👉 Bangungot ng 2025 B udget, huwag hayaang maulit sa 2026’

 👉 📌 Puno: ‘Bangungot ng 2025 Budget, huwag hayaang maulit sa 2026’

Nagbabala si Deputy Speaker Ronaldo “Ronnie” Puno na huwag maliitin ang mga palatandaan ng iregularidad sa kasalukuyang deliberasyon ng 2026 national budget matapos ang mga kontrobersiya ng 2025 budget na binansagan niyang isang “bangungot.”

Sa kanyang press briefing, iginiit ni Puno na ang ugat ng problema ay hindi lamang ang mga nakikitang ghost projects o anomalya sa flood control kundi ang malabo at magulong proseso sa paghahanda at paglalabas ng pondo. Aniya, “Kapag malabo ang proseso, doon lumalaganap ang katiwalian.”

Binanggit ng kongresista na nagsimula na ang iba’t ibang imbestigasyon — mula sa House Committee on Public Accounts, tripartite panel ng Good Government, Public Works at Accounts, at maging sa Senado sa pamamagitan ng privilege speech ni Sen. Ping Lacson at mga hearing ni Sen. Marcoleta. Pero giit ni Puno, higit sa pagtukoy sa mga kasong kriminal, kailangang harapin ang sistematikong dahilan kung bakit nauulit ang mga abuso.

Tinukoy din ng mambabatas na hindi pa man natatapos ang usapin sa 2025 budget, may mga kahina-hinalang palatandaan na sa 2026 budget deliberations. “Nakakalungkot, bagong taon pa lang ng deliberasyon, may senyales na agad ng iregularidad,” ani Puno.

⸻

Usapin sa Flood Control at Antipolo

Bilang kinatawan ng Antipolo City, ipinaliwanag ni Puno na bagaman natutugunan ng flood control projects ang ilang bahagi ng kanilang distrito, nananatili ang malalaking hamon dahil sa tubig mula Sierra Madre at Montalban. Giit niya, hindi dapat madamay ang mga proyektong tama at maayos sa mga katiwaliang lumalabas.

⸻

DepEd at Usapin sa School Buildings

Tinugon din ni Puno ang mungkahi ni VP Sara Duterte na isama sa imbestigasyon ang pondo para sa school buildings. Nilinaw niya na sa budget process, ang National Expenditure Program (NEP) ay inihahanda ng mga ahensya, at tanging sa DPWH may bahagi na maaaring i-request ng mga kongresista para sa local infra projects.

Para sa DepEd, wala aniyang direktang kapasidad ang mga mambabatas na magpasok ng proyekto. Ang DepEd ang gumagawa ng nationwide plan para sa mga classrooms, at ang pondo para sa konstruksyon ay inililipat pa rin sa DPWH. “Kung may anomalya, mas malamang doon pumapasok, sa DPWH,” dagdag niya.

Sinabi rin ni Puno na may panukala ngayon na hayaan ang mga local governments na magpatayo ng school buildings, dahil mas mabilis at mas mura raw ang proseso kumpara kung dadaan sa national agencies.

⸻

📌 After-News Analysis

Ang pahayag ni Deputy Speaker Puno ay mahalaga sa dalawang antas: una, dahil pinapakita nito na hindi lang simpleng anomalya ang problema kundi isang istruktural na kahinaan sa budget process; at ikalawa, dahil nagbukas siya ng diskusyon sa posibleng reporma kung paano pinapatupad ang mga proyekto.

1. Bangungot ng 2025, babala para sa 2026

Ang paggamit niya ng salitang “bangungot” ay makapangyarihang simbolo ng kawalan ng tiwala sa kasalukuyang proseso. Binibigyang-diin nito na hindi natuto ang sistema sa mga anomalya ng 2025 budget at maaaring maulit pa sa 2026.

2. Ugat ng Korapsyon: Malabong Proseso

Mahalagang punto ang sinabi ni Puno na “pag malabo ang proseso, doon lumalaganap ang katiwalian.” Sa halip na tingnan lamang ang ghost projects, pinapaalala niyang mas malalim ang problema—nasa mismong disenyo ng budget system.

3. DepEd at DPWH: Sino ang dapat sisihin?

Nilinaw ni Puno na ang DepEd ay walang direktang kakayahan sa pagpapatayo ng school buildings at ito ay awtomatikong nililipat sa DPWH. Kaya kung may anomalya, posibleng doon pumapasok. Ang mungkahi na ipaubaya sa local governments ang construction ay isang radikal na pagbabago na maaaring magbukas ng bagong modelo ng transparency at efficiency.

4. Politikal na Impluwensya

Sa pagbibigay-diin na “wala akong alam na congressman na formal na nakapagsumite ng school building list,” pinapalakas ni Puno ang posisyon na hindi lahat ng anomalya ay dapat ibintang agad sa Kongreso. Ngunit, kinikilala rin niya na kapag napunta na ang pondo sa DPWH, nagiging bukas ito sa “mga himala.”

5. Ang Hamon: Political Will

Kung seryoso ang Kamara, ang imbestigasyon ay hindi lamang dapat tumukoy ng kriminal na pananagutan kundi maglatag ng matibay na reporma sa budget system—mula sa NEP preparation hanggang sa pagpapatupad ng mga proyekto.

⸻