Thursday, September 4, 2025

3 NEWS + ANALYSES 250906

Puno: Iimbestigahan ng Kamara ang napaulat na tangkang pagpasok ng ₱8 bilyon sa badyet ng Department of the Interior and Local Government (DILG) para sa pagbili ng baril ng Philippine National Police (PNP).


Ayon kay Deputy Speaker at Antipolo Rep. Ronaldo Puno, sinuri na nila ang 2025 at 2026 budget ngunit wala silang nakitang malinaw na alokasyon para rito. Giit niya, kailangang tukuyin kung saan nagmula ang ulat at sino ang nasa likod ng panukala.


Kinumpirma naman ni Manila Rep. Rolando Valeriano, chairman ng House Committee on Public Order and Safety, na magpapatawag na siya ng pagdinig upang masilip ang usapin. Posible raw itong simulan sa susunod na linggo, kung saan iimbitahan ang mga kinauukulang opisyal kabilang ang dating PNP Chief Gen. Nicolas Torre III.


(END)



[KOMENTARYO]


Mahalaga ang imbestigasyong ito dahil napakalaki ng halagang nakataya—₱8 bilyon para sa armas. Kung totoo man, hindi dapat nakakalusot ang ganitong insertion sa pambansang budget nang walang malinaw na paliwanag.


Ang budget ay pondo ng bayan, at anumang pagtatangkang ilihis ito ay usapin ng pananagutan at transparency. Sa imbestigasyon, dapat lumabas ang malinaw na katotohanan—kung may nagkamali o may sadyang nagtangkang magsingit, dapat silang managot.


oooooooooooooooooooooooo


Luistro Kinumpirma ng Department of Foreign Affairs (DFA) na wala pa itong natatanggap na extradition request mula sa Estados Unidos para kay Apollo Quiboloy, na nahaharap sa mga kasong sex trafficking, bulk cash smuggling at fraud sa U.S.


Sa pagdinig ng House Committee on Justice, sinabi ni DFA Assistant Secretary Raquel Solano na hanggang ngayong Setyembre 3, 2025, walang pormal na request mula Washington.


Nilinaw naman ng committee chair Rep. Gerville “Jinky Bitrics” Luistro na hindi nakasentro sa kaso ni Quiboloy ang pagrepaso, kundi sa pangangailangan na i-amyenda ang Philippine Extradition Law of 1977 at ang 1994 PH-U.S. Extradition Treaty upang maging mas malinaw at akma sa mga makabagong kaso ng cross-border crimes.


(END)



[KOMENTARYO]


Bagama’t wala pang extradition request laban kay Quiboloy, mahalaga ang hakbang ng Kamara na repasuhin ang batas. Halos 50 taon nang hindi napapalitan ang ating extradition law—at malinaw na kulang ito para tugunan ang mga kasong internasyonal na kinasasangkutan ng mga high-profile personalities.


Sa panahon ng global crimes tulad ng human trafficking at money laundering, kailangan ng Pilipinas ng mas malinaw, modernong, at matibay na legal framework upang mapanatili ang kredibilidad nito sa pakikipagtulungan sa ibang bansa.


Sa huli, ang reporma sa batas ay hindi lang tungkol kay Quiboloy, kundi tungkol sa kakayahan ng bansa na ipatupad ang hustisya sa pandaigdigang antas.


ooooooooooooooooooooooooo


Chua: Posibleng maharap sa syndicated estafa si Apollo Quiboloy at ang Kingdom of Jesus Christ (KOJC) kung mapatunayang ginamit nila ang nakolektang donasyon para sa marangyang pamumuhay ng kanilang mga lider.


Ito ang binigyang-diin ni Manila 3rd District Rep. Joel Chua sa pagdinig ng House Committee on Justice kaugnay ng extradition law. Giit niya, kung ang pondong nakalap ay para sana sa mga nangangailangan ngunit ginastos sa mga helicopter, luxury cars at high-end lifestyle, malinaw na may pananagutan.


Kinumpirma ng Anti-Money Laundering Council (AMLC) na ang estafa, kabilang ang syndicated estafa, ay maaaring maging predicate offense para sa money laundering, na basehan ng kanilang mga imbestigasyon.


Sa kasalukuyan, nakapiit si Quiboloy sa Pasig City Jail at nahaharap sa mabibigat na kaso ng child abuse, trafficking, at fraud sa Pilipinas at Estados Unidos, habang nakabinbin ang proseso ng extradition request mula U.S.


(END)



[KOMENTARYO]


Kung totoo ang paratang na ang mga donasyong para sana sa mahihirap ay nauwi sa marangyang pamumuhay ng ilang lider, malinaw na ito ay panlilinlang at pagsasamantala sa pananampalataya ng mga miyembro.


Ang pagkakasangkot ng AMLC at ang mga freeze order mula sa Court of Appeals ay patunay na seryoso ang pagtingin ng pamahalaan sa usaping ito.


Mahalaga ring bantayan ng publiko ang kasong ito dahil ang usapin ay hindi lang simpleng katiwalian, kundi posibleng pag-abuso sa relihiyon upang pagkakitaan. Kung mapatunayang totoo, dapat may managot at maibalik ang tiwala ng mga biktima at miyembro.


oooooooooooooooooooooooo


Garin: Kinuwestiyon ni Deputy Speaker at Iloilo 1st District Rep. Janette Garin ang halos ₱1 bilyon sa panukalang 2026 budget ng Department of Health na nakalaan para sa beautification ng mga opisina, imbes na ilaan sa mga pampublikong ospital at rural health units.


Ayon kay Garin, malinaw na salungat ito sa direktiba ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. na unahin ang mga serbisyong pangkalusugan gaya ng zero balance billing para sa mga pasyente. Giit niya, dagdag pondo ang kailangan ng mga ospital, hindi pondo para sa pagpapaganda ng opisina ng DOH.


Binatikos din niya ang DBM dahil umano sa kakulangan ng masusing pagsusuri bago isumite sa Kongreso ang budget proposals ng mga ahensya. Dagdag pa niya, dahil dito, napipilitan ang mga mambabatas na doblehin ang trabaho para ayusin ang mga kuwestiyonableng entry.


(END)



[KOMENTARYO]


May bigat ang punto ni Deputy Speaker Garin—kung ang pangunahing pangangailangan ay dagdag pondo para sa mga pasyente at ospital, bakit prayoridad ang beautification?


Ang budget ay hindi dapat maging checklist ng pondo para sa opisina, kundi malinaw na blueprint ng serbisyong direktang nararamdaman ng mamamayan. Kapag nababalewala ang mga prayoridad, hindi lang Kongreso ang nadadamay, kundi mismong Pangulo at ang kanyang mga programa.


Sa huli, mahalaga ang masusing pagsusuri at tamang pagtutok ng DBM at ng Kongreso para masigurong bawat piso ay ginagastos para sa serbisyong tunay na kailangan ng taumbayan.


oooooooooooooooooooooooo


Santos: Nanawagan si Las Piñas Rep. Mark Santos na igalang ang konstitusyonal na proseso sa pagpili ng susunod na Ombudsman, na aniya’y dapat ibatay sa kakayahan, integridad, at karanasan—hindi sa politika.


Sa gitna ng pagtutol sa posibilidad na italaga si Justice Secretary Boying Remulla, iginiit ni Santos na mahalaga ang tungkulin ng Ombudsman bilang “shield” ng taumbayan laban sa katiwalian.


Binigyang-diin niya ang mahabang karera ni Remulla bilang kongresista, gobernador ng Cavite, at kasalukuyang kalihim ng DOJ, na aniya’y nagpapakita ng kahandaan upang gampanan ang mandato ng Ombudsman.


Dagdag pa ng mambabatas, handa ang Kamara na makipagtulungan sa sinumang maitalaga upang palakasin ang mga batas na nagtataguyod ng transparency at pananagutan.


(END)



[KOMENTARYO]


Mahalagang punto ang binigyang-diin ni Rep. Santos: ang Ombudsman ay hindi dapat maging produkto ng politika, kundi bantay laban sa katiwalian.


Gayunman, sensitibo ang usaping ito dahil natural na uusisain ng publiko ang posibleng conflict of interest, lalo na kung galing sa administrasyon ang itatalaga. Kaya’t mas lalong kailangan ang malinaw at bukas na proseso para mapanatili ang tiwala sa institusyon.


Sa huli, ang mahalaga ay masiguro na ang susunod na Ombudsman ay may tunay na kalayaan, tapang, at malasakit upang panagutin ang makapangyarihan, at ipagtanggol ang karapatan ng ordinaryong mamamayan.


oooooooooooooooooooooooo


Spox Abante: Buo ang kumpiyansa ng Kamara de Representantes na maipapasa ang panukalang 2026 national budget bago matapos ang taon, kahit na ipinasusuri pa ito sa Department of Budget and Management o DBM dahil sa mga kuwestyunableng alokasyon.


Ayon kay House spokesperson Atty. Princess Abante, nagpapatuloy ang budget deliberations para sa mga bahagi ng panukala na walang problema, habang inaayos ng DBM ang mga napuna ng mga mambabatas. Nilinaw din niya na ang usapin ng “pagsoli” ng National Expenditure Program ay hindi literal na pagbabalik ng mga dokumento, kundi isang proseso ng pagwawasto upang mapangalagaan ang integridad ng Kongreso.


Giit ni Abante, handang mag-overtime ang mga lider at miyembro ng Kamara para matiyak na maipapasa ang isang malinis at makatarungang pambansang budget na tunay na tutugon sa pangangailangan ng mamamayan.


(END)



[KOMENTARYO]


Mahalaga ang paninindigan ng Kamara na ipasa ang budget sa oras, pero higit na mahalaga ang paglilinis muna sa mga kuwestyunableng entry. Kapag pinilit ang badyet na may mali o sablay na alokasyon, taumbayan ang magdurusa.


Dito makikita ang bigat ng mandato ng Kongreso bilang tagapagtanggol ng kaban ng bayan. Ang transparency at integridad ay susi upang maibalik ang tiwala ng publiko, lalo na’t sensitibong usapin ang pera ng taumbayan.


Sa huli, ang tunay na pagsisikap ay hindi lamang matapos sa deadline, kundi tiyakin na ang budget ay tama, wasto, at para sa mamamayang Pilipino.


ooooooooooooooooooooooooo


Khonghun: Nanawagan si Deputy Speaker at Zambales Rep. Jay Khonghun ng kahinahunan sa usapin ng pagpili sa susunod na Ombudsman, matapos pumutok ang diskusyon sa posibilidad na si Justice Secretary Boying Remulla ang maging kandidato.


Ayon kay Khonghun, ang proseso ay dapat nakabatay sa kwalipikasyon, integridad, at track record, at hindi sa tsismis o akusasyon na walang malinaw na batayan. Iginiit niyang tungkulin ng Judicial and Bar Council (JBC) na suriin ang lahat ng aplikante nang patas at walang impluwensiya ng pulitika.


Dagdag pa niya, ang paggamit ng social media para sa trial by publicity ay nakasisira sa rule of law. Aniya, hangga’t walang pinal na hatol laban kay Remulla, nararapat lang na igalang ang due process.


(END)



[KOMENTARYO]


Mahalaga ang paalala ni Deputy Speaker Khonghun: ang kredibilidad ng Ombudsman ay nakasalalay hindi lang sa tao, kundi sa proseso ng pagpili. Kapag pinairal ang pulitika at tsismis, maaagnas ang tiwala ng publiko sa institusyon.


Sa kabilang banda, tama ring bantayan ng publiko ang bawat kandidato, dahil ang Ombudsman ang magiging bantay laban sa katiwalian. Ang pinakamainam na solusyon: isang patas, bukas, at malinaw na proseso ng pagpili, kung saan ang batayan ay galing sa ebidensya at serbisyo, hindi sa ingay ng politika.


oooooooooooooooooooooooo


Abante: Sisilipin ng Kamara sa susunod na linggo ang napaulat na ₱8 bilyong firearms insertion sa panukalang 2026 national budget.


Ayon kay House spokesperson Atty. Princess Abante, nagsumite si Rep. Bienvenido “Benny” Abante Jr. ng liham kay Rep. Rolando Valeriano, chairman ng House Committee on Public Order and Safety, upang pormal na simulan ang imbestigasyon. Ang kontrobersyal na panukala ay may kinalaman sa pagbili ng armas at bala para sa PNP na umano’y isinulong sa labas ng tamang proseso, taliwas sa Procurement Law at RA 6975.


Kinumpirma ni Valeriano na agad siyang magpupulong para sa imbestigasyon, na posibleng magsimula na sa susunod na linggo. Kabilang sa mga tanong ang posibleng conflict of interest ng anak ng isang mataas na opisyal ng DILG na umano’y nag-facilitate ng budget request.


(END)



[KOMENTARYO]


Mahalagang usapin ang isyung ito dahil hindi maliit na halaga ang pinag-uusapan—₱8 bilyon para sa 80,000 baril. Kung may iregularidad sa paraan ng pagsusulong ng budget request, hindi lamang ito simpleng pagkakamali kundi posibleng malinaw na paglabag sa batas.


Tama lang na magkaroon ng masusing imbestigasyon upang malaman kung sino ang may pananagutan. Ang budget ay hindi dapat nagiging laruan ng impluwensya at koneksiyon, lalo na kung may halong conflict of interest.


Sa huli, ang dapat manaig ay integridad at transparency sa proseso ng pagbadyet, dahil pera ng taumbayan ang nakataya.


oooooooooooooooooooooooo


Khonghun: Iginiit ni Deputy Speaker at Zambales 1st District Rep. Jay Khonghun na hindi makakaligtas sa pananagutan ang Philippine Contractors Accreditation Board o PCAB Executive Director Herbert Matienzo kahit ito’y nagbitiw sa puwesto.


Sa pagdinig ng House Committee on Infrastructure, inihayag ni Khonghun na may mga ulat na ibinebenta umano ang PCAB registrations sa ilalim ng pamumuno ni Matienzo. Dahil dito, nanawagan siya ng lifestyle check, matapos matanggap ang impormasyon na nakatira umano ito sa isang high-end village at may ilang sasakyan.


Ayon kay Khonghun, dapat tiyakin na ang PCAB ay nagbibigay lamang ng akreditasyon sa mga lehitimong kontratista, sapagkat anumang butas ay maaaring magdulot ng bilyon-bilyong pisong pagkalugi at kapalpakan sa mga proyektong pambansa.


Samantala, kinumpirma ni Trade Secretary Cristina Roque na epektibo noong Setyembre 3 ang pagbibitiw ni Matienzo, na nagbigay ng “personal reasons” bilang dahilan.


(END)



[KOMENTARYO]


Tama ang punto ni Deputy Speaker Khonghun—ang pagbibitiw ay hindi dapat maging “getaway car” ng mga opisyal na may kinakaharap na alegasyon. Kailangang manatiling buo ang imbestigasyon upang malaman kung totoo ang paratang na may bentahan ng accreditation sa PCAB.


Sa sektor ng imprastraktura, bawat kontrata ay may katumbas na bilyon-bilyong pondo ng taumbayan. Kapag pumasok ang katiwalian, hindi lang pera ang nawawala—apektado rin ang kalidad at kaligtasan ng mga proyektong dapat sana’y para sa publiko.


Kung seryoso ang Kongreso na linisin ang sistema, dapat itong magbunga ng mas mahigpit na reporma at mas malinaw na mekanismo laban sa korapsyon.


oooooooooooooooooooooooo


Spox Abante: Mariing pinabulaanan ng Kamara ang mga akusasyon ni Davao City Mayor Sebastian “Baste” Duterte laban kay Speaker Ferdinand Martin Romualdez kaugnay ng kanyang Statement of Assets, Liabilities, and Net Worth o SALN.


Ayon kay House spokesperson Atty. Princess Abante, gawa-gawa at walang basehan ang mga sinasabi ng alkalde, na aniya’y malinaw na halimbawa ng pagpapakalat ng fake news.


Binigyang-diin pa ni Abante na ironic ang patutsada ng mga Duterte dahil sila mismo ay matagal nang tumatangging isapubliko ang kanilang SALN, habang ang kay Speaker Romualdez ay regular na isinusumite alinsunod sa batas.


Dagdag niya, kung tunay na naniniwala ang mga Duterte sa transparency, mas mabuting simulan nila ito sa pagbubukas ng kanilang sariling SALN kaysa sa pagbibitiw ng walang basihang akusasyon.


(END)



[KOMENTARYO]


Mabigat ang paratang na biglang lumobo ang yaman ng Speaker mula ₱200 milyon tungo sa ₱3 bilyon, ngunit kung walang konkretong ebidensya, ito ay nagiging simpleng intriga lamang.


Sa isyu ng transparency, malinaw na parehong panig ay may hamon: kung sinasabi ng Kamara na malinis ang SALN ng Speaker, dapat itong buksan sa masusing pagsusuri. Gayundin, kung seryoso ang mga Duterte sa panawagan ng pananagutan, bakit hindi nila unahin ang pagbubukas ng sarili nilang SALN?


Sa huli, hindi dapat gawing laruan ng pulitika ang usapin ng yaman at pananagutan. Ang taumbayan ang may karapatang makaalam ng katotohanan upang mapanatili ang tiwala sa mga pinuno.


oooooooooooooooooooooooo


Cendaña: Hinimok ni Akbayan Party-list Rep. Perci Cendaña ang mga kapwa mambabatas na huwag tawaging pastor ang nakakulong na televangelist na si Apollo Quiboloy, dahil insulto umano ito sa mga tunay na pastor na naglilingkod nang may dangal at integridad.


Sa pagdinig ng House Committee on Justice kaugnay ng panukalang amyenda sa Philippine Extradition Law, sinabi ni Cendaña na dapat tawagin si Quiboloy bilang Mister lamang. Dagdag pa niya, hindi maituturing na tunay na pastor ang isang taong inakusahan ng pananakit, pang-aabuso, at pangmomolestiya ng mga menor de edad.


Kasabay nito, pinag-aaralan ng komite ang extradition treaty ng Pilipinas at Estados Unidos, habang si Quiboloy ay nakapiit sa Pasig City Jail at may kinahaharap na mabibigat na kaso ng child sex trafficking, human trafficking, at fraud.


(END)



[KOMENTARYO]


Matapang ang panawagan ni Rep. Cendaña—at malinaw ang punto: ang titulo ng “pastor” ay hindi dapat maging panangga laban sa pananagutan. Sa halip, ito’y dapat nakalaan sa mga taong tunay na gumagabay at naglilingkod sa kanilang kapwa.


Ang kasong kinakaharap ni Quiboloy ay hindi basta-bastang usapin. Kabilang dito ang mga akusasyon ng pang-aabuso at karumal-dumal na krimen, parehong sa Pilipinas at Estados Unidos. Kaya’t mahalaga ang masusing imbestigasyon at ang malinaw na proseso ng extradition.


Sa huli, ang usaping ito ay hindi lang tungkol sa batas, kundi tungkol din sa katarungan para sa mga biktima at pagpapatibay na walang sinuman—ganoon man kalaki ang impluwensya—ang higit sa batas.


oooooooooooooooooooooooo