pangarap ni Pangulong Ferdinand “Bongbong” R. Marcos Jr. na gawing abot-kaya ang bigas para sa bawat pamilyang Pilipino.
Binigyang-diin ni Romualdez na ang inisyatibo ay mahalagang hakbang para sa pangmatagalang seguridad sa pagkain at kaluwagan sa kabuhayan ng milyun-milyong sambahayan. Aniya, handa ang Kamara na tuklasin ang lahat ng legislative na paraan upang maisakatuparan ito.
Ang pag-aaral ay isasagawa ng Congressional Policy and Budget Research Department (CPBRD) sa pamumuno ni House Deputy Secretary General Dr. Romulo Emmanuel M. Miral Jr. Layunin nitong tukuyin ang mga polisiya, piskal na estratehiya, at batas na kailangang ipasa upang maging isang sustenableng realidad ang pangakong ito ng Pangulo.
“Kung kaya sa ilang lugar, dapat kayanin sa buong bansa. Ibinahagi ni Pangulong Marcos ang isang pangarap na dama ng bawat Pilipinong pamilya. Ngayon, tungkulin naming sa Kongreso na suportahan ito gamit ang datos, estratehiya, at batas,” ani Speaker Romualdez.
Ayon sa lider ng 306 na miyembrong Mababang Kapulungan, ang CPBRD report na inaasahang matatapos sa loob ng 60 araw ay magsisilbing gabay ng Kamara sa mga darating na budget hearings at committee deliberations.
Batay sa paunang tantiya, ang pagsuporta sa presyo ng bigas na P20 kada kilo para sa mahihirap at malapit sa kahirapan—mga tinatayang 44 milyong Pilipino na kumokonsumo ng 20 milyong kilo bawat araw—ay mangangailangan ng P7 na subsidiya kada kilo. Katumbas ito ng P140 milyon bawat araw o humigit-kumulang P51.1 bilyon kada taon.
Upang masiguro ang fiscal sustainability, iminungkahi ni Romualdez ang isang apat-na-taong phase-in plan:
• 2025 – saklawin muna ang pinakamahihirap na 20% ng populasyon (P17 bilyon),
• 2026 – palawakin sa 35% (P30 bilyon),
• 2027 – isaklaw ang 50% ng populasyon (P51 bilyon),
• 2028 – i-integrate sa food stamp at buffer stocking programs para sa optimal implementation.
Binigyang-diin ni Romualdez na habang nakatutulong ang mga Kadiwa stores, hindi sapat ang subsidiya lamang—dapat umanong tugunan ang mga mas malalalim na problema sa rice supply chain.
Kabilang sa mga sistemikong isyu na tinukoy ni Pangulong Marcos ay ang smuggling, hoarding, sobrang pagdepende sa imported rice, at kakulangan ng suporta sa lokal na magsasaka.
“Hindi lang ito tungkol sa subsidiya. Kailangan nating ayusin ang buong sistema—mula binhi hanggang sa tindahan,” aniya.
Ayon sa datos ng Philippine Statistics Authority, mula Enero hanggang Marso 2025, ang average na farmgate price ng palay ay P19.54 kada kilo, habang ang bentahan ng bigas sa pamilihan ay nasa P53.85 kada kilo—may diperensiyang higit P32.
Upang mapaliit ang agwat na ito, iminungkahi ni Romualdez ang mga hakbang tulad ng:
• direktang pagbili ng gobyerno mula sa mga kooperatiba ng magsasaka,
• pagbuti ng post-harvest facilities,
• pagpapalakas ng price stabilization mechanisms ng National Food Authority (NFA), at
• mahigpit na pagpapatupad ng Anti-Agricultural Economic Sabotage Act.
Tiniyak din ni Romualdez na magiging prayoridad ng Kamara ang mga panukalang batas para sa institutionalization ng abot-kayang bigas, kabilang ang:
• paglikha ng Rice Assistance Fund upang pag-isahin ang rice-related subsidies mula sa DA at DSWD,
• pagpasa ng National Rice Buffer Stocking Act na may malinaw na patakaran sa procurement at importation,
• pagpapalawak ng Rice Competitiveness Enhancement Fund para sa mechanization at drying,
• at pagtatatag ng Logistics and Market Stabilization Fund para tugunan ang mga isyu sa transportasyon, imbakan, at supply disruptions.
“Ang seguridad sa pagkain ay hindi lang trabaho ng magsasaka. Responsibilidad ito ng buong pamahalaan at lipunan,” ani Romualdez.
Buong paniniwala niyang kakayanin ito sa tulong ng pagkakaisa ng Kamara, Malacañang, DA, DSWD, DBM, at mga lokal na pamahalaan.
“Ang pangarap ni Pangulong Marcos ay pangarap rin ng Kongreso—isang hapag-kainan na may sapat, abot-kaya, at de-kalidad na bigas para sa bawat Pilipino,” pagtatapos ni Speaker Romualdez. (WAKAS)
oooooooooooooooo
⸻
COMMENTARY
“P20 Kada Kilo: Pangarap na Dapat Gawing Patakaran”
Isa sa pinakatimyas, pinakamakabuluhang pangarap ng bawat pamilyang Pilipino ay ang makakain nang sapat, araw-araw, nang hindi nangangamba sa presyo ng bigas. Kaya’t ang pahayag kamakailan ni Speaker Ferdinand Martin Romualdez ay dapat nating bigyang-pansin at, higit pa roon, bigyang-suporta.
Inatasan mismo ng Speaker ang mga eksperto sa polisiya at badyet ng Kamara na agad magsagawa ng komprehensibong pag-aaral para gawing pambansang polisiya ang ₱20 kada kilong bigas—isang pangarap na matagal nang inuukit sa plataporma ni Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr., at ngayo’y nais gawing konkretong programa.
Hindi ito hungkag na salita. Ito ay may plano, may direksyon, at may layunin. Ayon sa Speaker, ang pag-aaral ay isasagawa ng Congressional Policy and Budget Research Department, at sa loob ng 60 araw ay inaasahang makapagsusumite ng datos na magiging batayan sa mga budget hearing, komite, at—kung susuwertehin tayo—batas na magtatakda ng permanenteng abot-kayang bigas para sa sambayanan.
Mga kababayan, pakinggan natin ang bigat ng datos: Ayon sa paunang tantiya, para mapababa sa ₱20 kada kilo ang bigas para sa mahihirap at mga malapit sa kahirapan—na tinatayang nasa 44 milyong katao—kailangan ng subsidiya na ₱7 kada kilo. Ibig sabihin, ₱140 milyon bawat araw. At sa isang taon? Mahigit ₱51 bilyon.
Malaki po ang halaga. Pero mas malaki ang halaga ng isang hapag-kainang hindi kulang. Kaya’t iminungkahi rin ng Speaker ang isang four-year phase-in plan.
Sa 2025, simulan sa bottom 20% ng populasyon.
Sa 2026, palawakin sa 35%.
Pagdating ng 2027, saklawin ang 50%—ang kalahati ng bayan.
At sa 2028, i-integrate na ito sa mga food stamp at buffer stock programs.
Ito ang tamang estratehiya. Dahan-dahan, pero tiyak. Isang sistematikong pagbabagong tinutugunan ang ugat ng problema, hindi lang ang bunga.
Dahil sabi nga ni Speaker Romualdez—hindi lang ito tungkol sa subsidiya. Kailangan daw ayusin ang buong rice supply chain: mula binhi, hanggang bentahan. Mula sa palay na anihan, hanggang sa bigas na isasalok sa kawali ng ina ng tahanan.
Ayon sa datos ng Philippine Statistics Authority, mula Enero hanggang Marso ngayong taon, ang average farmgate price ng palay ay nasa ₱19.54 kada kilo. Pero sa palengke? Umaabot ng ₱53.85 kada kilo. Ibig sabihin, may lampas ₱32 na agwat. Saan ito napupunta? Sino ang nakikinabang? At sino ang naiipit?
Kaya’t bahagi rin ng plano ang mga hakbang tulad ng:
✔️ Direktang pagbili ng gobyerno mula sa mga kooperatiba ng magsasaka;
✔️ Pagpapahusay ng post-harvest facilities;
✔️ Pagpapalakas sa price stabilization role ng NFA;
✔️ At mahigpit na pagpapatupad ng Anti-Agricultural Economic Sabotage Act.
Hindi pa rito nagtatapos. Isinusulong din ang mga panukalang batas gaya ng:
🔹 Paglikha ng Rice Assistance Fund;
🔹 Pagsasabatas ng National Rice Buffer Stocking Act;
🔹 Pagpapalawak ng Rice Competitiveness Enhancement Fund;
🔹 At pagtatatag ng Logistics and Market Stabilization Fund para sa imbakan, transportasyon, at supply disruptions.
Mga tagapakinig, ang usapin ng bigas ay hindi lang presyo—ito ay tanong ng dangal. Tanong ng pagkakapantay-pantay. Tanong ng tunay na serbisyo sa mamamayan.
Kaya sa pagtatapos ng kanyang pahayag, sinabi ni Speaker Romualdez: “Ang pangarap ni Pangulong Marcos ay pangarap rin ng Kongreso—isang hapag-kainan na may sapat, abot-kaya, at de-kalidad na bigas para sa bawat Pilipino.”
At sa ating panig bilang mamamayan? Nawa’y maging panawagan din ito—na suportahan natin ang mga inisyatibong may tunay na layunin. Na maging mapanuri tayo, pero hindi mapanghusga. Na ipagdasal at ipaglaban natin ang mga programang maaaring magbago ng buhay, lalo na ng mga pinaka-nangangailangan.
Ang ₱20 kada kilo ng bigas ay hindi lamang presyo. Ito ay simbolo ng malasakit. Simbolo ng pagkilos. Simbolo ng pag-asa.
oooooooooooooo
Kamara, tututukan ang mahahalagang panukala sa nalalabing sesyon ng Ika-19 na Kongreso
Sa nalalabing dalawang linggo bago mag-sine die adjournment ang Ika-19 na Kongreso, sinabi ni Speaker Ferdinand Martin G. Romualdez nitong Linggo na nakahanda ang Mababang Kapulungan na ipagpatuloy ang sesyon sa Lunes upang mabilisang talakayin at aprubahan ang mga natitirang mahahalagang panukalang batas.
“Panahon na para tapusin ang mga naiwan nating trabaho. Tayo ay nasa huling yugto ng Ika-19 na Kongreso at bawat araw ay mahalaga,” ani Speaker Romualdez.
Kabilang sa mga panukalang inaasahang aaprubahan sa ikatlong pagbasa ay ang House Bill No. 10987 o ang Anti-Offshore Gaming Operations Act, na naglalayong ipagbawal ang operasyon ng POGOs sa bansa; at HB 11359 o ang Philippine Civil Registry Act, na magmo-modernisa sa lumang sistema ng pagtatala ng civil status information.
Ipinahayag din ni Speaker Romualdez ang kahalagahan ng mga panukalang nasa huling yugto ng deliberasyon: HB 11430 o ang Declaration of State of Imminent Disaster Act; HB 11395 o ang AICS Act na mag-i-institutionalize ng tulong sa mga indibidwal sa krisis; at HB 11400 na naglalayong palawakin ang benepisyo ng mga senior citizens.
“Dapat tayong kumilos nang may determinasyon sa mga panukalang ito. Bawat isa ay may direktang epekto sa buhay ng karaniwang Pilipino—mula sa seguridad ng ating mga komunidad, hanggang sa karapatan at kapakanan ng ating mga nakatatanda,” aniya.
Partikular na binigyang-diin ni Romualdez ang Anti-POGO bill, na tugon sa mga isyung may kaugnayan sa krimen, katiwalian, at pambansang seguridad na inuugnay sa offshore gaming operations.
“May pananagutan tayo sa ating mamamayan na isarado ang pinto sa mga sindikatong kriminal na nagpapanggap na lehitimong negosyo,” ani Speaker, na nagsabing bunga ito ng mga pag-aaral at rekomendasyon ng House Quad Committee.
Mula Hulyo 25, 2022 hanggang Mayo 28, 2025, umabot sa 13,868 ang kabuuang panukala at resolusyong naihain sa Mababang Kapulungan. Sa bilang na ito, 11,506 ay mga panukalang batas, habang 2,361 ay iba’t ibang uri ng resolusyon. Nagsumite rin ito ng 1,451 committee reports at naaprubahan sa ikatlong pagbasa ang 1,493 panukala, kabilang ang 280 na naging Republic Acts (93 pambansa, 187 lokal).
Buong suporta rin ang ibinigay ni Speaker Romualdez sa P20 rice program ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr., na layong gawing abot-kaya ang bigas sa bawat hapag-kainan ng pamilyang Pilipino.
Bilang paalala sa huling mga araw ng Kongreso, binigyang-diin ni Romualdez ang papel ng mga mambabatas sa pagtatanggol sa demokrasya sa gitna ng banta ng fake news at disimpormasyon.
“Fake news, disinformation, algorithmic manipulation—ito’y mga pag-atake sa katotohanan, sa demokrasya, at sa isipan ng sambayanang Pilipino. Huwag nating hayaang patuloy itong lumaganap,” aniya.
“Sa huling mga araw ng Ika-19 na Kongreso, ipakita natin na ang House of the People ay tahanan ng katotohanan, katarungan, at kaayusan. Tayo ang tagapagtanggol ng tiwala ng taumbayan. We started strong, and we will end strong,” dagdag niya.
Noong Huwebes, ipinagmalaki rin ni Romualdez ang halos ganap na pagpasa ng 27 sa 28 panukalang nakapaloob sa Common Legislative Agenda (CLA) ng Legislative-Executive Development Advisory Council (LEDAC), sa kanilang ikawalong pulong.
Iniulat ni Speaker Romualdez kay Pangulong Marcos ang progreso ng LEDAC bills, kung saan 61 sa 64 ay naipasa na ng Kamara. Tatlong panukala na lamang ang hindi pa aprubado: ang National Defense Act, Budget Modernization Bill, at ang amiyenda sa Agrarian Reform Law.
Tiniyak ni Romualdez kay Pangulong Marcos na patuloy ang dedikasyon ng Kamara sa pagpasa ng mga batas na magpapabuti sa araw-araw na buhay ng bawat Pilipino. (WAKAS)
ooooooooooooooo
AFTER-NEWS COMMENTARY
“Sa Huling Yugto ng Kongreso, Dapat ang Aksyon ay Makabuluhan”
Habang papalapit ang sine die adjournment ng Ika-19 na Kongreso, makikita natin ang tinatawag na “legislative crunch”—ang matinding habol na maisabatas ang mga panukalang matagal nang pinagdebatehan, pinag-aralan, at hinintay ng taumbayan.
Tama si Speaker Ferdinand Martin Romualdez: bawat araw sa mga nalalabing linggo ng sesyon ay mahalaga. Pero higit pa sa dami ng panukalang maipapasa, ang tanong ay ito—makabuluhan ba ang mga batas na ito sa pang-araw-araw na buhay ng mga Pilipino?
Ang pagtutok sa Anti-POGO Bill ay isang mahalagang hakbang. Kung ang mga offshore gaming operations ay patuloy na inuugnay sa krimen, katiwalian, at banta sa seguridad, panahon na upang ipakita ng Kongreso na hindi ito natutulog sa tungkulin. Ang pagsasabatas laban dito ay hindi lamang polisiya—ito ay posisyon ng bansa laban sa panlilinlang na nagkukunwaring negosyo.
Gayundin, ang mga panukalang tulad ng AICS Act, Philippine Civil Registry Act, at dagdag-benepisyo para sa senior citizens ay konkreto at direktang tutugon sa pangangailangan ng karaniwang mamamayan. Hindi ito headline-grabbing bills, pero ito ang mga batas na nararamdaman sa barangay, sa tahanan, sa panahon ng krisis.
Kahanga-hanga rin ang bilang ng mga panukalang naipasa ng Kamara sa nakaraang tatlong taon, pero tandaan natin: ang kalidad ay kasinghalaga ng dami. Hindi dapat ituring na “production output” lamang ang paggawa ng batas, kundi isang moral at pambansang tungkulin.
Sa gitna rin ng hamon ng disimpormasyon, muling ipinaalala ni Speaker Romualdez na ang Kongreso ay dapat maging tagapagtanggol ng katotohanan. Hindi lang dapat magpatupad ng batas laban sa fake news—dapat din itong magsilbing huwaran sa pagiging tapat sa datos, proseso, at pananagutan.
“Started strong, will end strong.” Magandang pahayag, pero mas mahalaga ang patunay. Nasa Kamara na ang pagkakataon na hindi lang matapos ang sesyon nang matagumpay—kundi nang may saysay.
(WAKAS)
oooooooooooo
Pagpasa ng Senado ng medical cannabis bill bilang mas mura at alternatibong lunas sa kanser at iba pang malulubhang sakit, ipinanawagan
Sa nalalabing araw ng Ika-19 na Kongreso, nanawagan si National Unity Party (NUP) president at outgoing Camarines Sur Rep. LRay Villafuerte sa Senado na agarang ipasa ang panukalang batas na layong gawing legal ang paggamit ng non-addictive strain ng cannabis o marijuana para sa mga Pilipinong may malulubhang karamdaman tulad ng kanser, multiple sclerosis, HIV/AIDS, glaucoma, PTSD, at rheumatoid arthritis.
“Isa itong huling panawagan sa Senado sa pamumuno ni Senate President Chiz Escudero na ipasa na ang panukalang batas na inaprubahan na ng Mababang Kapulungan—na naglalayong gawing legal ang paggamit ng medical cannabis bilang alternatibo at mas abot-kayang lunas para sa mga may matitinding karamdaman,” pahayag ni Villafuerte.
Naniniwala si Villafuerte na ang legalisasyon ng CBD o cannabidiol (cannabis oil) para sa medikal na paggamit ay may matibay na batayan, lalo na’t kinikilala na ito ng United Nations, at ngayon ay legal na sa 60 bansa kabilang ang Australia, Canada, Germany, Israel, at United Kingdom. Ayon sa kanya, ito ay hindi nakakaadik at iba sa THC—ang sangkap sa marijuana na may “high” o psychoactive effect.
Itinutulak ngayon ang counterpart bill sa Senado, ang Senate Bill No. 2573 na inakda ni Sen. Robin Padilla, at sinusuportahan na ng mayorya ng mga senador sa pamamagitan ng Committee Report No. 210.
Ang House Bill No. 10439, kung saan si Villafuerte ay pangunahing may-akda, ay aprubado na sa ikatlo at pinal na pagbasa noong 2024 pa. Kapag inaprubahan ang SB 2573, maari na itong maisumite sa Pangulo bilang isang enrolled bill upang maisabatas bago magsara ang Kongreso sa Hunyo 13.
Binigyang-diin din ni Villafuerte na may pahayag mismo si dating FDA Director-General Dr. Samuel Zacate na bukas sa paggamit ng medical cannabis basta’t ito ay ligtas at hindi makasasama sa mamamayan. Ipinunto rin niya na matagal at mahal ang kasalukuyang proseso ng pagkuha ng CBD sa ilalim ng “compassionate use” rule, kaya’t hindi ito abot-kaya para sa mga mahihirap na pasyente.
Sa ilalim ng panukalang batas, itatatag ang isang Medical Cannabis Office (MCO) na siyang magbabantay sa licensing at paggamit ng CBD para sa medikal na layunin. Naniniwala rin si Villafuerte na bukod sa benepisyong medikal, magbubukas din ito ng bagong industriya para sa produksyon at kalakalan ng CBD oil sa pandaigdigang merkado ng medical cannabis.
Kabilang sa mga ebidensyang medikal na sumusuporta sa cannabis oil ay ang kakayahan nitong bawasan ang pagduduwal dulot ng chemotherapy, pagpapabuti ng gana sa pagkain, at pagpapagaan ng sintomas ng multiple sclerosis, ayon sa mga journal tulad ng Harvard Health, JAMA, American Academy of Neurology, at British Journal of Clinical Pharmacology.
“Ang ₱20/kilo bigas ni Pangulong Marcos ay pangarap para sa bawat pamilya—pero para sa mga maysakit, ang CBD ay pag-asa para sa maayos at mas murang lunas. Nasa Senado na ang bola,” dagdag ni Villafuerte.
Sa huli, binigyang-diin ni Villafuerte na ang layunin ng batas ay ang legalisasyon ng CBD lamang, at hindi ang buong marijuana plant, na mananatiling kabilang sa listahan ng Dangerous Drugs ng DDB sa ilalim ng RA 9615.
(WAKAS)
AFTER-NEWS COMMENTARY
“Medical Cannabis: Panawagan ng Hustisya para sa mga May Sakit”
Hindi lahat ng laban ay kailangang patag sa daan ng batas—minsan, ito ay laban para sa pag-asa. Ang panawagan ni Congressman LRay Villafuerte sa Senado na ipasa na ang panukalang batas para sa legalisasyon ng medical cannabis ay isang sigaw na hindi dapat ipagwalang-bahala, lalo na para sa mga Pilipinong araw-araw ay humaharap sa matinding sakit.
Ang cannabidiol o CBD ay hindi bago sa siyensiya. Hindi ito droga para mag-“high”—ito ay gamot para mabuhay nang may dignidad. Sa harap ng sobrang mahal na imported na gamot, ng matagal na proseso ng “compassionate use,” at ng kakulangan sa lokal na access, isang mas abot-kayang lunas ang ibinubukas ng panukalang batas na ito.
Ang tanong: kung may siyensiya na, kung may suporta na sa ibang bansa, kung may House bill na’t may Senate version na, ano pa ang hinihintay ng Senado?
Ang pagtatatag ng Medical Cannabis Office ay hindi lamang mekanismo—ito ay pinto para sa mas maayos na regulasyon, ligtas na paggamit, at posibilidad ng bagong industriya na magpapalakas ng ating ekonomiya. At higit sa lahat, ito ay proteksyon para sa mga pasyenteng umaasang hindi na nila kailangang lumuhod para lang makalapit sa lunas.
Ang Pilipinas ay may moral na tungkulin: huwag hadlangan ang medisina kapag ito ay may kakayahang magpagaan ng sakit, magbigay-ginhawa, at magpanumbalik ng pag-asa.
Sa usapin ng medical cannabis, ang pagpasa ng batas ay hindi lamang panukala—ito ay pamana ng malasakit.
(WAKAS)
oooooooooooo
Pandaigdigang pagkakaisa, kailangan laban sa maling impormasyon at banta sa cyberspace na pinalalakas ng AI — Speaker Romualdez
Nagbabala si Speaker Ferdinand Martin G. Romualdez ukol sa lumalaking panganib na dulot ng paggamit ng artificial intelligence (AI) bilang sandata sa pagpapakalat ng maling impormasyon, panghihimasok sa politika, at paghina ng mga demokratikong institusyon—kaya’t nanawagan siya ng agarang pandaigdigang pagkilos at pakikipagtulungan sa paggawa ng batas.
Sa kaniyang talumpati sa 29th Parliamentary Intelligence-Security Forum (PI-SF) sa Madrid nitong Huwebes ng hapon (oras sa Pilipinas), hinikayat ni Romualdez ang mga kapwa mambabatas sa iba’t ibang bansa na harapin ang mga “hindi nakikitang labanan” sa anyo ng manipulasyon ng datos, cyberattacks, at propaganda na nilikha ng AI.
“Sa panahon kung kailan ang maling impormasyon, cyber warfare, at pagkagambala ng AI ay banta sa mismong kaayusan ng ating mga lipunan, higit kailanman ay kailangan natin ang pagbabantay at pagkakaisa ng mga demokrasya,” ani Romualdez.
Binigyang-diin niya ang resolusyong inakda ng Pilipinas sa 45th ASEAN Inter-Parliamentary Assembly, na nananawagan sa pagkakaroon ng magkakaugnay na pambansang estratehiya para sa responsableng paggamit ng AI, alinsunod sa ASEAN Digital Masterplan. Ang resolusyong ito, na ngayo’y pinagtibay na, ay nag-uudyok sa mga miyembrong estado na itaguyod ang inobasyon sa AI habang pinoprotektahan ang mamamayan laban sa pang-aabuso at panlilinlang.
Ayon kay Romualdez, mahalaga ang papel ng mga mambabatas sa pagbabantay na ang mga digital na teknolohiya ay manatiling kasangkapan sa pag-unlad, at hindi gamitin bilang sandata ng pagkakawatak-watak. Nanawagan siya ng mas maraming pandaigdigang kasunduan upang bigyang-regulasyon ang mga tech platforms, palakasin ang literacy sa impormasyon, at patibayin ang kakayahan ng mga lipunan laban sa deepfakes at synthetic media.
“Ang mga forum tulad ng PI-SF ay nagbibigay daan para palawakin ang mga inisyatibong ito sa pandaigdigang antas. Dito, hindi lang tayo nagpapalitan ng intelihensiya—bumubuo tayo ng pagkakaisa, pagkakaunawaan, at lakas pambatas upang ipagtanggol ang kalayaan at kaunlaran sa harap ng mabilis na pagbabago sa mundo,” diin ni Speaker.
Ang PI-SF, na pinangungunahan ng Senado ng Espanya at ni dating U.S. Congressman Robert Pittenger, ay nagtitipon ng mga mambabatas at eksperto sa seguridad upang magtaguyod ng pagkakaisa sa pagtugon sa mga hamon ng pandaigdigang intelihensiya at cybersecurity. (WAKAS)
oooooooooooooooo
AFTER-NEWS COMMENTARY
“AI, Cyber Threats, at ang Hamon ng Pandaigdigang Pananagutan”
Sa gitna ng mabilis na pagsulong ng teknolohiya, isang masalimuot na panganib ang tahimik na lumalaganap—ang paggamit ng artificial intelligence (AI) upang maghasik ng maling impormasyon, manipulahin ang opinyon publiko, at pahinain ang mga institusyong demokratiko. Ang babala ni Speaker Ferdinand Martin Romualdez sa Parliamentary Intelligence-Security Forum (PI-SF) sa Madrid ay hindi lamang panawagan—ito ay isang panimulang hakbang tungo sa isang mas organisado at kolektibong tugon.
Ang hamon ng misinformation na pinalalakas ng AI ay hindi lang teknikal—ito ay etikal, politikal, at panlipunan. Kapag ang deepfake ay kayang bumuo ng huwad na realidad, at ang mga troll farm ay kayang magmukhang opinyon ng masa, tanong natin: sino pa ang may kontrol sa katotohanan?
Kaya’t mahalaga ang paalala ni Speaker Romualdez na ang mga mambabatas ay may obligasyong siguruhing nananatiling kasangkapan ng kaunlaran ang teknolohiya, at hindi sandata ng pagkakawatak-watak. Hindi sapat ang local na regulasyon—kailangan ang pandaigdigang kasunduan, tulad ng pagtutok sa responsableng paggamit ng AI sa ilalim ng ASEAN Digital Masterplan.
Ang pagpapatibay ng media and digital literacy, lalo na sa mga kabataan, ay hindi na lamang opsyon kundi dapat ituring na bahagi ng pambansang seguridad. Dahil ang digmaan sa bagong panahon ay hindi laging may armas—kundi may algorithm, may clickbait, may viral na kasinungalingan.
Ang tanong: Handa ba tayong humarap sa hamon na ito bilang isang sambayanan? Bilang bahagi ng mas malawak na pamayanan ng mga demokrasya?
Kung may isang bagay na malinaw sa mensahe ng Speaker, ito ay ito: Ang laban para sa katotohanan ay hindi dapat iwan sa iilan. Ito ay laban nating lahat.
(WAKAS)
oooooooooooo
“Maaaring maantala pa ang impeachment trial ni VP Duterte; panunumpa ng senator-judges baka ipagpaliban din”
Nagbabala ang isang miyembro ng House impeachment prosecution panel ngayong Linggo na posibleng magkaroon pa ng karagdagang pagkaantala sa impeachment trial ni Pangalawang Pangulo Sara Duterte.
Sa panayam sa programang Isyung Pambayan ni Milky Rigonan sa DZRH, sinabi ni House Deputy Majority Leader Lorenz Defensor ng Iloilo na maaaring maurong ang panunumpa ng mga senador bilang hukom sa impeachment court, matapos ipagpaliban ni Senate President Francis Escudero ang nakatakdang pagbasa ng Articles of Impeachment mula Hunyo 2 patungong Hunyo 11.
“Sa orihinal na iskedyul, dapat Hunyo 2 babasahin ang Articles of Impeachment. At sa Hunyo 3 o kinabukasan sana, magpa-panumpa na ang ating mga senador bilang hukom,” ani Defensor. “Ngunit kung sa Hunyo 11 na ito ililipat, susunod na araw ay Araw ng Kalayaan—holiday. Malamang ay maaantala tayo.”
Sa hiwalay na panayam sa Bantay Balita sa Kongreso ng DZBB, sinabi naman ni House Assistant Majority Leader Jude Acidre ng Tingog Party-list na naghihintay ang Kamara sa pagbasa ng Articles of Impeachment sa Hunyo 11. Ipinahayag din niya ang pagkadismaya sa desisyon ng Senado na ipagpaliban ang proseso.
“Sinabi ng Senado na tatalakayin nila ito sa June 11. Sa tingin ko, hindi lang kami sa Kamara kundi buong bansa ay nakatutok sa magiging hakbang ng Senado,” ani Acidre. “Pero gusto ko pa ring panghawakan ang sinabi ni Sen. Jinggoy Estrada na gagampanan ng Senado ang kanilang tungkulin ayon sa Saligang Batas.”
Binigyang-diin ni Acidre na hindi ito simpleng usapin ng pulitika, kundi ng integridad ng sistemang demokratiko ng bansa. “Kung patuloy tayong magpapaliban, baka ang tanging paraan ng pananagutan ng mga opisyal ng pamahalaan ay mawalan ng saysay. Anong klaseng demokrasya pa ang meron tayo?” dagdag niya.
Nilinaw naman ni Defensor na ang mag-a-adjourn sa Hunyo 11 ay ang Senado bilang mambabatas, at hindi bilang impeachment court. “Ang impeachment ay ibang proseso. Hindi ito bahagi ng legislative power. Kapag nasimulan na ang trial, hindi ito maaapektuhan ng sine die adjournment ng Senado,” paliwanag niya.
Inihayag rin niya ang pag-asang matuloy pa rin sa July 30 ang pagsisimula ng aktwal na paglilitis, alinsunod sa dating pahayag ni Senate President Escudero. Ngunit kung muling maaantala ito, lalo lamang aniyang tatagal ang buong proseso.
“Kung tanggap na natin na nadelay ang pagbasa ng Articles of Impeachment, sana huwag na ring madelay pa ang aktwal na paglilitis,” ani Defensor. “Bilang prosecutor, iginagalang namin ang desisyon ng magiging hukuman, pero ayaw naming lalong tumagal ang proseso.”
Bagamat sinang-ayunan niya ang desisyon ni Escudero na unahin ang mga priority bills ng Senado, iginiit ni Defensor na dapat unahin pa rin ang usapin ng pananagutan sa pamamagitan ng impeachment.
“Tama naman na tapusin ang mga importanteng panukala, pero sana maunawaan ng mga senador na ang impeachment ay ang pinakamataas at pinakamahalagang uri ng paglilitis sa ating sistema,” pagtatapos niya. (WAKAS)
ooooooooooooooo
AFTER-NEWS COMMENTARY
“Impeachment Trial: Huwag Nating Ipagpaliban ang Pananagutan”
Sa gitna ng usapin ng kalendaryo at mga prioridad ng Senado, isang mahalagang tanong ang kailangang sagutin: Kailan natin ituturing na prayoridad ang pananagutan ng mga nasa kapangyarihan?
Ang posibilidad ng pagkaantala sa impeachment trial ni Pangalawang Pangulo Sara Duterte, gaya ng sinabi ni House Deputy Majority Leader Lorenz Defensor, ay hindi lamang isyu ng iskedyul. Isa itong salamin ng ating pagiging seryoso sa prinsipyo ng checks and balances sa gobyerno.
Hindi simpleng “kalendaryo ng Senado” ang nakataya dito, kundi ang kredibilidad ng mismong mga institusyon ng ating demokrasya. Oo, may mga priority bills. Oo, may mga pambansang pangangailangan. Ngunit dapat din nating tanungin: Kung ang isyu ng pananagutan ng isa sa pinakamataas na opisyal ng bansa ay ipagpapaliban-paliban, anong mensahe ang ating ipinapadala sa taumbayan?
Tama si Rep. Jude Acidre: ang usapin ng impeachment ay hindi lang pulitika—ito ay integridad. Ito ay tungkol sa pagbibigay-linaw kung ang tiwala ng bayan ay nalapastangan, at kung ang sistemang dapat gumagarantiya ng pananagutan ay umiiral pa ba.
Ang paalala ni Defensor ay malinaw: ang impeachment court ay hiwalay na proseso sa regular na lehislatura. Kaya’t kahit mag-adjourn ang Senado, dapat ay tuloy ang paglilitis. Kung hindi, baka tuluyan nang mawalan ng saysay ang isa sa mga natitirang mekanismo ng accountability sa ating pamahalaan.
Hindi dapat ito maging palabas. Hindi ito dapat mabalewala sa pile ng mga “ipapasa kung may oras.” Sapagkat kapag ang pananagutan ay naisantabi, ang demokrasya ay unti-unting nauupos.
(WAKAS)
oooooooooooooo
Pagkapanalo ng Gilas Pilipinas Youth ng gintong medalya sa FIBA U16 SEABA, pinapurihan sa Kamara
‘Disiplinado, matapang, at karapat-dapat na kampeon’
Ipinaabot ni Speaker Ferdinand Martin G. Romualdez nitong Linggo ang kanyang pagbati sa Gilas Pilipinas Youth team sa pagkakamit ng gintong medalya sa FIBA Under-16 Asia Cup Southeast Asia Basketball Association (SEABA) Cup, na tinawag niyang “disiplinado, matapang, at karapat-dapat na kampeon.”
“Pinatunayan ng koponang ito kung ano ang ibig sabihin ng lumaban na may layunin. Naglaro sila nang may pokus, kaayusan, at buong tapang. Bawat bahagi ng gintong medalya ay pinaghirapan nila,” ani Speaker Romualdez.
Walang talo ang Pilipinas sa naturang torneo na ginanap sa Indonesia, kung saan dinomina nito ang mga karibal sa Timog-Silangang Asya at nakasiguro ng puwesto sa FIBA U16 Asia Cup.
Pinuri rin ni Speaker Romualdez ang pamumuno ni Head Coach LA Tenorio, na unang sumabak sa international coaching sa torneo, sa pagbubuo ng isang solid at kompetitibong koponan.
“Ganito natin binubuo ang isang kultura ng tagumpay—sa pamamagitan ng estruktura, pananagutan, at sipag,” ani ng lider ng 306 na miyembro ng Mababang Kapulungan.
Kinilala rin niya ang suporta ng Samahang Basketbol ng Pilipinas (SBP) at ang patuloy na pamumuhunan sa paglinang ng mga manlalaro na ngayon ay nagbubunga na ng positibong resulta.
“Hindi nagkataon lang ang mga ganitong tagumpay. Bunga ito ng mahabang oras ng ensayo, mahusay na pagko-coach, at matatag na sistema ng suporta. Nagpakitang-gilas ang Gilas Youth, at nararapat lamang silang parangalan ng buong bansa,” aniya.
Ang SEABA Cup ang nagsisilbing daan patungo sa FIBA U16 Asia Cup. Sa panalong ito, matibay na nakuha ng Pilipinas ang karapatang makipagtagisan sa mas malalakas na koponan mula sa buong Asya.
Ayon pa kay Speaker Romualdez, itutuloy ng Kamara ang pagsusulong ng mas malalakas na programa sa sports development at sapat na pondo para sa grassroots at elite-level na pagsasanay.
“Nakatuon kami sa pagbibigay ng kinakailangang suporta sa ating mga batang atleta upang magtagumpay. Patunay ang panalong ito na kayang umangat ng talento ng Pilipino basta’t may tamang tulong,” ani Romualdez.
“Ipinakita nila ang bagong pamantayan para sa Philippine basketball. Inaasahan kong mas lalo pa silang magningning sa susunod na antas ng kompetisyon,” dagdag niya. (WAKAS)
oooooooooooooo
AFTER-NEWS COMMENTARY
“Gilas Youth: Simbolo ng Disiplina, Tapang, at Pag-asa ng Bayan”
Hindi lamang gintong medalya ang naiuwi ng Gilas Pilipinas Youth mula sa FIBA U16 SEABA Cup—dala rin nila ang matinding inspirasyon para sa buong sambayanang Pilipino.
Tama si Speaker Ferdinand Martin Romualdez: ang tagumpay ng ating kabataang basketbolista ay bunga ng disiplina, matapang na paglalaro, at sistematikong suporta—mula coaching staff hanggang grassroots training. Sa panahon na madalas masapawan ng ingay ng pulitika ang tagumpay ng kabataan, ang panalong ito ay isang paalala: may kinabukasan ang ating bansa sa mga bagong henerasyong may sipag at determinasyon.
Hindi nagkataon ang pagkapanalo. Bawat rebound, bawat pasa, bawat puntos—pinagpaguran. At sa ilalim ng pamumuno ni Coach LA Tenorio, isang alamat ng Philippine basketball, na ngayon ay nagsisimula rin ng kanyang coaching journey, nakita natin kung paanong ang leadership at mentorship ay may direktang epekto sa performance ng kabataan.
Ngunit lampas sa palakpakan at tropeo, ang tunay na hamon ay ito: paano natin mapapanatili at mapapalawak ang ganitong tagumpay? Dito pumapasok ang tungkulin ng pamahalaan. Kaya ang commitment ni Speaker Romualdez na palakasin ang sports development programs at suportahan ang grassroots training ay hindi lamang dapat salita—dapat itong maisabatas, mapondohan, at maisagawa.
Ang Gilas Youth ay patunay na may saysay ang pamumuhunan sa kabataan. Sila ang mukha ng bagong Philippine basketball—mas disiplina, mas matapang, at mas handang lumaban.
At sa bawat tagumpay nila, tayong lahat ang nananalo.
(WAKAS)
ooooooooooooooo
Panukalang batas laban sa fake news at disimpormasyon, inihain sa Kamara
Naghain si 2nd District Rep Rufus Rodriguez ng panukalang batas na naglalayong gawing krimen ang pagpapalaganap ng pekeng balita, lalo na kung ito ay makaaapekto sa kaayusang panlipunan o pambansang seguridad.
Sa kanyang House Bill No. 11506, binigyang-diin ni Rodriguez na ang karapatang magsalita, magpahayag, at magkaroon ng malayang pamamahayag ay nakasaad sa Saligang Batas (Seksyon 4, Artikulo III), at isa sa mga haligi ng demokrasya. Ngunit aniya, gaya ng pinagtibay ng Korte Suprema sa Chavez v. Gonzales (2008), ang karapatang ito ay may hangganan, at hindi saklaw ang mga pahayag gaya ng kalaswaan, paninirang-puri, pag-uudyok ng karahasan, maling patalastas, at mga pahayag na may malinaw na banta sa kaayusan at seguridad ng publiko.
Ayon kay Rodriguez, sa paglipas ng mga taon ay lalong lumala ang paglaganap ng fake news sa tulong ng digital platforms at artificial intelligence. Hindi umano sapat ang mga kasalukuyang batas, tulad ng Revised Penal Code at Cybercrime Prevention Act (RA 10175), upang harapin ang mga bagong anyo at epekto ng mapanirang disimpormasyon.
Ayon kay Rodriguez, ang mga maling impormasyong ito—na mabilis na kumakalat sa social media at nililikha gamit ang teknolohiyang gaya ng deepfake—ay may kakayahang lumikha ng kalituhan, manipulahin ang pananaw ng publiko, at magdulot ng kaguluhan.
Layunin ng panukala na gawing krimen ang sinadyang paggawa o pagpapalaganap ng maling impormasyon na ipinapakita bilang katotohanan at may tiyak o maaaring magdulot ng pinsala sa publiko. Nilinaw niyang ang batas ay maingat na binuo upang hindi labagin ang Saligang Batas, sa pamamagitan ng masusing pagtukoy kung ano ang maituturing na fake news, at pagsasaalang-alang sa malicious intent at aktwal o maaaring pinsalang dulot nito.
Tiniyak din sa panukala na hindi saklaw ng batas ang satire, parody, personal na opinyon, tapat na pagkakamali, at matapat na pagbabalita. May kalakip din itong mga judicial safeguard gaya ng karapatan sa legal remedies, appellate review, at regular na oversight upang mapigilan ang pang-aabuso.
Giit pa ng mambabatas, sa pamamagitan ng balanseng pagtugon sa malayang pamamahayag at mga panganib ng sinasadyang panlilinlang, pinagtitibay ng panukalang ito ang halaga ng kalayaan at pananagutan sa isang makabagong lipunang demokratiko.
Ang House Bill No. 11506 ay pinamagatang “An Act Penalizing the Malicious and Deliberate Dissemination of False Information that Undermines Public Order or National Security, Strengthening Regulations on Fake News Through Digital Platforms, and for Other Purposes.”
Ilan sa mga pangunahing depinisyon sa panukala ay ang sumusunod:
• Fake News – Pekeng o mapanlinlang na impormasyong ipinapakita bilang totoong balita upang linlangin ang publiko at magdulot ng kalituhan, galit, karahasan, o kaguluhan sa kaayusan.
• Disinformation – Maling impormasyong sinadyang ipalaganap upang manipulahin ang pananaw ng publiko o impluwensyahan ang kanilang pag-uugali at paniniwala.
• Social Media Platforms – Mga website o digital application tulad ng Facebook, YouTube, TikTok, Instagram, X (Twitter), at iba pa.
• Cyber-Enabled Dissemination – Ang paggamit ng teknolohiya sa internet gaya ng bots, trolls, at iba pang coordinated inauthentic behavior upang magpalaganap ng fake news.
• Malicious Intent – Sinasadyang pagbalewala sa katotohanan na may layuning manakit, manakot, mag-udyok ng galit o kaguluhan, o sirain ang tiwala sa mga institusyon.
Ipinagbabawal sa panukala ang mga sumusunod na gawain:
• Sinasadyang pagpapalaganap ng fake news o disimpormasyon gamit ang alinmang midya (print, broadcast, digital, social media);
• Paglikha, pagpondo, o pagpapatakbo ng troll farms, bot networks, o coordinated campaigns na naglalayong magpalaganap ng fake news;
• Pagpapalaganap ng fake news na nagpapalakas ng hate speech, nag-uudyok ng karahasan, o nagpapahina sa institusyong demokratiko;
• Paggamit ng social media platforms upang sistematikong isagawa ang mga nabanggit.
Ang sinumang mapatunayang lumabag ay maaaring patawan ng parusang pagkakakulong mula anim (6) hanggang labindalawang (12) taon at multang mula P500,000 hanggang P2 milyon.
Iminumungkahi rin ng panukala ang paglikha ng isang joint congressional oversight committee na binubuo ng mga kinatawan mula sa kongreso, civil society, at media organizations upang masigurong tama ang pagpapatupad ng batas. (WAKAS)
ooooooooooooo
EDITORYAL / AFTER-NEWS COMMENTARY
“Laban sa Pekeng Balita: Panukalang Kailangang Hindi Na Maantala”
Isa sa pinakamatitinding hamon ng makabagong panahon ay ang walang habas na paglaganap ng pekeng balita at disimpormasyon—sa social media, sa internet, sa mismong espasyo ng ating pampublikong kamalayan. Kaya’t ang hakbang ni Congressman Rufus Rodriguez na muling ihain ang panukalang batas kontra fake news ay isang panawagan na dapat pakinggan at tugunan nang may agarang aksiyon.
Sa kanyang House Bill No. 11506, malinaw ang layunin: gawing krimen ang sinasadyang pagpapakalat ng pekeng impormasyon na may potensyal na lumikha ng kaguluhan, takot, o paninira sa reputasyon ng mga institusyon. Ang batas ay hindi laban sa malayang pamamahayag—bagkus, ito ay pagtatanggol sa mismong diwa nito: ang karapatang malaman ang totoo.
Sa dami ng panlilinlang na nagmumula sa tinatawag na “troll farms,” bots, at deepfakes, malinaw na ang kasalukuyang mga batas ay hindi na sapat. Hindi na biro ang epekto ng disimpormasyon—nakasisira ito ng tiwala, nakapaghahati ng bayan, at maaaring pagmulan ng karahasan.
Ngunit higit pa sa parusa, mahalagang tandaan na ang panukalang ito ay naglalatag din ng balanse. Hindi kasama sa mga ipagbabawal ang satire, parody, personal na opinyon, o matapat na pagkakamali. At upang hindi ito magamit sa panunupil, may kasamang safeguards tulad ng judicial review at oversight mula sa Kongreso, civil society, at media.
Ang tanong ngayon: handa ba tayong pigilan ang pekeng balita, o hahayaan natin itong tuluyang lamunin ang ating demokrasya?
Ang totoo, hindi na natin kayang palampasin pa. Sa panahong ang bawat click ay maaaring makasira ng buhay, ang katotohanan ay kailangang ipaglaban—sa batas, sa prinsipyo, at sa konsensiya ng bayan.
(WAKAS)
oooooooooooooo
HOUSE ICT CHAIR: KAILANGAN NG SUPORTA NG GOBYERNO PARA MATULUNGAN ANG KABATAAN NA MAKAHANAP NG TRABAHO
Nanawagan si House ICT Chair at Navotas Representative Toby Tiangco para sa mas matibay na interbensyon ng pamahalaan upang matulungan ang kabataang Pilipino na makahanap ng disenteng trabaho.
Ipinahayag ni Tiangco ang kanyang pag-aalala sa lumabas na mga datos na nagpapakitang kabilang ang kawalang kasiguruhan sa pananalapi at trabaho sa mga pangunahing sanhi ng problema sa kalusugan ng pag-iisip ng kabataan.
“Nakababahala na ang trabaho at job security ang isa sa mga pangunahing pinagmumulan ng stress sa kabataan ngayon. Ipinapakita nito ang agarang pangangailangan para paigtingin ng gobyerno ang mga programang sumusuporta sa pagbibigay ng kasanayan at oportunidad sa kabataang Pilipino upang makahanap ng disenteng at matatag na trabaho,” ani Tiangco.
Binigyang-diin niya ang kahalagahan ng pagsasaayos ng kurikulum sa kolehiyo upang ito ay umayon sa pandaigdigang pamantayan at sa patuloy na pagbabago ng pangangailangan sa merkado ng paggawa.
“Sa paunang pagsusuri ng Philippine Institute for Development Studies (PIDS), lumalabas na mas maraming academic units ang mayroon ang ating mga kurso sa kolehiyo, ngunit mas kaunti ang oras para sa internship kung ikukumpara sa ibang bansa,” paliwanag ni Tiangco.
“Kailangan nating mahanap ang tamang balanse sa ating kurikulum upang masiguro na ang mga estudyante ay hindi lang may teoretikal na kaalaman, kundi may sapat ding praktikal na kasanayan at karanasan sa aktwal na trabaho sa industriyang nais nilang pasukin,” dagdag niya.
Sa kabila ng mga hamon, ipinahayag ni Tiangco ang kanyang kumpiyansa sa pangako ng administrasyong Marcos na paghusayin ang kalidad ng trabaho at oportunidad sa trabaho para sa mga Pilipino.
Binigyang-diin niya ang kahalagahan ng bagong pinirmahang Implementing Rules and Regulations (IRR) ng Republic Act 12063 o ang Enterprise-Based Education and Training (EBET) Framework Act, bilang malaking hakbang upang mapagdugtong ang agwat sa pagitan ng edukasyon at industriya.
“Makakatulong ang batas na ito para mapalapit ang pagsasanay sa aktwal na pangangailangan ng industriya. Sa pamamagitan ng EBET, maaaring maghandog ang TESDA at iba pang ahensya ng mga de-kalidad at angkop na pagsasanay na direktang mauuwi sa mga oportunidad sa trabaho,” ani Tiangco.
Binigyang-pansin din niya ang programang Trabaho sa Bagong Pilipinas ng Department of Labor and Employment (DOLE) at ang kamakailang pakikipagtulungan sa JobStreet Philippines, Inc. bilang positibong hakbang upang mapalapit ang mga job seekers sa kalidad na trabaho.
“Pinatutunayan ng mga inisyatibang ito ang matibay na pagtutok ng administrasyong Marcos sa paghahanda ng isang globally competitive at future-ready na pwersa sa paggawa ng mga Pilipino,” ayon pa kay Tiangco.
oooooooooooo
AFTER-NEWS COMMENTARY
Mga kababayan, malinaw sa pahayag ni Congressman Toby Tiangco na ang isyu ng unemployment at job insecurity ay hindi na lamang usapin ng ekonomiya—isa na rin itong suliraning pangkalusugang pangkaisipan, lalo na sa hanay ng kabataan. Kapag ang isang bagong graduate ay walang kumpiyansa sa kinabukasan, kapag hindi niya alam kung saan siya patutungo matapos ang kanyang diploma—hindi lang ito kabiguan ng indibidwal, kundi ng buong sistema.
Kaya’t dapat lamang na bigyang pansin ang panawagan ni Cong. Tiangco na repasuhin ang ating kurikulum, gawing mas praktikal, mas konektado sa pangangailangan ng industriya. Ang teorya ay mahalaga, ngunit hindi sapat. Kailangan nating ihanda ang ating kabataan hindi lamang para sa pagsusulit sa paaralan, kundi sa mga pagsubok ng tunay na mundo.
Magandang hakbang ang pagpasa ng Enterprise-Based Education and Training (EBET) Framework Act. Sa tulong ng TESDA at iba pang ahensya, maaaring mapunan ang agwat sa pagitan ng diploma at trabaho—isang matagal nang problema sa ating sistema ng edukasyon. Kung magpapatuloy ito nang mahusay, maaaring mabawasan ang bilang ng underemployed at unemployed nating kabataan.
Ngunit huwag tayong tumigil sa batas lamang. Kailangan ang aktibong implementasyon. Kailangan ang tunay na partisipasyon ng pribadong sektor. Kailangan ang suporta mula sa local government units upang siguruhing ang mga programa ay abot sa mga nasa laylayan.
Kung maipapakita ng pamahalaan na ang bawat kabataan ay may lugar sa mundong ito—na may oportunidad siyang magtagumpay, na may sistemang sasalo sa kanya—makakamtan natin hindi lamang mas malakas na ekonomiya, kundi isang lipunang may pag-asa.
Pag-asa. Hanapbuhay. Hinaharap. Iyan ang dapat na layunin ng ating gobyerno para sa kabataan.
(Wakas)
ooooooooooooooo
TINATALAKAY NG KOMITE ANG MGA REPORMA SA BATAS UKOL SA KAPAKANAN NG MGA HAYOP
Tinalakay ng House Committee on Agriculture and Food na pinamumunuan ni Quezon Rep. Wilfrido Mark Enverga nitong Martes ang iba’t ibang panukalang layong palakasin ang mga batas para sa proteksyon ng mga hayop, partikular ang Republic Act (RA) 8485 o ang “Animal Welfare Act of 1998,” na inamyendahan ng RA 10631 o ang “Philippine Animal Welfare Act of 2013.”
Kabilang sa mga tinalakay na panukala ang House Bill 1385 o ang “Anti-Dog Meat Trade Act of 2022”; mga HB 1396, 7932, 8082, 8157, 8398, 8555, at 8677 na layong magtatag ng Animal Welfare Bureau sa ilalim ng Department of Agriculture; HBs 6059 at 9543 na layong amyendahan ang RA 8485; HBs 10232, 10435, 10790, at 11028 na naglalayong buung palitan ang batas gamit ang mga makabagong pamantayan; HB 11087 na nagmumungkahi ng isang emergency response system para sa mga hayop tuwing may kalamidad; at HR 1770 na nananawagan ng imbestigasyon ng Kongreso hinggil sa implementasyon ng RA 8485.
Ayon kay Enverga, ang mga panukalang ito ay kaakibat ng layunin ng Senate Bill 2975 na kamakailan lamang ay naipasa sa ikatlong pagbasa. Naglalaman ang mga ito ng mas mabigat na parusa sa pagmamalupit sa hayop, obligadong serbisyong beterinaryo, pagbabawal sa kalakal ng karne ng aso at mga hayopang laro, at bagong mekanismo para sa pagpapatupad ng animal welfare.
Si Leyte Rep. Richard Gomez, may-akda ng HB 9543, ay nagpahayag na ang kanyang panukala ay nagtatakda ng mga pangkalahatang probisyon para sa makataong pagtrato, mga pamantayan ng pangangalaga, pagbabawal sa pagsasamantala, pagsagip sa hayop, at sapilitang programa ng spay at neuter. Aniya, dapat manghimasok ang mga ahensya ng gobyerno kapag hindi na kayang gampanan ng mga NGO ang tungkulin dahil sa kakulangan ng pondo o pasilidad.
Malakas ang suporta ng Bureau of Animal Industry Officer-in-Charge na si Director Christian Dacuigan sa mga repormang ito, na aniya’y hakbang pasulong para sa pagsulong ng sustainable agriculture at kapakanan ng mga hayop.
Nagpahayag naman ng pangamba si Philippine Animal Welfare Society (PAWS) Executive Director Anna Cabrera sa ilang probisyon ng mga panukala na hindi isinama ang wildlife at ilang uri ng mga alagang hayop sa saklaw ng proteksyon. Tinawag niya itong isang “makabuluhang hakbang paatras,” lalo’t sa kasalukuyang batas, ang proteksyon ay para sa lahat ng hayop, hindi pumipili.
Dagdag pa ni Cabrera, ang tuluyang pagpapawalang-bisa sa RA 8485 ay maaaring makasira sa bisa ng mga umiiral na administrative order at magbunga ng legal na puwang.
“Malaki ang posibilidad na hindi na tayo makapaghain ng kaso, o kaya’y madismis ito sa korte dahil hindi na ito saklaw ng bagong batas,” babala niya.
Nilinaw naman ni Cabrera na bukas ang PAWS sa pag-amyenda ng RA 8485, lalo na kung ito ay para sa pagpapalakas ng parusa sa mga mabibigat na kaso ng pagmamalupit gaya ng torture.
Nagpahayag din ng suporta si Heidi Caguioa, Program Director ng Animal Kingdom Foundation, at iginiit na ang mga batas na hindi tugma sa bagong batas lamang ang babawiin, habang ang mga patuloy na umaayon ay mananatiling epektibo.
Samantala, binigyang-diin ni Rina Ortiz, CEO ng Biyaya Animal Care, ang kakulangan ng pondo para sa mga programa laban sa rabies at hinikayat ang gobyerno na suportahan ang mga spay at neuter programs upang makatulong sa mga lokal na pamahalaan sa pagsagip ng buhay at rekurso.
⸻
AFTER-NEWS COMMENTARY
“Mas Pinalakas na Batas para sa Kapakanan ng mga Hayop: Panahon na”
Ang ginawang pagtalakay ng House Committee on Agriculture and Food sa mga panukalang reporma sa Animal Welfare Act ay isang senyales na hindi na maaaring ipagwalang-bahala ang kalagayan ng mga hayop sa ating bansa. Sa harap ng mga ulat ng pagmamalupit, kapabayaan, at kawalan ng konkretong mekanismo para sa proteksyon ng mga hayop—mula sa alaga hanggang sa mga hayop na apektado ng sakuna—malinaw na may pagkukulang ang kasalukuyang batas.
Tama ang punto ni Quezon Rep. Mark Enverga: kailangan ng mas matibay, mas malinaw, at mas epektibong batas na hindi lamang nagpaparusa, kundi aktibong nagtataguyod ng pangangalaga sa mga hayop. Mahalaga ring pakinggan ang babala ng PAWS: ang pagkakaltas ng proteksyon para sa ilang uri ng hayop, lalo na sa wildlife, ay maaaring makasira sa kabuuan ng layunin ng batas. Sa halip na umusad, baka tayo’y umatras pa.
Ang pagsasama ng mga probisyong tulad ng mandatory spay-neuter programs, emergency response para sa mga hayop tuwing kalamidad, at pagtatatag ng Animal Welfare Bureau ay hindi lamang makatao—ito ay makabansa. Ang maayos na pagtrato sa mga hayop ay repleksyon ng antas ng ating lipunan.
Kung seryoso tayo sa sustainable agriculture, disaster response, at pagiging isang bansang may malasakit, dapat nating kilalanin na ang kapakanan ng hayop ay bahagi ng mas malawak na usapin ng hustisya, kalikasan, at kaayusan. Hindi ito simpleng isyu ng alaga—ito ay bahagi ng ating obligasyong moral at legal bilang isang makataong lipunan.
Ang panawagan: huwag gawing cosmetic amendment lamang ang mga panukalang ito. Isabatas ang mga may saysay. Palakasin, hindi pahinain, ang umiiral na proteksyon. At higit sa lahat, ipatupad ito nang buo, hindi sa papel lamang.
(Wakas)
ooooooooooooooo
Kamara nagawa na ang mandato sa paghahain ng impeachment, bola nasa Senado na—Speaker Romualdez
Naisakatuparan na ng Kamara de Representantes ang mandato nito sa ilalim ng Konstitusyon nang ihain ang impeachment case laban kay Vice President Sara Duterte at nasa Senado na ngayon ang bola, ayon kay Speaker Ferdinand Martin G. Romualdez.
“Yung sulat sa akin ni Senate President Chiz Escudero is pretty straightforward. Kaya ‘yung impeachment complaint ay nasa Senado na. So we leave it to their sound discretion as to how they want to proceed and conduct,” ani Speaker Romualdez sa panayam matapos pangunahan ang inagurasyon ng bagong multipurpose facility sa Kamara.
Nauna nang sinabi ni Speaker Romualdez na kumilos ang Kamara alinsunod sa konstitusyonal nitong tungkulin bilang prosecutorial body, at handang iharap ang kaso kapag nag-convene na ang Senate impeachment court.
Kinilala rin ni Speaker Romualdez na may sariling legislative agenda ang Senado, kabilang ang pagsasaalang-alang sa mga prayoridad na panukala na itinakda sa ilalim ng Legislative-Executive Development Advisory Council (LEDAC).
“The Senate President outlined the priority measures like the LEDAC measures that they would like to prioritize first. So, we have to respect the decision of the Senate President and the Senate,” aniya.
“Well, as I said, the impeachment complaint has been transmitted to the Senate. So, it’s best we leave it to the sound discretion of the Senate on how they plan on disposing of it,” dagdag pa ni Speaker.
Nang tanungin tungkol sa posibleng mga kaganapan sa mga darating na linggo, sinabi ni Speaker Romualdez na masyado pang maaga upang magbigay ng haka-haka ngunit umaasa siya sa isang positibo at makabuluhang resulta.
“Well, everything is speculative at this point. But we hope things resolve itself positively for all,” pagtatapos niya.
Pormal na ipinasa ng Kamara de Representantes sa Senado ang Articles of Impeachment noong Pebrero 5 matapos makita ng 215 kongresista ang ebidensya laban kay VP Duterte na tumanggi na ipaliwanag kung papaano ginastos ang kanyang confidential funds. (END)
oooooooooooo
EDITORYAL
Ginampanan na ng Kamara de Representantes ang tungkulin nito bilang prosecutorial arm ng Kongreso sa ilalim ng Saligang Batas: ang ihain ang impeachment complaint laban kay Pangalawang Pangulo Sara Duterte. Ngayong naipasa na sa Senado ang Articles of Impeachment, ang bola ay malinaw nang nasa panig ng mga senador.
Tama ang sinabi ni Speaker Ferdinand Martin Romualdez—sa puntong ito, nasa “sound discretion” na ng Senado kung paano nila isusulong ang proseso. May kalayaan ang Senado bilang impeachment court, ngunit kaakibat nito ang mabigat na pananagutan: ang magsagawa ng patas, makatarungan, at transparent na paglilitis.
Habang kinikilala ng Kamara ang mga prayoridad na panukalang batas sa ilalim ng LEDAC, hindi rin dapat ituring na pangalawa o pangalawa lamang ang isyu ng pananagutan sa paggamit ng pondo ng bayan. Ang isyu ng confidential funds ay hindi simpleng usapin ng accounting—it isyu ito ng tiwala ng publiko.
Ang Kamara ay gumalaw sa ngalan ng bayan. Ngayon, pananagutan ng Senado na tiyakin na ang proseso ay hindi magiging pampulitika kundi makatutok sa katotohanan. Ang pagdinig na ito, kung maisusulong, ay magiging lakas ng ating demokrasya—isang paalala na walang sinuman, gaano man kataas ang posisyon, ang hindi maaring usigin kapag may basehang legal.
Nakapagharap na ng kaso ang Kamara. Nasa Senado na ang pagkakataon upang ipakita na ang ating mga institusyon ay gumagana—matatag, makatarungan, at makatao. Sa panahong laganap ang pagdududa sa mga institusyon, ang impeachment process na ito ay maaaring maging sandata para manumbalik ang tiwala ng taumbayan.
Sa huli, ang tanong: handa ba ang Senado na tuparin ang bahagi nila sa demokratikong prosesong ito?
(WAKAS)
ooooooooooooooooo
Narito po ang isang after-news spoken commentary na maaaring gamitin sa inyong programa matapos basahin ang balita tungkol sa impeachment case laban kay VP Sara Duterte:
⸻
KOMENTARYO SA RADYO
Mga kababayan, malinaw na—ginampanan na ng Kamara ang tungkulin nito. Sa pamamagitan ng boto ng 215 na miyembro, naihain na ang Articles of Impeachment laban kay Pangalawang Pangulo Sara Duterte. At ngayon, nasa Senado na ang bola.
Tulad ng sinabi ni Speaker Martin Romualdez, ang Kamara ay tumupad sa mandato nito bilang prosecutorial arm ng Kongreso. Pero sa puntong ito, ang susunod na kilos ay hindi na sa Mababang Kapulungan—kundi sa Senado, na siyang magsisilbing impeachment court.
Ang tanong ngayon: Tutugon ba ang Senado sa hamon ng kasaysayan?
Alam natin na may sariling mga prayoridad ang Senado, gaya ng mga panukalang itinutulak sa ilalim ng LEDAC. Subalit hindi dapat isantabi ang usapin ng pananagutan. Hindi ito basta-basta lang isyu ng budget o accounting. Ito ay isyu ng tiwala—tiwala ng taumbayan sa pamahalaan.
Kung ang confidential funds ay ginamit nang walang sapat na paliwanag, hindi ba’t may karapatan ang bayan na malaman ang totoo? May obligasyon ang mga institusyon ng gobyerno na maging bukas, tapat, at handang managot.
Kaya sa darating na mga linggo, lahat tayo ay nakatingin sa Senado. Huwag sanang maging biktima ng pulitika ang proseso. Ang impeachment ay hindi laban ng partido laban sa partido—ito’y laban para sa katotohanan, katarungan, at pananagutan.
Sana ay maging matatag ang Senado sa papel nitong hatulan batay sa ebidensya at batas—hindi batay sa pressure, kulay, o alyansa.
At sa huli, ito rin ay pagkakataon—para muling manumbalik ang tiwala ng taumbayan sa ating mga demokratikong institusyon. Huwag nating sayangin ang pagkakataong ito.
At ito ang aking komentaryo.
Demokrasya, ipaglaban natin.
⸻
oooooooooooooooooo
Marcos, nag-nomina ng 7 bagong ambassador ng Pilipinas
Inanunsyo ni Surigao del Sur Rep. Johnny Pimentel, Assistant Minority Leader ng Commission on Appointments (CA), na pitong bagong ambassador ang opisyal na itinalaga ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr.
“Ipinadala ng Pangulo ang nominasyon noong Hunyo 2, at pormal na tinanggap ng Komisyon sa parehong araw,” ayon kay Pimentel sa isang pahayag nitong Miyerkules.
Ang mga bagong nominado ay ang sumusunod:
• Evangeline Ong Jimenez-Ducrocq – bilang Permanent Representative ng Pilipinas sa Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) sa Jakarta, Indonesia;
• Bernadette Therese Fernandez – bilang Ambassador ng Pilipinas sa South Korea;
• Maria Teresa Almojuela – bilang Ambassador ng Pilipinas sa Germany;
• Alan Deniega – bilang Ambassador ng Pilipinas sa Poland, na may sabayang hurisdiksiyon sa Lithuania at Ukraine;
• Gines Jaime Ricardo Gallaga – bilang Ambassador ng Pilipinas sa Bahrain;
• Marlowe Miranda – bilang Ambassador ng Pilipinas sa Lebanon;
• Arvin De Leon – bilang Ambassador ng Pilipinas sa Mexico, na may sabayang hurisdiksiyon sa mga bansang Cuba, Dominican Republic, at mga bansa sa Gitnang Amerika tulad ng Belize, Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Honduras, Nicaragua, at Panama.
Nilinaw ni Pimentel na hindi gaya ng ad interim appointments na agarang epektibo habang hinihintay ang kumpirmasyon, ang mga nominado ay hindi maaaring magsimula sa kanilang bagong tungkulin hangga’t hindi sila aprubado ng Commission on Appointments.
Dagdag pa niya, kapwa ang pagtatalaga ng mga ambassador at ang promosyon ng mga senior foreign service officers ay kailangang dumaan sa pagsang-ayon ng CA.
Alinsunod sa Saligang Batas, ang 25-miyembrong Commission on Appointments ay may mandato na suriin ang kakayahan, integridad, at kwalipikasyon ng mga pangunahing itinalagang opisyal ng Pangulo, at may kapangyarihang aprubahan o tanggihan ang mga ito.
Binubuo ang CA ng 12 miyembro mula sa Mababang Kapulungan, 12 mula sa Senado, at ang Senate President bilang ex-officio presiding officer.
“Ang mga kumpirmasyon ay mahalagang mekanismo ng checks and balances upang tiyakin ang maayos na paggamit ng kapangyarihan ng Pangulo sa pagtalaga ng mga opisyal sa sensitibong posisyon sa diplomasiya,” giit ni Pimentel. (WAKAS)
ooooooooooooo
KOMENTARYO SA RADYO
Muli na namang pinunan ng Pangulo ang mga mahahalagang puwesto sa ating diplomatikong hanay—isang hakbang na hindi lamang ceremonial, kundi may direktang epekto sa ugnayang panlabas at interes ng Pilipinas sa iba’t ibang bahagi ng mundo.
Ang mga bagong nominado ay ipapadala sa mga bansang may mahalagang papel sa ating seguridad, ekonomiya, at mga repormang panlabas—ASEAN, Germany, South Korea, hanggang Latin America. Ibig sabihin, ito ay higit pa sa “pagpapadala ng kinatawan”—ito ay pagpapatibay ng presensya at boses ng Pilipinas sa mga global na usapin.
Ngunit hindi rito nagtatapos ang proseso. Kailangan ng Commission on Appointments na suriin ang kanilang kakayahan, integridad, at track record. Ito ang tunay na esensya ng checks and balances—na sa bawat hakbang ng Malacañang ay may katapat na pagsusuri mula sa Kongreso.
Ang diplomatikong serbisyo ay hindi basta-basta. Sa gitna ng tumitinding tensyon sa rehiyon at hamon sa pandaigdigang ekonomiya, mahalagang masigurong ang ating mga ambassador ay may sapat na galing at prinsipyo upang katawanin ang bayan.
No comments:
Post a Comment