10k POGO workers na hindi pa umaalis sa bansa hanapin— Chairman Barbers
Nanawagan si House Quad Committee lead chairman Robert Ace Barbers ng Surigao del Norte nitong Lunes sa mga kinauukulang ahensya na hanapin at arestuhin ang nasa hanggang 10,000 illegal na POGO workers na nananatili pa rin sa bansa.
Ginawa ni Barbers, chairman ng House Committee on Dangerous Drugs, ang panawagan matapos iulat ni Undersecretary Gilbert Cruz ng Presidential Anti-Organized Crime Task Force sa mega panel na may nasa pagitan ng 9,000 hanggang 10,000 Chinese nationals na dating empleyado ng mga ipinasarang POGO hubs ang hindi pa umaalis ng bansa.
“To quote Usec Cruz, these foreigners are now ‘pakalat-kalat.’ You, the concerned agencies should be proactive, wag tutulog-tulog. This matter involves national security because these foreigners may now either be criminals or spies. For all you know, one of them is your neighbor,” ani Barbers.
Aniya, bago pa man matapos ang taong 2024 at kasunod ng pag-ban ni Pangulong Ferdinand R. Marcos Jr. sa mga POGO, ay nanawagan na ang Quad Comm sa mga kinauukulang ahensya na magtatag ng isang "central database" ng mga POGO workers.
Ikinadismaya niya na hanggang ngayon ay wala pa ring naitayong mekanismo para sa nasabing talaan.
“If we do not know how many POGO workers have entered the country and where are they located, how can we monitor their activities?” tanong ni Barbers.
Ipinabatid ni Paolo Magtoto ng Central Luzon office ng Department of Labor and Employment (DOLE) sa Quad Comm na naglabas sila ng alien employment permits sa 15,140 manggagawa ng 16 POGO establishments sa rehiyon.
Sinabi niyang kinansela na nila ang mga nasabing permit bilang pagsunod sa kautusan ng Pangulo na ipagbawal ang mga POGO.
“We have accordingly informed the Bureau of Immigration (BI) of such cancellations,” ani Magtoto.
Sa pagtugon sa mga tanong ni Barbers, sinabi ni Magtoto na hindi alam ng DOLE kung nasaan na ang libu-libong POGO workers.
Ipinabatid naman ni BI representative Vicente Uncad sa Quad Comm na matapos matanggap ang abiso ng DOLE sa pagkansela ng employment permits, binawi rin ng BI ang working visas ng mga Chinese nationals at ginawang tourist visas.
Nang banggitin ni Barbers na anim na buwan lang ang bisa ng tourist visa at dapat ay paso na ito sa ngayon, sinabi ni Uncad na may opsyon ang mga dayuhan na mag-apply ng extension buwan-buwan sa loob ng maximum na dalawang taon.
Nang tanungin ng Quad Comm lead chairman kung ang mga Chinese workers ay nag-apply ng extension, sinabi ni Uncad na kailangang i-verify pa ito sa kaukulang tanggapan ng BI.
“‘Yun ang sinasabi ni Usec Cruz, pakalat-kalat na ang mga ‘yan,” pabirong tugon ng mambabatas mula Mindanao.
Sa pagpapatuloy ng pagdinig ng Quad Comm, nagpahayag din ng kaparehong saloobin si Antipolo City Rep. Romeo Acop, ang overall vice chairman ng panel, kaugnay ng kawalan ng database ng mga dayuhang POGO workers.
Ayon kay Acop, wala ring iisang talaan ng mga tourist visa at iba pang entry permits na ibinibigay sa mga dayuhan, kabilang ang mga POGO personnel.
“That is because several agencies are authorized by law to issue visas, including the Department of Foreign Affairs, the special economic zones, PRA (Philippine Retirement Authority), and even DTI (Department of Trade and Industry),” ani Acop.
Wala ring kinatawan ng alinmang ahensya sa Quad Comm hearing ang nakapagbigay ng kabuuang bilang ng mga visa at entry permits na naibigay sa mga dayuhan. (END)
_________________
AFTER NEWS COMMENTARY
“POGO: Nawala na sa radar, pero hindi dapat mawala sa pananagutan”
Mga kababayan, may napakalinaw na tanong mula kay House Quad Committee Chairman Robert Ace Barbers:
“Kung hindi natin alam kung ilan ang pumasok, at nasaan na sila ngayon, paano natin mamomonitor ang kilos nila?”
Ito po ang tanong na hanggang ngayon ay wala pang sapat na sagot — kahit tapos na ang pagdinig, kahit malinaw na ang utos ng Pangulo na ipagbawal ang POGO, at kahit mismong mga ahensya na ang nagsasabing libu-libo pa ang ‘pakalat-kalat’ sa ating bansa.
Ano ang panganib?
Ayon sa ulat ni Usec. Gilbert Cruz ng PAOCC, may hanggang 10,000 Chinese nationals na dating POGO workers ang nananatili sa Pilipinas. Ang ilan sa kanila, ayon pa sa mga mambabatas, ay maaaring sangkot sa krimen o mas malala — mga espiya.
Isipin ninyo:
• Walang database ng aktwal na bilang o lokasyon ng mga ito.
• Ang kanilang working visa ay kinansela, pero pinayagang magpalit sa tourist visa na puwedeng i-renew buwan-buwan ng hanggang dalawang taon.
• At higit sa lahat, iba-ibang ahensya ang nagbibigay ng visa, kaya’t wala ring malinaw na koordinasyon.
Paano natin hahabulin ang isang salarin kung hindi natin alam kung sino siya, saan siya galing, at saan siya tumitira?
Sino ang dapat managot?
Dapat nating tanungin ang mga ahensyang may mandato:
• Bakit hindi pa rin naitatayo ang central database para sa mga POGO workers?
• Bakit tila walang urgency sa pagsugpo ng posibleng banta sa pambansang seguridad?
• At bakit walang malinaw na koordinasyon sa pagitan ng DOLE, BI, DFA, at iba pang sangay ng pamahalaan?
Ang totoo, ang problema ng POGO ay hindi lang isyu ng ilegal na negosyo, kundi isyu ng pambansang soberanya, seguridad, at integridad ng ating mga institusyon.
Ang dapat gawin:
1. Maglatag ng iisang national task force para sa data consolidation, surveillance, at enforcement.
2. I-audit ang lahat ng visa at entry permits na ibinigay mula 2016 hanggang ngayon.
3. Maglunsad ng localized manhunt o revalidation drives sa mga lugar na dating may malalaking POGO hubs.
4. Pabilisin ang pagpasa ng mga panukalang batas na may layuning buwagin ang legal na basehan ng offshore gaming sa bansa.
Sa huli…
Hindi sapat ang “pakalat-kalat” bilang paliwanag. Hindi rin puwede ang “hindi pa namin alam.”
Kung hindi natin kayang hanapin ang 10,000 banyagang manggagawang sangkot sa kriminalidad, paano natin masisigurong ligtas ang ating mga anak, ang ating hanapbuhay, at ang ating bansa?
Ito na ang oras upang ang batas ay hindi lang manood—kundi kumilos.
At ang taumbayan, hindi lang dapat maghintay—kundi magmasid at magtanong: “Nasaan na sila? At nasaan ang hustisya?”
oooooooooooooooooo
Pagpaparusa sa EJK, pagbabawal sa POGO, 3 pa nabuong panukala mula sa pagdinig ng House quad comm
Nakagawa ng limang panukalang batas ang House Quad Committee mula sa 15 pagdinig na isinagawa nito kaugnay ng extrajudicial killings, offshore gaming operations, land fraud, identity falsification and espionage.
Sa opening statement ni Manila Rep. Bienvenido “Benny” Abante, co-chair ng Quad Comm at chairman ng House Committee on Human Rights na binasa ni Lanao del Sur Rep. Zia Alonto Adiong, na naglalaman ng mga panukalang batas na bunga ng imbestigasyon ng Quad Comm kaugnay sa mga paglabag sa karapatang pantao at transnational crimes na iniuugnay sa iligal na operasyon ng POGO.
Ang mga panukalang batas ay ang mga sumusunod:
1. House Bill No. 10986, na nagkakatergorya sa extrajudicial killing bilang isang heinous crime at nagbibigay ng bayad pinsala sa mga pamilya ng mga biktima;
2. House Bill No. 10987, na naglalayong ipagbawal ang lahat ng uri ng offshore gaming operations sa Pilipinas;
3. House Bill No. 11043, na nagtatakda ng civil forfeiture ng mga ari-ariang lupa na ilegal na nakuha ng mga dayuhan;
4. House Bill No. 11117, na nagbibigay kapangyarihan sa estado na kanselahin ang mga pekeng birth certificates; at
5. House Bill No. 10998, na nagpaparusa sa sabwatan at mungkahing magsagawa ng pang-e-espiya o paniniktik.
“We have heard accounts that chilled the soul – of lives discarded like refuse, of uniforms used to conceal lawlessness, of badges used as instruments of fear,” ayon sa opening statement ni Abante na binasa ni Adiong, vice chairman ng House Committee on Human Rights.
Nagsagawa ang Quad Comm ng mga pagdinig sa EJKs na naganap sa madugong giyera kontra droga noong administrasyong Duterte, kung saan libo-libong Pilipino ang napatay.
“But we did not turn away. We listened. We dug deep. And, most importantly, we acted. Hindi lang tayo nakinig, hindi lang tayo naawa; tayo ay kumilos!” dagdag pa ni Abante.
Ayon kay Abante, ang mga resulta ng panukalang batas ay patunay na ang congressional oversight ay maaaring magsilbing daan sa pambansang pagwawasto.
“Through our work, we have reminded every evildoer, every coward in uniform, every merchant of death and deceit: your time is over,” giit ni Abante.
Pinuri rin ni Abante ang mga humarap na whistleblower at mamamayang testigo sa kabila ng panganib sa kanilang buhay.
“All this has been possible because good people chose not to be silent… To them, we say this: you may escape our reach, but not the long arms of the law,” diin ni Abante.
Binigyang-diin pa sa pahayag na ang trabaho ng Quad Comm ay hindi pagtatapos kundi simula. “The beginning of justice… the beginning of reform… the beginning of national repentance.”
Binigyan diin naman ng pahayag ni Abang Lingkod Party-list Rep. Joseph Stephen “Caraps” Paduano, co-chair ng House Quad Comm at chairman ng House Committee on Public Accounts, na ang mga natuklasan sa mga pagdinig ay nagpapakita hindi lamang ng kabiguan sa pamamahala kundi ng malalim at sistematikong kahinaan ng bansa laban sa mga dayuhang sindikato.
“We must now confront the reality that there are both Filipino citizens and Chinese nationals who have allowed themselves to be used to undermine our institutions and sow division among our people,” ayon kay Paduano.
Ayon pa sa mambabatas, unang nadiskubre ng kanyang komite ang modus sa pamemeke ng birth certificate na ginagamit ng mga Chinese nationals upang magpatakbo ng front businesses at makabili ng lupa.
“These unscrupulous individuals would deliberately resort to illegal means… to lend a semblance of legitimacy to their unlawful intentions,” dagdag pa niya.
Binanggit din ni Paduano ang kaso ng Empire999 Inc. sa Mexico, Pampanga, kung saan P3.6 bilyong halaga ng shabu ang nasamsam at naugnay sa mga Chinese incorporator na sina Aedy Yang at Willie Ong.
Dagdag pa ni Paduano, “Mayor Tumang, together with the Sangguniang Bayan… dubiously reclassified a parcel of agricultural land as commercial property.”
“This illustrates the gravity of the problem we face… they exploit our own people to generate income, and then use that income to undermine our sovereignty – inside our own territory,” babala ni Paduano.
Ibinunyag din ng mambabatas na may ilang Chinese POGO operators na dati umanong miyembro ng Chinese police force, batay sa mga testimonya.
“These facts alone raise serious questions about his connections and potential motives,” ani Paduano.
Bagaman nilinaw ni Paduano na walang direktang ebidensya ng pakikialam mula sa Chinese government, iginiit niyang nananatiling seryoso at estratehiko ang banta na dulot ng mga dayuhang sindikato.
“It is plausible that these criminal syndicates are operating in collusion with certain members of the Chinese Communist Party,” dagdag pa ng kongresista. (END)
_________________
AFTER NEWS COMMENTARY
“Limang Panukala, Isang Simula: Panahon na para sa Bayan ang Manalo”
Mga kababayan, matapos ang labinglimang (15) pagdinig ng House Quad Committee, may malinaw na bunga ang mga pagod, testimonya, at rebelasyon: limang konkretong panukalang batas na layong buwagin ang sistematikong krimen na pinayagang umusbong sa loob mismo ng ating bayan.
Una, binibigyan ng bigat ang extrajudicial killing — ang House Bill No. 10986 ay naglalayong kilalanin ito bilang isang heinous crime, at maglaan ng bayad-pinsala sa mga pamilyang naulila ng marahas at labas-sa-batas na operasyon.
Ikalawa, ang House Bill No. 10987 ay malinaw at matapang: total ban sa lahat ng offshore gaming operations sa bansa — isang malinaw na pagtutol sa anino ng POGO na matagal nang ibinibintang na pugad ng human trafficking, money laundering, at torture.
Ikatlo, House Bill No. 11043: kumpiskahin ang lupang ilegal na nabili ng mga banyaga gamit ang mga ligaw at pinekeng dokumento. Isang hakbang upang ipagtanggol ang ating soberanya sa mismong sariling teritoryo.
Ikaapat, House Bill No. 11117: bigyang kapangyarihan ang gobyerno na kanselahin ang mga pekeng birth certificates — isang depensang legal laban sa dayuhang nagpapanggap na Pilipino.
At ikalima, House Bill No. 10998: parusa sa espionage — sapantaha mang wala pang direktang patunay ng partisipasyon ng Tsina bilang estado, hindi ibig sabihin nito na hindi dapat maging handa.
Sabi nga sa talumpati ni Rep. Abante: “Hindi lang tayo nakinig, hindi lang tayo naawa; tayo ay kumilos.” Ito ang anyo ng congressional oversight na dapat tularan — hindi pangkolehiyo ng drama, kundi pabrika ng solusyon.
At ang mas mahalaga sa lahat — ito pa lamang ang simula. Ang pagsisiyasat ay tapos na, ang mga panukala’y naisampa na. Ngayon, tanong: susuportahan ba ito ng mga mambabatas sa loob at labas ng Kongreso? O mananahimik na naman kapag oras na ng botohan?
Kahanga-hanga ang lakas ng loob ng mga whistleblowers na humarap sa panganib, gayundin ang tapang ng mga kongresistang nagsiwalat ng sistemang binaluktot ng salapi, impluwensiya, at dayuhang interes.
Ngunit gaya ng paalala ni Rep. Paduano, “They exploit our people to earn, and use that money to weaken our sovereignty.” Kaya’t ang pagdedepensa ng ating bansa ay hindi lamang laban sa baril o droga — ito’y laban sa panlilinlang.
Mga kababayan, panahon na upang igiit ang bagong yugto ng hustisya. Panahon na upang ang batas ay hindi maging tahimik na saksi, kundi maging aktibong tagapagtanggol ng taumbayan.
Kung tunay tayong naghahangad ng Bagong Pilipinas — ito ang simula.
Isang bagong bansa na hindi binebenta, hindi binabastos, at higit sa lahat — hindi na pinapaalila.
oooooooooooooooooo
QuadComm binatikos mga Pilipinong nakikipagsabwatan sa China
Mariing kinondena ng mga mambabatas sa huling pagdinig ng House Quad Committee ngayong Lunes ang pakikipagsabwatan umano ng ilang Pilipino sa mga criminal syndicate mula sa China upang makapasok sa bansa at dito gumawa ng krimen.
“The Chinese raped us but we helped them rape us,” ayon sa pahayag ni Surigao del Norte Rep. Robert Ace Barbers, co-chair ng Quad Committee at chair ng House Committee on Dangerous Drugs.
“Bayan ko, binihag ka, nasadlak sa dusa!” dagdag pa ni Barbers sa kanyang talumpati sa umpisa ng ika-15 at huling pagdinig ng Quad Committee, na binubuo ng apat na komite ng Kamara, ang Dangerous Drugs, Public Order and Safety, Human Rights, at Public Accounts.
Ang imbestigasyon ay nakatuon sa koneksyon ng mga operasyon ng POGO (Philippine Offshore Gaming Operators) sa human trafficking, drug smuggling, at mga extrajudicial killings sa kasagsagan ng madugong kampanya kontra-droga sa ilalim ng administrasyong Duterte.
Inilarawan ni Barbers ang mga natuklasan ng komite bilang halos hindi kapani-paniwala, na aniya’y mistulang pinagsamang “mafia, Hollywood at James Bond movies” bagama’t may isang malinaw na kuwento na nagpapakita ng organisadong krimen sa pagitan ng mga Chinese at mga kasabwat na Pilipino.
“The words betrayal, traitors, unpatriotic are not enough to describe the despicable, wicked and perhaps even evil acts of collaboration that some of our leaders, elected officials and civil servants extended to these criminals,” diin ni Barbers.
Isinisi niya ang paglawak ng operasyon ng POGO sa bisa ng Executive Order No. 13, na ipinalabas sa ilalim ng administrasyong Duterte at nagbigay-daan sa paglawak ng offshore gaming sa ngalan ng umano’y economic growth.
“POGO hubs have evolved into breeding grounds for transnational crime: human trafficking, crypto scams, money laundering, identity fraud, torture and even murder,” saad ni Barbers.
Isa sa mga tinukoy ay si dating Bamban Mayor Alice Guo, na umano’y nabunyag bilang si Guo Hua Ping— isang hinihinalang Chinese national na nakapasok sa political system gamit ang pekeng dokumento.
Ayon kay Barbers, ito ay hindi lamang paglabag sa immigration – kundi ay seryosong banta sa pambansang seguridad.
Sinabi pa ni Barbers, may matibay na ebidensyang nagpapakita ng “a well coordinated Chinese criminal syndicate operating through layers of corporate entities, nominee shareholders, and corrupt public officials,” na may koneksyon sa malalaking kaso ng droga gaya ng P3.6-bilyong shabu bust sa Mexico, Pampanga.
Ikinabit niya ang sindikato sa mga personalidad tulad nina Michael Yang, dating presidential adviser ni dating Pangulong Rodrigo Roa Duterte, at Wei Xiong Lin.
“The duty now falls upon us to ensure that these findings lead to real consequences. We must demand accountability – not only for the victims of extrajudicial killings and those exploited by POGO-linked criminal networks – but for the Filipino people, whose trust in their institutions has been deeply shaken,” giit ni Barbers.
Kasama rin sa pagdinig si Laguna Rep. Dan Fernandez, chair ng House Committee on Public Order and Safety, na nagpahayag ng matinding pangamba sa patuloy na operasyon ng mga POGO sa kabila ng umiiral na pagbabawal mula sa ehekutibo.
“Tapos na nga ba ang POGO? O ito ba ay nagtatago lamang sa ibang anyo at pangalan?” tanong ni Fernandez.
Aniya, mahigit 10,000 POGO workers ang hindi pa rin nahuhuli.
“Ako ay sumusuporta na dagdagan ng personnel ang PAOCC, lalo na ang pagdagdag ng mga imbestigador sa kanilang ahensya,” ayon kay Fernandez, patungkol sa Presidential Anti-Organized Crime Commission.
Binanggit din ni Fernandez na may mga kaso nang isinampa laban sa mga pangunahing tauhan sa POGO operations gaya nina Guo Hua Ping, Katherine Cassandra Ong, at Atty. Harry Roque.
Bilang tugon sa mga kahinaan ng batas, sinabi niyang isinulong na ng Kongreso ang House Bill No. 10987 upang bawiin ang bisa ng EO 13 at RA 11590 o ang batas sa pagbubuwis sa POGO.
“Sa mga sangkot sa human trafficking, money laundering, scam, torture, kidnapping, at iba pang kababuyan na nagtatago sa ibang bansa, may araw din kayo. Hahabulin kayo ng batas,” babala ni Fernandez.
“Panalo ka man noon sa POGO, ngayon, tapos na ang laro. Ngayon, hustisya naman ang mananalo,” saad pa ng kongresista. (END)
_________________
After News Commentary / Opinyon para sa Radyo
“Panahon na ng Hustisya, Hindi Kababuyan” – Mensahe ng QuadComm sa Sambayanang Pilipino
Mga kababayan, matapos ang 15 pagdinig na puno ng rebelasyon, emosyon, at ebidensya, malinaw na ang mensahe ng House Quad Committee: may matinding kasalanan sa ating bayan — hindi lamang mula sa mga banyagang sindikato kundi mula rin sa mga Pilipinong nagkakanulo sa sariling bansa.
Ang pahayag ni Rep. Robert Ace Barbers, “The Chinese raped us but we helped them rape us,” ay masakit pakinggan — pero marahil, kailangang marinig ng tainga ng publiko ang bigat ng salitang iyon. Dahil ganun kabigat ang kasalanang isinagawa: pagpapapasok ng mga dayuhan para mandahas, mandaya, mang-uto, at pumatay — at may mga Pilipinong tumulong.
Ang mga offshore gaming hubs na dati’y ibinida bilang tagapaghatid ng trabaho at buwis ay nauwi sa pugad ng krimen — human trafficking, crypto scam, droga, torture, at maging extrajudicial killings. Mas masakit pa, ayon sa committee, may mga lokal na opisyal, halal na pinuno, at empleyado ng gobyerno na naging kasangkot o bulag sa lahat ng ito.
Binanggit ang Executive Order No. 13 noong Duterte administration bilang panimulang pahintulot sa pag-usbong ng mga POGO. Isa pang nakababahalang punto ay ang kaso ni Alice Guo, na sinasabing Chinese national na nakalusot sa sistemang pulitikal gamit ang pekeng pagkakakilanlan — isang malinaw na banta sa pambansang seguridad.
Ang mga pagbubunyag ay hindi kathang-isip. Hindi ito script ng pelikula. Sabi nga ni Barbers, “Parang mafia movies, pero totoo.” At ang tanong ngayon: May mananagot ba?
Ipinakita rin ng mambabatas ang direksyon ng Kamara — sa pamamagitan ng House Bill No. 10987, nais nang ipagbawal ang lahat ng uri ng offshore gaming operations. Panahon na nga ba para tuluyang itigil ang POGO at buwagin ang sindikatong sumira sa tiwala ng publiko?
Tama ang sinabi ni Rep. Dan Fernandez: “Panalo ka man noon sa POGO, ngayon, tapos na ang laro. Ngayon, hustisya naman ang mananalo.”
Mga kababayan, ito na ang pagkakataon ng Kongreso na ipakitang may saysay pa ang imbestigasyon. Hindi sapat ang galit. Hindi sapat ang pangungutya. Ang kailangan natin: batas na magtatama, sistema na magbabantay, at hustisyang hindi natutulog.
Kung talagang may “Bagong Pilipinas,” dapat itong magsimula sa pagtatama ng matagal nang mali. Sa pagwawalis ng mga basura sa loob mismo ng ating pamahalaan.
At sa huli, paalala sa lahat: ang tunay na taksil ay hindi lang yung dayuhang sumalakay, kundi ang kapwa Pilipinong nagbukas ng pinto at nagsabing “tuloy po kayo.”
Panahon na para isarado ang pinto. Panahon na para ang batas ang maghari.
oooooooooooooooooo
Senado Muna ang Dapat Mag-apruba ng Impeachment Calendar Bago Magkomento ang Kamara — Deputy Speaker Suarez
Ipinahayag ni Deputy Speaker David “Jay-jay” Suarez ng Quezon nitong Lunes na maghihintay ang Mababang Kapulungan ng Kongreso sa pormal na aksyon ng Senado hinggil sa panukalang 19-araw na impeachment calendar bago ito magbigay ng anumang komento o tugon.
Tinutukoy ni Suarez ang mungkahi ni Senate Majority Leader Francis Tolentino na maaaring matapos ang impeachment trial laban kay Pangalawang Pangulo Sara Duterte sa loob ng 19 session days.
Gayunman, ang nasabing panukala ay hindi pa naisasalang sa plenary debate at hindi pa rin naipapasa bilang opisyal na resolusyon ng Senado.
“Sa ngayon, hindi ko pa nakikita ang impeachment calendar. Sa tingin ko, ito ay mungkahi pa lamang,” pahayag ni Suarez sa isang ambush interview sa media.
“Hangga’t wala tayong nakikitang konkretong hakbang mula sa Senado — tingin ko ay may session sila ngayon (Lunes) — siguro saka na lang po kami magbibigay ng pahayag,” dagdag niya.
Ayon pa kay Suarez, ilang senador na rin ang nagsabing hindi opisyal ang mungkahi hangga’t wala itong pormal na plenary action.
“Katulad ng sinabi ng ilang senador, habang hindi pa ito pormal na inihahain sa plenaryo at wala pang aksyon, ‘yan ay mga papel lang muna,” ani Suarez.
Nang tanungin tungkol sa posibilidad ng pagbabawas ng bilang ng mga Artikulo ng Impeachment laban kay Bise Presidente Duterte, tumanggi si Suarez na magsalita para sa House prosecution panel, ngunit iginiit ang naging hakbang ng Kamara.
“Hindi ko masasabi sa ngalan ng mga taga-usig, pero kami ay lumagda sa Articles of Impeachment, at pito ang artikulong aming tinukoy,” ani Suarez.
Binigyang-diin din niya na maghihintay ang Kamara ng malinaw at institusyonal na tugon mula sa Senado bago kumilos.
“Kaya muli, hangga’t wala pang konkretong rekomendasyon o aksyon ang Senado kapag sila ay umupo na bilang impeachment court, saka pa lamang makagagawa ng pormal na tugon ang Kamara,” pagtatapos niya. (Wakas)
__________________
After News Commentary / Opinyon para sa Radyo
“Sa Tamang Proseso, Hindi sa Ingay”: Ang Tamang Hakbang ng Kamara sa Impeachment Calendar
Mga kababayan, usap-usapan ngayon ang mungkahi ng Senado na magkaroon ng 19-araw na impeachment calendar para sa paglilitis kay Bise Presidente Sara Duterte. Pero sa gitna ng mga spekulasyon at balitang kumakalat, nananatiling malinaw ang paninindigan ng Kamara: hintayin muna ang pormal na aksyon ng Senado bago gumawa ng anumang tugon.
Tama ang naging posisyon ni Deputy Speaker David “Jay-jay” Suarez.
Hindi dapat mauna ang komentaryo bago ang opisyal na proseso.
Hindi rin dapat matali ang Kamara sa isang proposal lamang na hindi pa pinagbotohan, hindi pa naihain sa plenaryo, at lalong hindi pa pinal.
Totoo — may mungkahi si Senate Majority Leader Francis Tolentino. Ngunit, ayon sa ilang mismong senador, hindi ito opisyal hangga’t hindi ito dumaraan sa plenaryo ng Senado. Kung gayon, responsableng hakbang ang ginagawa ng Kamara na huwag munang magkomento sa isang bagay na hindi pa opisyal.
Sa mga nag-aabang ng aksyon mula sa House of Representatives, paalala lang po: tapos na po ang bahagi ng Kamara sa prosesong ito. Naipasa na ang Articles of Impeachment, at ayon nga kay Suarez, pito ang artikulong pinagtibay.
Ngayon, nasa Senado na ang bola.
At habang hindi pa sila kumikilos bilang Impeachment Court, walang dahilan para pangunahan ng Kamara ang proseso.
Sa mata ng batas at ng Saligang Batas, ang impeachment ay hindi paligsahan ng ingay. Hindi ito paramihan ng press release o paramihan ng komentaryo. Ito ay isang seryosong proseso ng pananagutan—at kailangang maging maingat ang bawat galaw.
Kaya sa mga nagtatanong kung bakit tila tahimik ang Kamara, sagot diyan ay simple lang: hindi tahimik — marunong lang maghintay sa tamang oras.
At marahil, ito ang kailangan natin ngayon sa gitna ng maingay na politika: kaayusan, respeto sa proseso, at tamang pagkilos sa tamang panahon.
oooooooooooooooooo
15 Pagdinig ng Quad Committee, Nagbunga ng 5 Panukalang Batas: Ilegal na POGO, EJK, at Panlilinlang, Tutugunan
Sa huling pagdinig ng Quad Committee ng Mababang Kapulungan nitong Lunes, inanunsyo ng mga mambabatas na ang 15 serye ng marathon hearings ay nagbunga ng limang mahahalagang panukalang batas na layong tugunan ang mga isyung gaya ng extrajudicial killings (EJK), ilegal na offshore gaming operations (POGO), pandaraya sa lupa, pamemeke ng pagkakakilanlan, at espiya.
Bagamat hindi nakadalo si Manila Rep. Bienvenido “Benny” Abante, co-chair ng Quad Committee at tagapangulo ng House Committee on Human Rights, binasa ang kanyang pambungad na pahayag ni Lanao del Sur Rep. Zia Alonto Adiong, vice chair ng kaparehong komite.
Sa naturang pahayag, inisa-isa ang mga panukalang batas na nag-ugat mula sa imbestigasyon ng Quad Comm sa mga paglabag sa karapatang pantao at krimeng transnasyonal na may kaugnayan sa mga operasyon ng ilegal na POGO:
1. House Bill No. 10986 – Isinusulong na kilalaning “heinous crime” o karumal-dumal na krimen ang EJK at magbigay ng bayad-pinsala sa pamilya ng mga biktima.
2. House Bill No. 10987 – Naglalayong ipagbawal ang lahat ng uri ng offshore gaming operations sa bansa.
3. House Bill No. 11043 – Nagbibigay ng karapatan sa estado na kumpiskahin ang mga ari-ariang lupaing nakuha nang labag sa batas ng mga dayuhang mamamayan.
4. House Bill No. 11117 – Layong bigyan ng kapangyarihan ang gobyerno na ipawalang-bisa ang mga birth certificate na nakuha sa pamemeke.
5. House Bill No. 10998 – Nagtatakda ng parusa sa sinumang makikisabwatan o magpaplanong magsagawa ng espiya.
Ayon sa pahayag ni Abante: “Narinig natin ang mga kwentong nakakayanig ng kaluluwa — buhay na itinapon na lang na parang basura, uniporme na ginamit upang ikubli ang kawalan ng batas, at mga badge na naging kasangkapan ng pananakot.”
Tinukoy rin ni Abante ang mga pagdinig ukol sa EJK sa ilalim ng madugong kampanya kontra-droga ng nakaraang administrasyon na kumitil sa libo-libong Pilipino. “Ngunit hindi tayo umiwas. Nakinig tayo. Nagsaliksik tayo. At higit sa lahat, kumilos tayo. Hindi lang tayo naawa; tayo ay kumilos!”
Dagdag niya, ang mga panukalang ito ay patunay na ang kongresyonal na oversight ay maaaring maging daan tungo sa pambansang pagsasaayos.
“Sa ating ginawa, ipinaalala natin sa bawat masasamang loob, sa bawat duwag na may uniporme, sa bawat mangangalakal ng kamatayan at panlilinlang: tapos na ang inyong panahon.”
Pinasalamatan din ni Abante ang mga whistleblower at mamamayang tumestigo sa kabila ng panganib: “Lahat ng ito ay naging posible dahil may mabubuting taong tumindig at hindi nanahimik. Sa inyo, sinasabi namin: maaaring makatakas kayo sa aming abot, pero hindi sa mahabang kamay ng batas.”
Tinukoy rin ni Abante na ito ay simula pa lamang: “Simula ng hustisya. Simula ng reporma. Simula ng pambansang pagsisisi.”
Sumunod si Abang Lingkod Party-list Rep. Joseph Stephen “Caraps” Paduano, co-chair ng Quad Committee at tagapangulo ng House Committee on Public Accounts, na binigyang-diin sa kanyang talumpati na ang mga resulta ng pagdinig ay sumasalamin hindi lang sa kakulangan ng administrasyon kundi sa malalim na kahinaan ng bansa laban sa mga dayuhang sindikato.
“Dapat na nating harapin ang katotohanan na may mga Pilipino at Tsino na piniling maging kasangkapan upang sirain ang ating mga institusyon at hatiin ang ating sambayanan,” ani Paduano.
Ayon sa kanya, ang kanyang komite ang unang nakabunyag ng pandaraya sa birth certificate na ginamit ng ilang Chinese nationals upang makapagtayo ng front businesses at makabili ng lupa.
Binanggit niya ang kaso ng Empire999 Inc. sa Mexico, Pampanga, kung saan nasamsam ang ₱3.6 bilyong halaga ng shabu na iniugnay kina Aedy Yang at Willie Ong — mga Chinese incorporators.
“Si Mayor Tumang at ang Sangguniang Bayan ay misteryosong muling nagklasipika ng isang agricultural land bilang commercial property,” aniya.
“Isa itong patunay ng lalim ng suliranin — ginagamit nila ang ating sariling mamamayan upang kumita, at ang kinikita ay ginagamit naman upang pahinain ang ating soberanya sa mismong teritoryo natin.”
Ibinunyag rin ni Paduano na may ilang operator ng POGO na dating Chinese police officers, batay sa mga testimonya.
“Ang mga impormasyong ito ay nagbubukas ng seryosong tanong sa koneksyon at motibo ng mga sangkot,” dagdag niya.
Bagamat walang ebidensya ng direktang pakikialam ng pamahalaang Tsino, iginiit niyang nananatiling estratehiko ang banta.
“Posible na ang mga sindikatong ito ay kumikilos na may sabwatan sa ilang kasapi ng Chinese Communist Party,” pagtatapos ni Paduano. (Wakas)
________________
After News Commentary / Opinyon para sa Radyo
Pagkatapos ng Pagdinig: Hustisya, Hindi Takot, ang Dapat Manaig
Magandang araw mga kababayan.
Sa loob ng 15 pagdinig ng Quad Committee ng Mababang Kapulungan, isang larawan ng matinding krisis sa ating lipunan ang unti-unting binuo: isang gobyernong pinasok ng panlilinlang, isang sistemang sinamantala, at isang bayan na ginawang laruan ng sindikatong banyaga—sa tulong ng sarili nating mga kababayan.
Ngunit ngayong tapos na ang imbestigasyon, may panibagong yugto ang binuksan: reporma sa anyo ng limang makabuluhang panukalang batas.
Una, ang pagkilala sa extrajudicial killings bilang “heinous crime” ay hindi lamang legal na pagkilos, kundi moral na pahayag: na ang buhay ng Pilipino ay hindi dapat basta nalilimot o tinatapon.
Ikalawa, ang tuluyang pagbabawal sa mga offshore gaming operations ay matagal nang hinihintay—isang hakbang para wakasan ang legal na maskara ng mga sindikato.
Ikatlo, ang pagbawi sa mga lupang naipundar sa pamamagitan ng pamemeke at dayuhang pandaraya ay pagwawasto ng matagal nang mali.
Ikaapat, ang pagpapalakas ng kapangyarihan ng estado laban sa mga pekeng birth certificate ay pangontra sa dayuhang paglusot.
At ikalima, ang pagpapanagot sa mga kasabwat sa espiya ay paalala: hindi laruan ang soberanya ng bansa.
Mga kababayan, hindi lang ito papel at panukala. Ito ay pagsasalin ng hinagpis ng mga biktima tungo sa hustisya. Ito ay pagpapanumbalik ng dangal ng pamahalaan.
Tama si Rep. Abante: “Hindi lang tayo naawa; tayo ay kumilos.” At dapat lang—dahil hindi awa ang kailangan ng bayan, kundi tapang at paninindigan.
Tama rin si Rep. Paduano: “May mga Pilipino at Tsino na piniling maging kasangkapan upang sirain ang ating institusyon.” Kaya hindi sapat na batikusin lamang sila—dapat ay kasuhan, papanagutin, at itakwil mula sa serbisyo publiko ang mga nagkanulo sa bayan.
Ito rin ay paalala sa atin bilang mamamayan: na habang may mga lider na nanindigan para sa katotohanan, tayo rin ay may tungkuling hindi magbulag-bulagan.
Ang tanong: Makakatulog ba tayo ng mahimbing kung alam nating may mga banyagang sindikato na ginagamit ang pangalan ng Pilipinas para sa droga, scam, at pananakot?
Kung hindi, panahon na upang makisangkot, makialam, at makiisa—dahil ang Bagong Pilipinas ay hindi binubuo ng retorika kundi ng mga konkretong hakbang laban sa katiwalian, kriminalidad, at pagtataksil.
At sa huli, gaya ng sinabi sa pagdinig:
“Tapos na ang inyong panahon.”
Simula na ng hustisya. Simula ng pananagutan.
At simula ng pagbangon ng bayan.
oooooooooooooooooo
Mga Mambabatas, Binatikos ang Pakikipagsabwatan ng Ilang Pilipino sa mga Tsino: “Tayo pa ang tumulong sa kanila na gahasain tayo”
Nagwakas ang huling pampublikong pagdinig ng Quad Committee ng Kamara nitong Lunes sa matinding pagkondena sa kriminal na paglusob ng mga sindikatong Tsino sa Pilipinas — at sa pakikipagsabwatan umano ng ilang Pilipinong opisyal na nagbigay-daan dito.
“Ginahasa tayo ng mga Tsino, pero tayo pa ang tumulong sa kanila para gawin ito,” mariing pahayag ni Surigao del Norte Rep. Robert Ace Barbers, co-chair ng Quad Committee at tagapangulo ng House Committee on Dangerous Drugs.
“Bayan ko, binihag ka, nasadlak sa dusa!” dagdag pa ni Barbers.
Ang Quad Committee ay binubuo ng apat na komite ng Mababang Kapulungan: Dangerous Drugs, Public Order and Safety, Human Rights, at Public Accounts. Ang pinagsanib na imbestigasyon ay tumutok sa koneksyon ng mga Philippine Offshore Gaming Operators (POGO) sa human trafficking, drug smuggling, at extrajudicial killings na naging laganap sa ilalim ng kampanya kontra-droga ng nakaraang administrasyon.
Ayon kay Barbers, ang mga natuklasan ng komite ay halos hindi kapani-paniwala at animo’y kuha sa mga pelikula: “parang mafia movies, kombinasyon ng Hollywood at James Bond — pero may iisang banghay ng krimen na ngayon ay lantad na.”
“Ang mga salitang ‘pagtataksil,’ ‘taksil sa bayan,’ at ‘walang dangal’ ay hindi pa sapat para ilarawan ang kahindik-hindik na pakikipagtulungan ng ilang lider, halal na opisyal, at kawani ng gobyerno sa mga kriminal na ito,” ani Barbers.
Isinisi niya ang pag-usbong ng mga POGO sa bisa ng Executive Order No. 13 na inilabas sa panahon ng Duterte administration, na nagbigay-laya sa mga offshore gaming operators sa ngalan ng economic growth.
“Ang mga POGO hub ay naging pugad na ng transnational crime: human trafficking, crypto scam, money laundering, identity fraud, torture at pati na rin pagpatay,” aniya.
Binanggit din ni Barbers si dating Bamban Mayor Alice Guo na “na-unmask bilang si Guo Hua Ping – umano’y isang Chinese national na nakalusot sa ating political system gamit ang mga pekeng dokumento.” Tinawag niya itong hindi lamang isyu ng immigration kundi isang seryosong banta sa pambansang seguridad.
Batay sa ebidensyang inilahad, may umiiral umanong organisadong sindikatong Tsino na gumagamit ng mga corporate layer, nominee shareholders, at mga tiwaling opisyal ng pamahalaan — may kaugnayan pa sa malalaking kaso ng droga gaya ng P3.6 bilyong shabu bust sa Mexico, Pampanga.
Kabilang din umano sa mga personalidad na konektado sa sindikato sina Michael Yang, dating presidential adviser ni Pangulong Rodrigo Duterte, at Wei Xiong Lin.
“Ang tungkulin natin ngayon ay tiyaking may kahihinatnan ang mga natuklasan na ito. Dapat tayong managot — hindi lang para sa mga biktima ng EJK at mga inabuso ng POGO-linked criminal networks, kundi para sa sambayanang Pilipino na nawalan na ng tiwala sa kanilang mga institusyon,” diin ni Barbers.
Kasama niya sa panel si Laguna Rep. Dan Fernandez, chairman ng House Committee on Public Order and Safety, na nagpahayag ng pag-aalala sa patuloy na operasyon ng mga POGO kahit may executive ban na.
“Tapos na nga ba ang POGO? O nagbago lang ito ng mukha at pangalan?” tanong ni Fernandez.
Ayon sa kanya, mahigit 10,000 POGO workers ang nananatiling hindi pa nahuhuli.
“Sumusuporta ako sa panukalang dagdagan ang mga tauhan ng PAOCC, lalo na ang mga imbestigador,” aniya, na tumutukoy sa Presidential Anti-Organized Crime Commission.
Ipinunto rin ni Fernandez na naisampa na ang mga kaso laban sa pangunahing mga personalidad ng POGO tulad nina Guo Hua Ping, Katherine Cassandra Ong, at Atty. Harry Roque.
Bilang tugon, naghain na ang Kongreso ng House Bill No. 10987 upang pawalang-bisa ang EO 13 at Republic Act No. 11590 o ang POGO taxation law.
“Sa mga sangkot sa human trafficking, money laundering, scam, torture, kidnapping at iba pang kababuyan na nagtatago sa ibang bansa — may araw din kayo. Hahabulin kayo ng batas,” banta ni Fernandez.
“Panalo ka man noon sa POGO, ngayon, tapos na ang laro. Ngayon, hustisya naman ang magwawagi,” pagtatapos niya. (Wakas)
________________
After News Commentary / Opinyon para sa Radyo
POGO, Panlilinlang, at Pagkakanulo: Panahon na ng Paniningil
Magandang araw, mga kababayan.
Sa huling pagdinig ng Quad Committee sa Mababang Kapulungan, tila bumigat ang hangin sa Kongreso sa mga salitang binitiwan ni Rep. Ace Barbers: “Ginahasa tayo ng mga Tsino, pero tayo pa ang tumulong sa kanila para gawin ito.” Isang masakit, matapang, at mapanindig-balahibong pahayag—ngunit, kung pagbabatayan ang mga ebidensyang inilatag sa mga pagdinig, tila wala nang mas akmang paglalarawan pa.
Ang kasaysayan ng POGO sa Pilipinas ay isang leksyon kung paanong sa ngalan ng kita, isinakripisyo natin ang ating seguridad, dangal, at kinabukasan. Sa bisa ng EO No. 13 noong nakaraang administrasyon, binuksan natin ang pintuan para sa mga offshore gaming operators na kalauna’y naging pugad ng transnational crime: human trafficking, torture, money laundering, identity fraud, at maging extrajudicial killings.
Hindi lamang ito isyu ng batas—ito’y isyu ng konsensiya.
At sa gitna nito, lumulutang ang pangalan ng mga opisyal—halal man o hindi—na umano’y naging kabalikat sa krimen. May mga dokumentong peke, mga identitad na inimbento, at mga kumpanyang ginamit na panangga. Ang dating alkalde ng Bamban, si Alice Guo, sinasabing si Guo Hua Ping pala — isang banyagang nakapasok sa ating pulitika. Paanong nangyari ito?
Ito ay isang pambansang kabiguan, kung saan hindi lamang tayo biniktima—kundi ginamit pa ang sarili nating sistema upang masaktan tayo.
Ngunit narito na tayo sa yugto ng pananagutan.
Sabi nga ni Rep. Fernandez, “Panalo ka man noon sa POGO, ngayon, tapos na ang laro.” Tama. Hindi na natin dapat hayaang ipagpatuloy ng mga sindikato ang pagsasamantala. Hindi lang ‘yan simpleng krimen—ito ay pagtataksil sa bayan.
Ang panukalang House Bill No. 10987 na naglalayong ibasura ang EO 13 at POGO taxation law ay isang hakbang sa tamang direksyon. Ngunit dapat nating bantayan na ito’y hindi lamang maging papel sa mesa, kundi maging batas na may ngipin at tunay na implementasyon.
Hindi sapat na kilalanin natin ang mga salarin. Dapat natin silang habulin, kasuhan, at ikulong. Dapat tayong muling bumuo ng tiwala sa ating gobyerno—na ito’y para sa tao, hindi para sa sindikato.
Mga kababayan, sa isang Bagong Pilipinas, hindi dapat may puwang ang lumang bulok na pakikipagsabwatan. Sa halip, dapat ay isang gobyernong mapanagot, may dangal, at tapat sa bayan.
At sa huli, isang paalala:
Kung tayong bayan ay biktima, dapat tayong lumaban—hindi bilang galit na masa, kundi bilang mulat na mamamayan.
oooooooooooooooooo
Yamsuan, Katuwang ang Pribadong Sektor sa Pagsulong ng ‘Kultura ng Financial Literacy’ sa Parañaque
Makikipagtulungan si Parañaque Representative-elect Brian Raymund Yamsuan sa pribadong sektor upang paunlarin ang “kultura ng financial literacy” o kaalaman sa wastong pamamahala ng pera sa lungsod, na sisimulan sa mga benepisyaryo ng kanyang mga programang pangkabuhayan at pangkabuhayan sa ikalawang distrito.
Ayon kay Yamsuan, ang papasok na kinatawan ng ikalawang distrito ng Parañaque, magiging mahalagang bahagi ng pagsasanay sa mga benepisyaryo ng kanyang mga livelihood program ang financial literacy upang maturuan silang gumawa ng matalino at responsableng desisyon sa paggamit ng pondo mula sa pamahalaan.
Kabilang dito ang mga tumanggap ng tulong mula sa kanyang mga programang “Bigay Negosyo” at “Dagdag Puhunan Para sa Kabuhayan,” na ipinatutupad niya sa pakikipag-ugnayan sa Department of Labor and Employment (DOLE) at Department of Social Welfare and Development (DSWD).
“Ang layunin natin ay maging wais ang bawat Parañaqueño sa paghawak ng kanilang pera, simula dito sa Distrito Dos. Marami ang naniniwalang komplikado ang financial literacy. Kaya’t makikipagsanib tayo sa mga grupo mula sa pribadong sektor upang gawing simple at madaling maunawaan ang mga konseptong pinansyal,” pahayag ni Yamsuan.
Ayon sa kanya, isasama sa programa ng financial literacy ang mga sumusunod: pagtuturo ng tamang pagba-budget, pag-iipon, pag-iinvest, at paghiram ng karagdagang pondo. Gayundin, pagbibigay-kaalaman sa mga produkto at serbisyong pinansyal na maaaring magamit upang mapaunlad ang kanilang maliliit na negosyo.
“Ang pagbuo ng isang kultura ng financial literacy ang unang hakbang patungo sa financial inclusion — kung saan bawat Pilipino, anuman ang katayuan sa buhay, ay may madaling access sa abot-kayang serbisyong pinansyal,” dagdag niya.
Ipinahayag din ni Yamsuan ang plano niyang isama sa naturang programa ang mga tumatanggap ng ayuda mula sa gobyerno.
“Bilyong piso ang inilaan ng pamahalaan taun-taon sa pambansang budget para pondohan ang mga livelihood program at magbigay ng ayuda sa ating mga kababayang kapos sa kita. Ang financial literacy ay makatutulong hindi lamang upang magamit nang tama ang tulong na natatanggap, kundi upang maiwasan din ang pag-aaksaya ng pondo dahil sa maling desisyong pinansyal,” ani Yamsuan.
Dagdag pa niya, ang pagiging financially literate ay magsisilbi ring panangga ng mga Pilipino laban sa mga panloloko at scam, lalo na iyong laganap online.
Nakatakda ring muling ihain ni Yamsuan sa nalalapit na ika-20 Kongreso ang kanyang panukalang batas na nag-aatas sa DOLE na gawing institusyonal ang pagbibigay ng financial literacy programs para sa mga manggagawa.
Sa isang pag-aaral ng Organization for Economic Cooperation and Development (OECD) noong 2023, lumabas na 58 sa 100 ang overall financial literacy score ng Pilipinas — mas mababa sa minimum target ng OECD na 70. Samantala, sa isang global survey ng S&P Global Ratings, ang Pilipinas ay kabilang sa pinakahuling 30 bansa sa 144 na tinasa ukol sa financial literacy. ###
—————————
After News Commentary / Opinyon para sa Radyo
Financial Literacy sa Parañaque: Tamang Hakbang, Tamang Panahon
Magandang araw, mga kababayan.
Sa panahon ngayon na kaliwa’t kanan ang mga “buy now, pay later,” mga investment scam sa social media, at pabago-bagong presyo ng bilihin, hindi na luho ang financial literacy—ito’y isa nang pangunahing pangangailangan.
Kaya’t isang napapanahong balita ang panukala ni Parañaque Rep.-elect Brian Yamsuan na gawing sentro ng kanyang mga livelihood program ang pagsasanay sa tamang pamamahala ng pera. Mula sa “Bigay Negosyo” hanggang sa “Dagdag Puhunan,” hindi lang daw puhunan ang ibibigay—kundi kaalaman kung paano ito palalaguin. Isa itong malaking hakbang sa pagbuo ng isang komunidad na marunong sa pera.
Pero bakit nga ba mahalaga ito?
Una, ang tulong pinansyal ng gobyerno ay hindi dapat matapos sa pamimigay lamang. Kailangan itong may kasamang kaalaman, para sa bawat pisong natanggap ay may kalakip na plano. Kung wala nito, sayang ang puhunan—at mas masakit, nauuwi pa minsan sa utang o scam.
Ikalawa, maraming Pilipino ang walang access o sapat na pag-unawa sa simpleng konsepto ng pagba-budget, pag-iipon, at pag-iinvest. Ayon nga sa datos, mas mababa pa sa 60 ang financial literacy score ng Pilipinas. Kung tutuusin, hindi ito kakulangan ng talino—ito’y kakulangan sa exposure at edukasyon. Kung masisimulan sa lokal na antas, sa mga benepisyaryo mismo ng ayuda at kabuhayan, mas magiging malawak ang epekto nito.
Ikatlo, kapag wasto ang gamit ng puhunan, lumalago ang negosyo. Kapag lumago ang negosyo, mas lumalaki ang kita. Kapag lumaki ang kita, umuunlad ang pamilya. Ganyan kabigat ang potensyal ng tamang kaalaman sa pera.
Kaya dapat natin itong palakpakan—hindi dahil maganda sa papel, kundi dahil ito’y aktwal na solusyon sa ugat ng kahirapan: kakulangan sa kaalaman at oportunidad. At ang tulong ng pribadong sektor? Napakahalaga nito. Dahil sa modernong mundo, hindi lang gobyerno ang may kapasidad para magturo. Kasama na rin ang mga bangko, microfinance institutions, at financial educators.
Kung tunay nating nais ang Bagong Pilipinas na may matatag na ekonomiya at may disenting kabuhayan ang bawat pamilya, dapat simulan ito sa mga tahanan—na may ina o amang marunong sa pera, anak na mulat sa pag-iipon, at pamilyang marunong magplano.
Isang pamumuhunan sa isip, hindi lang sa bulsa. Isang tamang hakbang, sa tamang panahon.
oooooooooooooooooo
Fake news: Rep. Yedda K. Romualdez itinanggi ipinapakalat na kwento na kakandidiato sa Cebu
Mariing itinanggi ni Tingog Party-list Rep. Yedda K. Romualdez ang mali, nagdudulot ng kalituhan, at intriga lamang na espekulasyon na siya ay nagpaplanong kumandidato sa lokal na posisyon sa Cebu.
Sinagot ni Romualdez ang mga kumakalat na tsismis sa social media at sa mga kuwentuhan na plano umano niyang tumakbo bilang gobernador o sa anumang posisyon sa Cebu sa susunod na halalan.
“I want to speak directly to the people of Cebu – and to the Filipino public – who may have seen my name being dragged into local political speculation,” aniya.
“Let me be very clear: I am not running for governor. I am not running for any position in Cebu. I have not transferred my residency,” giit ni Romualdez.
Ang pahayag ay kasunod ng ilang araw ng mga espekulasyon na pinapalaganap ng mga post online at usapang pulitikal sa Cebu, na sinasabing inihahanda umano si Romualdez para tumakbong gobernador sa lalawigan.
May ilang post na nagpapahiwatig na siya ay lumipat ng tirahan sa Liloan at kakalabanin ang ilang matagal nang pangalan sa pulitika sa susunod na halalan.
Umano’y konektado ang mga tsismis sa lokal na tunggaliang pulitikal sa pagitan nina Cebu 5th District Rep. Duke Frasco at ng iba pang kampo bilang paghahanda sa eleksyon.
Madalas umano banggitin si Romualdez sa social media, sa aniya’y sinadyang pagsangkot sa kanya sa pansariling interes ng ilang pulitiko.
Binigyang-diin din niya na hindi lang mali ang mga pahayag, kundi madaling mapatunayan na hindi totoo gamit ang mga pampublikong dokumento.
“These are facts that can easily be verified. It is very easy to check the Comelec records in Liloan. I am not a registered voter there. My mother is registered in Cebu City – but I am not. Duke knows fully well whether or not I am his constituent,” dagdag pa niya, na tumutukoy kay Frasco.
Nanawagan si Romualdez sa mga nasa likod ng mga tsismis na itigil ang paggamit ng kanyang pangalan para sa pulitikal na layunin.
“To those spreading rumors, I say this with respect: Please do not use my name for your selfish political interests,” aniya.
Binigyang-diin niya ang kanyang paninindigan sa kanyang kasalukuyang mandato bilang kinatawan ng party-list na nagsisilbi sa mga sektor sa buong bansa, lalo na ang mga bulnerable sa sakuna at hindi kadalasang naririnig.
“I remain fully committed to my national mandate as a representative of Tingog Party-list, where I serve the entire country – especially disaster-vulnerable communities, women, children, and those who are too often left unheard,” paliwanag niya.
Bilang matibay na paalala sa publiko, hinikayat ni Romualdez ang mga botante sa Cebu na huwag maniwala kung sakaling makita ang kanyang pangalan sa balota.
“If ever you see my name on the ballot in Cebu, ako na po mismo ang nagsasabi sa inyo: huwag n’yo akong iboto. Because that would not be me,” aniya.
Binigyang-diin ni Romualdez na ang paglilingkod sa publiko ay hindi dapat dungisan ng pansariling ambisyon o paggamit ng pangalan para sa pansariling interes.
“Politics should be about public service, not power games. And right now, my focus is clear: serving the Filipino people, not personal ambition,” aniya.
“Thank you for allowing me to clarify the truth,” dagdag pa niya. (END)
—————————
After News Commentary / Opinyon para sa Radyo
Hindi Kandidato, Hindi Tsismosa: Ang Matapang na Pagtanggi ni Rep. Yedda Romualdez sa Fake News
Magandang araw po, mga giliw naming tagapakinig.
Sa gitna ng patuloy na pagsulpot ng fake news at intriga sa pulitika, isang matapang at malinaw na pahayag ang binitawan ni Tingog Party-list Representative Yedda K. Romualdez: “Hindi ako kakandidato sa Cebu. Hindi ako lumipat ng tirahan. At lalong hindi ako bahagi ng anumang lokal na tunggalian sa lalawigan.”
Sa panahon kung kailan madali nang gumawa ng screenshot, mag-edit ng litrato, at mag-imbento ng kuwento para lang makasira ng kapwa, nagiging sandata ang katotohanan—at ito mismo ang ipinaglaban ni Rep. Romualdez. Hindi niya pinalagpas ang mga tsismis na ikinakabit ang kanyang pangalan sa umano’y planong pagtakbo sa Cebu, lalo pa’t may malinaw siyang mandato: paglilingkod sa buong bansa bilang party-list representative, hindi lang sa isang distrito o lalawigan.
Hindi po ito simpleng paglilinaw. Isa itong paalala na ang responsableng pamumuno ay hindi nasusukat sa tahimik na pag-iwas kundi sa mataas na antas ng katapatan at pagharap sa intriga ng may dangal. Sa kanyang sariling mga salita, sinabi niyang: “Kung makita ninyo ang pangalan ko sa balota sa Cebu – huwag n’yo akong iboto. Dahil hindi ako ‘yon.” Isang tahasang pahayag na bihirang marinig sa mundo ng pulitika kung saan ang iba ay sabik makisawsaw kahit saan may laban.
Ang mensahe niya ay malinaw: “Politics should be about public service, not power games.” Isa itong deklarasyong dapat isapuso ng lahat ng naghahangad o humahawak ng posisyon—lokal man o pambansa.
Para sa ating mga kababayan, huwag basta-basta maniwala sa nakikita sa social media. Kung may naglabas ng “balita” pero walang patunay, baka chismis lang ‘yan. At kung may pulitiko na matapang humarap sa maling paratang nang hindi nagtatago—baka siya ang tunay na dapat pagkatiwalaan.
Sa huli, ang isyung ito ay hindi lang tungkol kay Rep. Yedda Romualdez. Isa itong babala sa lumalalang kultura ng “kuryente” sa pulitika—yung pinaiinit ang usapan sa likod ng maling impormasyon para lang makapinsala sa pangalan ng iba.
At sa harap ng mga ganitong pagsubok, ang tanong: Tayo ba’y magiging bahagi ng problema, o magiging tagapagtanggol ng katotohanan?
Ito po ang inyong komentaryo – para sa pulitikang may dangal, serbisyo, at katotohanan.
oooooooooooooooooo
Speaker Romualdez: Gobyerno inilapt sa mga OFW sa HK mga serbisyo ng gobyerno
Tiniyak ni Speaker Ferdinand Martin G. Romualdez sa mga overseas Filipino workers (OFWs) na mas magiging abot-kamay ang mga serbisyo ng pamahalaan sa kanila, ainsunod sa direktiba ni Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr.
Inihayag ito ni Speaker Romualdez sa pagbubukas ng DMW-OWWA OFW Global Centre at ng Bagong Bayani ng Mundo – OFW Serbisyo Caravan sa Hong Kong nitong Linggo.
Dumalo rin sa nasabing aktibidad ang mga miyembro ng Kamara de Representantes, mga opisyal mula sa sektor ng paggawa at OFW affairs na pinamumunuan ni DMW Secretary Hans Cacdac, at iba pang opisyal mula sa ibang mga ahensya ng gobyerno.
“Today, we open not just the doors of a new facility - we open the doors to better service, deeper care, and a stronger commitment to our Bagong Bayani - our OFWs,” ani Speaker Romualdez.
Sinabi niya na ang DMW-OWWA OFW Global Centre ay nagmula sa malinaw na direktiba ni Pangulong Marcos na gawing mas accessible ang mga serbisyo ng gobyerno sa bawat Pilipino sa ibang bansa.
Binigyang-diin din niya na ang mga kinatawan ng pangunahing mga ahensya ng gobyerno ay lumipad patungong Hong Kong upang personal na ihatid ang mga frontline services para sa mga OFW.
“Kasama rin natin ngayon ang iba’t ibang ahensya ng pamahalaan na lumipad at lumapit sa inyo, dala ang kanilang serbisyo—mula sa SSS, Pag-IBIG, PhilHealth, hanggang sa DSWD, PSA, PRC, at marami pang iba. This is the spirit of the Bagong Bayani ng Mundo – OFW Serbisyo Caravan,” aniya.
“We are bringing the whole of government to you - hindi niyo na kailangang umuwi para mag-asikaso ng inyong mga pangangailangan. Ang gobyernong tunay na nagmamahal sa OFW - ang gobyernong marunong lumapit, makinig, at kumilos,” dagdag pa ng pinuno ng Kamara.
Ipinahayag din niya ang malaking karangalan na makasama ang mga OFW sa Hong Kong, na inilarawan niya bilang isa sa mga pinaka-masipag, matatag, at inspiradong komunidad ng mga Pilipino sa buong mundo.
Dagdag pa niya, sa kauna-unahang pagkakataon, ang mga Pilipinong manggagawa sa Chinese Special Administrative Region ay magkakaroon ng sariling lugar para sa pagsasanay, pagpapabuti, at kahit sa simpleng pag-inom ng tahimik na kape tuwing day-off o araw ng kanilang pahinga.
“This center is yours - it is a home away from home. Kung may bagong puso ang Bagong Pilipinas, kayo po iyon - ang ating mga OFW,” diin ni Speaker Romualdez.
Tiniyak niya na nananatiling buo ang suporta ng Kamara sa pagsusulong ng mga batas na poprotekta, magpapalakas, at magbibigay-pugay sa ating mga OFW.
“You deserve nothing less. Because when we talk about building a Bagong Pilipinas, we’re not just building it for you - we’re building it with you. Hindi kayo extra sa kwento ng Pilipinas—kayo ang bida. At ang tungkulin namin: tiyaking hindi nasasayang ang bawat luha, pagod, at tagumpay ninyo para sa bayan,” aniya.
Bilang pagkilala sa napakalaking sakripisyo ng mga OFW para sa kanilang pamilya at sa bansa, muling tiniyak ni Speaker Romualdez ang pangako ng pamahalaan na ipaglaban ang kanilang karapatan at kapakanan.
“You have sacrificed so much. You have given so much. Kaya’t kami sa pamahalaan ay lalaban para sa inyo - para sa inyong karapatan, para sa inyong kinabukasan, at para sa kinabukasan ng inyong pamilya,” wika niya.
“Let this center be a symbol of our commitment to serve—not just in words, but in action. Ang pangarap niyong mabigyan ng magandang buhay ang inyong pamilya - pangarap din namin yan. Kaya’t sabay tayong kikilos. Sama-sama. Para sa Bagong Pilipinas,” dagdag pa niya.
Nagbigay rin ng mga espesyal na mensahe sa event sina Tingog Party-list Representatives Yedda Marie Romualdez at Jude Acidre.
Ipinaabot din ni Speaker Romualdez ang kaniyang pasasalamat kina DMW Secretary Hans Cacdac, OWWA Administrator Patricia Caunan, iba pang opisyal ng pamahalaan, at mga miyembro ng Kamara sa kanilang sama-samang pagsisikap upang maisakatuparan ang OFW Global Centre sa Hong Kong. (END)
_________________
After News Commentary / Opinyon para sa Radyo
Gobyernong Lumalapit: OFW Global Centre sa Hong Kong, Simbolo ng Bagong Serbisyo para sa Bagong Bayani
Magandang araw po, mga kababayan. Sa gitna ng milyun-milyong Pilipino na nasa ibayong dagat, muling pinatunayan ng ating pamahalaan na hindi nakakalimot ang bayan sa kanyang mga “Bagong Bayani.” Nitong nakaraang Linggo, pinangunahan ni Speaker Ferdinand Martin G. Romualdez ang pagbubukas ng DMW-OWWA OFW Global Centre at Bagong Bayani ng Mundo – OFW Serbisyo Caravan sa Hong Kong—isang makasaysayang hakbang para gawing abot-kamay ang mga serbisyo ng gobyerno sa ating mga OFW.
Hindi na bago ang magbitiw ng pangako para sa mga OFW. Pero ang pagdadala ng buong gobyerno—mula SSS, Pag-IBIG, PhilHealth, DSWD, PSA, PRC at iba pa—direkta sa mga Pilipinong manggagawa sa ibang bansa, ay isang malinaw na hakbang na tunay na may malasakit at may pagkilos.
Wika nga ni Speaker Romualdez: “Hindi na kailangang umuwi para mag-asikaso ng mga pangangailangan—ang gobyerno na ang lumapit.” Isa itong pagkilos na lumalagpas sa simbolismo. Isang kongkretong patunay na maaaring maging makatao at episyente ang gobyerno kung gugustuhin.
Napapanahon din ang mensahe: “Kung may bagong puso ang Bagong Pilipinas, kayo po iyon – ang ating mga OFW.” Sa loob ng dekada, ang OFW ay naging salalayan ng ekonomiya, tagapagtaguyod ng pamilya, at tagapagdala ng dangal ng Pilipino sa mundo. Kaya makatuwiran lamang na may sariling espasyo sila—isang home away from home—hindi lang para sa serbisyo kundi pati na rin sa pahinga, pagsasanay, at pagpapalakas ng sarili.
Ngunit higit sa lahat, ang mahalagang punto ay ito: Hindi lang ginagawa ng pamahalaan ang Bagong Pilipinas para sa mga OFW—kundi kasama sila sa paghubog nito. At dito matimbang ang mensahe ni Speaker: “Hindi kayo extra sa kwento ng Pilipinas—kayo ang bida.”
Sa mga sandaling tulad nito, mahalagang tandaan: ang pagkalinga ay hindi dapat tuwing eleksyon lang nararamdaman. Ito’y dapat tuluy-tuloy, sistematiko, at tunay. Ang OFW Global Centre ay dapat magsilbing modelo para sa iba pang lugar kung saan may malaking komunidad ng mga Pilipino sa abroad. Kung nagawa sa Hong Kong, bakit hindi sa Middle East, Europe, at North America?
At para sa mga OFW, ang pangakong ito ay dapat samahan ng bantay at boses. Patuloy dapat tayong magtanong: Naipatutupad ba nang maayos ang mga serbisyo? Naipararating ba sa lahat? Walang saysay ang mga gusali kung kulang sa tunay na tulong at pakikinig.
Ang serbisyo ay hindi nasusukat sa press release, kundi sa bawat Pilipinong natutulungan.
At ang gobyernong may puso ay hindi lang gumagalaw kapag may kamera—kundi kapag may pangangailangan.
Ito po ang inyong komentaryo—para sa mga tunay na bayani, mula sa puso ng bayan, tungo sa Bagong Pilipinas.
oooooooooooooooooo
Kamara pinagtibay resolusyong nagbibigay-pugay kina ‘Super Lawyer’ Estelito Mendoza at dating Rep. Artemio Adasa Jr.
Pinagtibay ng Kamara de Representantes ang dalawang resolusyon na nagpapahayag ng taos-pusong pakikiramay sa mga naulila nina dating Solicitor General Estelito P. Mendoza at dating Zamboanga del Norte Rep. Artemio A. Adasa Jr., at pagkilala sa kanilang natatanging paglilingkod-bayan at sa larangan ng batas.
Ang parehong resolusyon ay inakda nina Speaker Ferdinand Martin G. Romualdez, kasama sina Senior Deputy Speaker Aurelio “Dong” Gonzales Jr. ng Pampanga, Deputy Speaker David “Jay-jay” Suarez, Majority Leader Manuel Jose “Mannix” M. Dalipe, Minority Leader Marcelino C. Libanan, Senior Deputy Majority Leader Ferdinand Alexander A. Marcos, at mga kinatawan ng Tingog Party-list na sina Yedda K. Romualdez at Jude A. Acidre.
Sa pamamagitan ng House Resolution No. 2290, kinilala ng Kamara ang mga nagawa ni Mendoza, na pumanaw noong Marso 26 sa edad na 95.
Kinilala ng mga mambabatas ang kanyang “remarkable contributions to law and public service,” at binigyang-diin ang kanyang mahabang panahon ng serbisyo sa pamahalaan at pribadong sektor na nagbigay sa kanya ng reputasyon bilang isang “Super Lawyer” at “Attorney of Last Resort.”
Nagsilbi si Mendoza bilang Solicitor General mula 1972 hanggang 1986, naging miyembro ng Kamara bilang kinatawan ng Pampanga, nagsilbi ring gobernador ng Pampanga, at minister of justice.
Pinamunuan din niya ang mga Komite sa Revision of Laws and Codes at Constitutional Amendments, at naging miyembro ng ilang mahahalagang lupon tulad ng Appropriations, Energy, at Foreign Affairs.
“As a legislator, Honorable Mendoza authored notable laws and resolutions,” ayon sa resolusyon, kung saan binanggit ang batas na lumikha sa Commission on Filipinos Overseas at ang panukalang batas para sa accreditation of political parties.
Gumanap din siya ng mahalagang papel sa international legal community, bilang chairperson ng Sixth (Legal) Committee ng United Nations General Assembly at vice chairperson ng delegasyon ng Pilipinas sa Ikatlong UN Conference on the Law of the Sea.
“In his outstanding career as a private practicing lawyer, Honorable Mendoza handled numerous high-profile cases that cemented his reputation as a legal luminary,” ayon pa sa resolusyon, na tumutukoy sa mga kasong kinasangkutan ng mga dating pangulo at matataas na opisyal ng gobyerno.
Binanggit din sa resolusyon na si Mendoza ay kilalang-kilala at tumanggap ng maraming parangal, kabilang ang Presidential Medal of Merit at Lifetime Distinguished Achievement Award mula sa University of the Philippines Alumni Association. Umabot din ang kanyang impluwensya sa mga lupon ng kumpanya at iba’t ibang propesyonal na samahan.
“The passing of this esteemed and well-respected government servant, and a man of integrity, honor, and unwavering dedication to public service marks a profound and significant loss that is deeply felt not only by his family, relatives, and friends but also by the legal profession and the entire nation,” saad pa ng resolusyon.
Sa hiwalay na resolusyon, HR No. 2286, nagpahayag din ng pakikiramay ang mga mambabatas sa pamilya ni Adasa, na pumanaw noong Pebrero 7 sa edad na 72.
Si Adasa, na kilala rin bilang “Tim,” ay nagsilbing kinatawan ng unang distrito ng Zamboanga del Norte sa Ika-walo at Ika-siyam na Kongreso, at kalaunan ay naging Deputy Secretary General ng Legislative Operations Department hanggang sa kanyang pagreretiro noong 2017.
Kinilala ng Kamara ang kanyang naging bahagi sa pag-akda ng ilang mahahalagang batas para sa buong bansa, tulad ng Local Government Code of 1991, Compensation and Position Classification Act of 1989, Philippine Foreign Service Act of 1991, Consumer Act of the Philippines, at Inter-Country Adoption Act of 1995.
Matapos ang kanyang serbisyo sa lehislatura, siya ay itinalagang Undersecretary ng Department of Agrarian Reform at bumalik sa House bilang senior executive.
Noong 2014, ginawaran si Honorable Adasa Jr. ng ranggong colonel sa Philippine Air Force Reserve Command at na-promote bilang brigadier general noong 2017.
Ayon sa resolusyon, si Adasa ay maaalala dahil sa kanyang ambag sa paggawa ng mahahalagang batas para sa bayan, sa kanyang sipag at malasakit sa kapwa, at sa taos-puso niyang paglilingkod sa bansa at sa mga Pilipino. (END)
—————————
After News Commentary / Opinyon para sa Radyo
Pagpupugay kay Estelito Mendoza at Artemio Adasa Jr.: Dalawang Haligi ng Batas at Serbisyong Bayan
Mga giliw na tagapakinig, sa pagdinig ng Kamara kamakailan, hindi batas ang pinagtibay kundi pagkilala at pasasalamat—isang resolusyon ng taos-pusong pagpupugay sa dalawang dakilang lingkod-bayan: ang “Super Lawyer” na si Estelito P. Mendoza at ang dating mambabatas na si Artemio “Tim” Adasa Jr.
Sa likod ng kanilang mga titulo, ay mga buhay na inalay sa paglilingkod, prinsipyo, at karunungan. Ang kanilang pagpanaw ay hindi lamang pagkawala ng dalawang indibidwal, kundi isang malaking kawalan para sa bayan.
Estelito Mendoza: Ang Huling Baraha ng mga Kaso
Sa loob ng mahigit limang dekada, si Estelito Mendoza ay naging simbolo ng matibay na pag-unawa sa batas. Naging Solicitor General, kinatawan ng Pampanga, gobernador, Minister of Justice, at higit sa lahat—isang legal icon na kinasangkutan ng pinakamabibigat na kaso sa kasaysayan ng bansa.
Hindi biro ang tawagin siyang “Attorney of Last Resort.” Ibig sabihin, kapag wala nang makuhang abogado, si Mendoza ang tinatawag—hudyat ng tiwala sa kanyang talino, taktika, at integridad.
Ngunit higit pa sa kanyang karera sa korte, si Mendoza rin ay naging panahon ng karunungan sa Kongreso, sa United Nations, at sa pandaigdigang komunidad ng batas. Ang kanyang pagpasa ay parang paglipas ng isang panahon ng kagalingan sa legal na propesyon—isang tunay na “end of an era.”
Tim Adasa: Tahimik Ngunit Tapat na Tagapaglingkod
Samantala, si Cong. Tim Adasa ay hindi man naging headline sa mga dyaryo, ngunit ang kanyang ambag ay malalim at pangmatagalan. Isa siya sa mga pangunahing utak sa likod ng Local Government Code of 1991—isang batas na hanggang ngayon ay pundasyon ng lokal na pamahalaan sa Pilipinas.
Bilang kongresista, opisyal ng Kamara, at kalaunan ay opisyal ng Department of Agrarian Reform, si Adasa ay lingkod-bayan sa bawat yugto ng kanyang buhay. Hindi naghahanap ng papuri, kundi tahimik na gumagawa para sa ikabubuti ng nakararami. Isang opisyal na may ranggo sa serbisyo militar, ngunit mas kilala sa kanyang sipag at malasakit.
Ang Huling Paalala
Ang pagpasa ng House Resolutions 2290 at 2286 ay hindi lamang ritwal ng Kongreso—ito ay simbolo ng pasasalamat ng buong bayan. Sa panahong ang pamahalaan ay sinusukat sa likes at trending topics, ang alaala nina Mendoza at Adasa ay paalala na ang tunay na pamumuno ay nasa galing, dangal, at tahimik na serbisyo.
Kaya’t sa puntong ito, hindi tayo magdadalamhati sa kanilang pagpanaw, kundi magpapasalamat sa kanilang pamana. Sa mga kabataan, sa mga lingkod-bayan ngayon, sana’y maging inspirasyon ito: ang serbisyong totoo ay hindi palaging maingay, ngunit palaging marangal.
Ito po ang inyong komentaryo—bilang pagkilala sa nakaraan, bilang gabay sa kasalukuyan, at bilang inspirasyon para sa kinabukasan.
oooooooooooooooooo
Speaker Romualdez: Game-changer na batas para sa pagkain at kabuhayan tinapos ng Kongreso
Pinuri ni Speaker Ferdinand Martin G. Romualdez ang pagpapatibay ng bicameral conference committee report ng panukalang Livestock Development and Competitiveness Act, na isa umanong “game changer” upang bumaba ang presyo ng pagkain at magkaroon ng dagdag na kabuhayan ang milyun-milyong Pilipino.
“This measure brings us closer to what every Filipino family deserves: affordable, safe food on the table and meaningful livelihood for those who feed the nation. We are responding directly to the marching order of President Ferdinand Marcos Jr. to prioritize food security and rural development,” ani Speaker Romualdez.
Naratipika na ng Kamara at Senado ang bicam report at nakatakda nang ma-enroll at maipadala sa Malacañang para sa pirma ng Pangulo upang maging ganap na batas.
Inilarawan ni Speaker Romualdez ang panukala bilang isang haligi ng Bagong Pilipinas agenda ng Pangulo, kung saan inuuna ang pangangailangan ng parehong mamimili at mga prodyuser.
“Batas ito para sa bawat pamilyang Pilipino na nangangarap ng abot-kayang pagkain, mas maayos na kabuhayan at kinabukasang may kasiguruhan para sa kanilang mga anak,”
aniya.
Layon ng Livestock Development and Competitiveness Act na palakasin ang lokal na produksyon ng baboy, manok, gatas at itlog sa pamamagitan ng pagsuporta sa maliliit na magsasaka at gawing moderno ang supply chain sa bansa.
Binigyang-diin ni Speaker Romualdez na hindi lamang paglago ng industriya ang itinataguyod ng batas, kundi ang pagkakapantay-pantay at pagpapalakas nito sa lahat ng sektor.
“For backyard raisers and livestock farmers who’ve long been left behind, this is the support they’ve been waiting for – access to credit, veterinary care, post-harvest facilities and infrastructure that can finally elevate their livelihood," paliwanag ni Speaker Romualdez.
Sa pamamagitan ng pagtaas ng pamumuhunan sa mga feed mill, katayan, cold storage facility at logistics, inaasahan na mapapalago ng batas ang pag-unlad sa mga kanayunan at lilikha ng mga bagong trabaho sa sektor ng agrikultura.
“Through this measure, we’re creating the conditions for sustained rural development. Jobs will follow where there is investment. That’s how you empower communities from the ground up,” paliwanag pa niya.
Mahakagang bahagi ng bagong batas ang pagpapabuti ng mga biosecurity system at food safety standards upang maprotektahan laban sa mga sakit ng hayop at matiyak na ligtas at dekalidad ang karne at gatas para sa mga Pilipinong konsumer.
“Health and safety go hand in hand with affordability. Kung hindi mura ang pagkain, mas mahihirapan ang ating mga kababayan. Kaya sinisiguro ng batas na ito na hindi lamang bababa ang presyo ng pangunahing bilihin, safe at masustansya din ang ating pagkain,” giit niya.
Tinukoy din ng Speaker ang mabilis at pinag isang aksyon ng parehong kapulungan sa pagbuo ng panukala, bilang patunay sa pangakong itaguyod ang sektor ng agrikultura at tiyakin ang food sovereignty.
“Ito ang klase ng batas na makikita mo ang malasakit at bisyon ng Bagong Pilipinas ni Pangulong Marcos. Hindi lang para sa ngayon, kundi para sa kinabukasan,” sabi ni Speaker Romualdez.
Nagpahayag siya ng pasasalamat kina House Agriculture and Food Committee Chair Rep. Mark Enverga, Senate Agriculture Chair Sen. Cynthia Villar, at lahat ng conferees na sumiguro na ang pinal na bersyon ng batas ay balanse sa pagitan ng pangangailangan ng sektor at ng pambansang interes.
“Legislation like this proves that when Congress acts in harmony with the Executive, genuine progress becomes not just possible but inevitable,” ayon pa kay Speaker Romualdez.
“With the President’s signature, this game-changer law will become a powerful tool for economic inclusion, grassroots empowerment and national food resilience,” dagdag pa niya. (END)
—————————-
After News Commentary / Opinyon para sa Radyo
“Game-Changer” na Batas para sa Pagkain at Kabuhayan: Sa Kanayunan Magmumula ang Tunay na Kaunlaran
Magandang araw po sa ating mga tagapakinig. Isa na namang makasaysayang hakbang ang isinulong ng ating pambansang mambabatas sa pagratipika ng bicameral report para sa Livestock Development and Competitiveness Act—isang panukalang tinawag ni Speaker Ferdinand Martin G. Romualdez bilang isang “game-changer” para sa pagkain at kabuhayan ng mga Pilipino.
At bakit nga ba hindi? Sa panahong patuloy ang pagtaas ng presyo ng karne, itlog, at gatas sa pamilihan, habang nananatiling naghihikahos ang ating mga magsasaka’t mangingisda, nararapat lamang na magkaroon tayo ng batas na hindi lamang tumutugon sa supply ng pagkain, kundi nagtutulak ng pangmatagalang pagbabago sa sistema.
Hindi ito basta pang-agrikultura lang—ito ay batas para sa bawat pamilyang Pilipinong gustong makakain ng ligtas, abot-kaya, at masustansyang pagkain. Isa rin itong batas para sa mga maliliit na nag-aalaga ng baboy, manok, at baka sa likod-bahay, na matagal nang naiwan sa pag-unlad.
Ayon kay Speaker Romualdez, ang batas na ito ay magbibigay ng access sa puhunan, serbisyong beterinaryo, pasilidad sa pagproseso, at imprastrukturang agrikultural para sa mga backyard raisers at livestock farmers. Sa madaling salita, inaangat ang maliliit upang sila ay maging produktibong bahagi ng pambansang food supply chain.
Bukod pa riyan, binibigyang-pansin din ng batas ang aspeto ng biosecurity at food safety — dalawang mahalagang salik sa panahon ng mga sakit na maaaring manggaling sa hayop tulad ng African Swine Fever o Avian Flu. Sa pamamagitan ng maayos na pamantayan sa produksyon, protektado ang konsumer at ligtas ang industriya.
Hindi rin maikakaila ang pangako ng batas na ito sa rural development. Sa bawat pagtatayo ng feed mill, slaughterhouse, cold storage facility, o logistics hub sa mga probinsya, kasabay nito ang paglikha ng trabaho at pagdaloy ng kabuhayan sa mga komunidad. At gaya ng sinabi ni Speaker Romualdez, “Jobs will follow where there is investment.”
Pero higit sa lahat, ang mensaheng dala ng batas na ito ay malasakit. Malasakit sa mga nagugutom, sa mga magbababoy at magmamanok, sa mga anak na gustong may gatas sa agahan, at sa mga lalawigan na matagal nang naghihintay ng progreso.
At tandaan natin: kapag nagkakaisa ang Lehislatura at Ehekutibo, tunay na reporma ay hindi lamang posible—kundi tiyak na mangyayari.
Ito po ang inyong komentaryo—nagmumulat sa mga repormang may saysay, at nagbibigay ng tinig sa mga nasa laylayan. Sama-sama nating isulong ang isang Bagong Pilipinas na may sapat, ligtas, at abot-kayang pagkain para sa lahat.
oooooooooooooooooo
Kamara pinagtibay resolusyon ng pagbati sa pagkakahalal ni Pope Leo XIV bilang pinuno ng Simbahang Katolika
Pinagtibay ng Kamara de Representantes ang House Resolution (HR) No. 2301 bilang pormal na pagbati sa kay Pope Leo XIV sa kanyang pagkahalal bilang ika-267 Santo Papa ng Simbahang Katolika.
Ang resolusyon, na inakda ni Speaker Ferdinand Martin G. Romualdez at ng mga pinuno ng Kamara, ay kinikilala ang pagkahalal kay Pope Leo XIV—na dating si Cardinal Robert Francis Prevost—bilang isang mahalagang sandali sa patuloy na pagpapatatag ng pananampalatayang Katoliko at bilang inspirasyon sa mga mananampalatayang Katoliko sa buong mundo.
Si Pope Leo XIV, na nahalal noong May 8, 2025, ang kauna-unahang Santo Papa sa kasaysayan ng simbahan na mula sa Estados Unidos at unang Santo Papa mula sa Order of Saint Augustine.
Pinili niya ang pangalang Leo XIV, bilang pagpupugay kay Pope Leo XIII, na kilala sa kanyang makabuluhang mga aral panlipunan, kabilang na ang pagtataguyod sa karapatan at makatarungang sahod para sa mga manggagawa.
Pinuri ng Kamara ang bagong Santo Papa dahil sa kanyang napiling motto na “In Illo Uno Unum” o “In the One, we are one,” na galing sa paliwanag ni San Agustin tungkol sa Awit 127.
Pinuri ng Kamara ang bagong halal na Santo Papa sa pagpili niya ng episcopal motto na “In Illo Uno Unum” o “In the One, we are one,” na hango kay San Agustin tungkol sa Awit 127.
Ayon sa resolusyon, ang motto na ito ay nagtataguyod ng pagkakaisa at pagkakabuklod sa Simbahan, at nagpapakita ng panghabang buhay na paninindigan ng pinuno ng simbahan sa pananampalataya, dayalogo, at pagiging bukas para sa lahat.
“The election of His Holiness Pope Leo XIV, as the Vicar of Jesus Christ, marks a pivotal moment in the continued strengthening of the Catholic faith, and as the Supreme Pastor, Prime Witness to Faith and Unifier of the people of God, His Holiness stands as a beacon of harmony and peace, fostering unity among all believers,” ayon pa sa resolusyon.
Kinilala rin ng Kamara ang matagal na paglilingkod ni Pope Leo XIV sa Simbahan, ang kanyang pagiging misyonero, at ambag sa larangan ng teolohiya.
Ipinanganak siya sa Chicago, Illinois sa pamilyang may pinaghalong lahi ng Pranses, Italyano, at Espanyol. Nag-aral siya para maging pari sa Order of Saint Augustine, nanumpa noong 1981, at naordinahan bilang pari noong 1982.
Natapos niya ang Master of Divinity sa Catholic Theological Union sa Chicago, at ang Doctorate in Canon Law sa Pontifical University of Saint Thomas Aquinas (Angelicum) sa Roma.
Nagsilbi siya bilang Prior ng Augustinian Province of Our Lady of Good Counsel sa Chicago, at dalawang ulit na nahalal bilang Prior General ng buong Augustinian Order.
Naging misyonero rin siya sa Peru, kung saan nagsilbi siyang Obispo ng Chiclayo at Apostolic Administrator ng Callao, at kalaunan ay naitalaga bilang Prefect of the Dicastery for Bishops at President of the Pontifical Commission for Latin America, bago iniangat bilang Cardinal-Bishop of Albano noong Pebrero 2025.
“As the Supreme Pastor, Prime Witness to Faith and Unifier of the people of God, His Holiness stands as a beacon of harmony and peace,” ayon sa resolusyon, kung saan binanggit ang kanyang pamumuno sa pagbuo ng ugnayan sa pagitan ng mga Kristiyano at hindi Kristiyanong mga komunidad at paggabay sa mga tao patungo sa pinag-isang landas na nakabatay sa diwa ng pagkakapatiran ng tao at paghahangad ng pandaigdigang kapayapaan.
Bukod kay Speaker Romualdez, kabilang sa mga may-akda ng resolusyon sina Senior Deputy Speaker Aurelio “Dong” Gonzales Jr. ng Pampanga, Deputy Speaker David “Jay-jay” Suarez, Majority Leader Manuel Jose “Mannix” M. Dalipe, Minority Leader Marcelino C. Libanan, Senior Deputy Majority Leader Ferdinand Alexander A. Marcos, at mga Kinatawan ng Tingog Party-list na sina Yedda K. Romualdez at Jude A. Acidre.
Ang kopya ng resolusyon ay ipadadala sa Apostolic Nunciature sa Maynila upang maiparating sa Holy See. (END)
—————————-
After News Commentary / Opinyon para sa Radyo
Pagbati Kay Pope Leo XIV: Isang Sandali ng Pananampalataya at Pagkakaisa
Mga giliw na tagapakinig, isang makasaysayang resolusyon ang pinagtibay ng Mababang Kapulungan ng Kongreso kamakailan—ang House Resolution No. 2301, na pormal na bumabati kay Pope Leo XIV sa kanyang pagkahalal bilang ika-267 Santo Papa ng Simbahang Katolika.
Sa isang mundong puno ng alitan at pagkakawatak-watak, ang ganitong pagkilala mula sa pamahalaan ay higit pa sa diplomatikong galang—ito ay pagpapahayag ng malalim na ugnayan ng pananampalataya at estado, at pagdakila sa papel ng Simbahang Katolika sa buhay ng milyun-milyong Pilipino.
Si Pope Leo XIV, dating si Cardinal Robert Francis Prevost, ay hindi lamang ang kauna-unahang Amerikanong Santo Papa sa kasaysayan, kundi siya rin ang unang mula sa Order of Saint Augustine. Mula sa kanyang panata bilang misyonero, hanggang sa pagiging Obispo sa Peru, at kalaunan bilang pinuno ng Dicastery for Bishops—makikita ang kanyang panghabambuhay na pagsisilbi sa pananampalataya.
Ang kanyang napiling motto na “In Illo Uno Unum”—“Sa Isa, tayo ay iisa”—ay isang malalim na paanyaya sa pagkakaisa, hindi lamang sa loob ng Simbahan, kundi sa lahat ng sangkatauhan. Sa panahon ngayon na laganap ang divisiveness, disinformation, at paghihiwalay dahil sa lahi, relihiyon, o paniniwala—ang ganitong mensahe ay tila liwanag sa madilim na daan.
Dapat din nating kilalanin ang pagpupugay niya kay Pope Leo XIII, isa sa mga Santo Papang nagtulak ng mga makataong doktrina na tumindig para sa mga manggagawa—isang paalala na ang Simbahan ay dapat laging nasa panig ng naaapi at nangangailangan.
Ang pagkilos ng Kamara sa pamamagitan nina Speaker Ferdinand Martin Romualdez at iba pang mga pinuno upang iparating ang pagbating ito sa Vatican ay patunay ng respeto ng Estado sa espiritwal na pinuno ng daigdig, at pagpapahalaga sa pandaigdigang pananampalatayang bumabalot sa ating mga komunidad.
Ang mensahe ng bagong Santo Papa ay malinaw: pananampalataya, pagkakabuklod, at pagkilos para sa kapayapaan. Bilang mga mamamayang Pilipino, at bilang bansang may malalim na ugat sa Katolisismo, tungkulin nating isabuhay ang mga prinsipyong ito—hindi lamang sa loob ng simbahan kundi sa bawat araw ng ating buhay.
Ang ating pagkakaisa ay hindi dapat nakatali sa politika kundi sa diwang espiritwal ng pakikipagkapwa-tao at pag-asa. Sa panahong maraming pagsubok ang kinakaharap ng ating bayan, ang panalangin at pagkakaisa ay hindi dapat kinukutya—dapat itong pahalagahan.
Ito po ang inyong komentaryo—nagbubuklod sa pananampalataya, makabuluhan sa bayan, at nakatuon sa kapayapaan.
oooooooooooooooooo
NUP tinanggal si Frasco dahil hindi sumunod na suportahan si Speaker Romualdez
Tinanggal ng National Unity Party (NUP), isa sa mga partidong kabilang sa supermajority coalition na sumusuporta kay Speaker Martin Romualdez upang manatili sa pamumuno ng mas malaking kapulungan sa darating na Ika-20 Kongreso, si Deputy Speaker at Cebu Rep. Vincent Franco ‘Duke’ Frasco bilang kasapi ng NUP dahil sa pagsalungat niya sa opisyal na posisyon ng partido na suportahan si Romualdez, ayon kay NUP president at CamSur Rep. LRay Villafuerte.
Sinabi ni Villafuerte na “The party leadership has decided to expel Duke (Frasco) from the NUP because his unilateral decision not to support Rep. Martin’s continued stay as Speaker in the next Congress is a blatant breach of the NUP’s official position of unequivocal support for the Speaker to keep his premier post in the next Congress.”
Daga pa niya: “Given that this has been the unanimous stance of our party, Duke’s one-man decision to withdraw support from the Speaker runs counter to the NUP’s official manifestation of support for Congressman Martin—and means his status as a member of our party has become untenable.” “He should have first discussed his contrary position with our party leadership, rather than go out in public and breach our unanimous party decision.”
Sinabi pa niya na matagal nang polisiya ng NUP ang pagkakaisa sa salita at gawa. "It has been 'a long-standing policy of the NUP for all of us to speak and act as one.'”
Ani Villafuerte. "Going to the media to publicly oppose our party position, especially without prior consultation with any of our party officers, is punishable with expulsion from the NUP."
Halos isang buwan na ang nakalipas nang pormal na ideklara ng NUP ang buong suporta nito kay Romualdez upang ipagpatuloy ang direksyon ng Bagong Pilipinas na layunin ni Pangulong Marcos na mapabuti ang buhay ng lahat ng Pilipino.
"The NUP supports 100% the continuity of the Bagong Pilipinas agenda of President Marcos of better lives for all Filipinos in the second half of his presidency," ani Villafuerte, "and for the House to help stay the course of this pro-poor and pro-growth vision in the Congress, it is crucial for Speaker Martin to remain at the helm of the bigger chamber to continue shepherding the passage of the priority bills of this Administration meant to spell high, inclusive and sustainable growth."
Dagdag pa nito, "leadership continuity is so essential at this point, given that Filipinos have started to reap the benefits of the initiatives that have been carried out in the first three years of the Marcos presidency to improve their lives.” (END)
———————————
After News Commentary / Opinyon para sa Radyo
Pagkakatanggal kay Rep. Duke Frasco sa NUP: Disiplina sa Partido o Pagkitil sa Malayang Paninindigan?
Magandang araw po, mga giliw naming tagapakinig. Sa mga balitang umiinit sa larangan ng politika, isa sa mga pinakatinututukang usapin ay ang pagkatanggal ni Deputy Speaker at Cebu Rep. Vincent Franco “Duke” Frasco sa hanay ng National Unity Party (NUP)—isang hakbang na sinasabing bunga ng kanyang pagtangging suportahan si Speaker Martin Romualdez bilang lider ng Kamara sa Ika-20 Kongreso.
Ayon kay NUP President at CamSur Rep. LRay Villafuerte, malinaw ang dahilan: lumabag umano si Frasco sa opisyal na posisyon ng partido—ang buong suporta para sa pananatili ni Speaker Romualdez bilang Speaker. Ani Villafuerte, “ang kanyang pasya ay tahasang pagsuway sa nagkakaisang tindig ng NUP.” At dahil dito, naging “untenable” o hindi na nararapat ang pananatili niya sa partido.
Pero narito ang mas malalim na tanong: hanggang saan ang saklaw ng disiplina ng isang partido sa kanyang miyembro? At saan nagsisimula ang karapatang magpahayag ng sariling paninindigan bilang halal ng bayan?
Kung pagbabatayan natin ang prinsipyo ng demokrasya, ang isang kongresista ay inihalal hindi ng partido kundi ng taumbayan. Oo, mahalaga ang pagkakaisa sa loob ng partido, lalo na kung ito ay may kolektibong layunin. Ngunit ang pagkakaisang ito ay dapat na nakabatay sa malayang pagpapasya—hindi sa pilitan o pananahimik sa kabila ng prinsipyo.
Totoong sinabi ni Villafuerte na may matagal nang polisiya ang NUP ng “speaking and acting as one.” Ngunit kung ang pagiging isa ay nangangahulugang walang puwang para sa dissent o pagtutol—ito ba ay pagkakaisa, o pagsupil?
Hindi natin alam ang lahat ng konteksto sa panig ni Cong. Frasco. Hindi rin natin maaaring husgahan agad ang motibo ng NUP. Ngunit isang bagay ang malinaw: ang pamumuno ay hindi nasusukat sa dami ng pumirma o sa galing sa pagpaparusa sa dissenters. Ang tunay na lakas ng liderato ay makikita sa kakayahang tanggapin ang hindi sang-ayon—at sa husay nitong tugunan ang salungat na pananaw.
Sa gitna ng usaping ito, mahalagang maalala na ang tiwala ng publiko ay hindi basta-basta naipapasa sa pamamagitan ng party manifesto. Ito ay kinikita sa pamamagitan ng tamang pagganap, bukas na pakikinig, at matalinong pamumuno.
Kaya ang tanong ngayon: Ang desisyong ito ba ay pagpapatibay ng disiplina, o pagpapahina sa pluralismo ng kaisipan sa loob ng partido? Ang ganitong klaseng usapin ay hindi simpleng internal party affair—ito ay salamin ng mas malawak na kalagayan ng ating demokrasya.
Ito po ang inyong komentaryo—mapanuri, makabansa, at para sa mas matatag na demokrasya.
oooooooooooooooooo
Tagapagsalita ng Kamara: Matatag ang Suporta kay Speaker Romualdez; Pagkakaisa, Hindi Ingay, ang Daan sa Tunay na Serbisyo
Sa gitna ng mga usapin kaugnay ng hindi pagpirma ni Cebu Rep. Duke Frasco sa manifesto ng suporta para kay House Speaker Ferdinand Martin G. Romualdez, nananatiling malinaw ang paninindigan ng liderato ng Kamara: ang suporta ay kusang loob, hindi pinipilit—at higit pa riyan, nananatiling buo ang pagkakaisa ng mga miyembro.
“Sa Kamara po, malinaw ang prinsipyo: ang suporta ay hindi ipinipilit. Ito ay kusang loob na desisyon ng bawat kinatawan—at iyan ay iginagalang ng ating liderato,” ayon kay Atty. Princess Abante, opisyal na tagapagsalita ng House of Representatives.
Sa kasalukuyan, 285 miyembro ng Kamara na ang nagpahayag ng kanilang suporta para sa pagpapatuloy ng liderato ni Speaker Romualdez sa Ika-20 Kongreso. Kabilang dito ang matibay na suporta mula sa mga kinatawan ng Gitnang Kabisayaan, na kamakailan lamang ay nagpakita ng kanilang pagkakaisa at pagtutok sa mga programang pangkaunlaran para sa rehiyon.
“Sa rehiyon ng Central Visayas, matibay rin ang ipinakitang pagkakaisa ng mga mambabatas. Kamakailan, nagtipon sina Cebu Rep. Emmarie ‘Lolypop’ Ouano-Dizon, Cebu Rep. Rhea Mae Gullas, Cebu Rep. Eduardo Rama Jr., Cebu Rep. Edsel Galeos, Cebu Rep.-elect Ahong Chan, Bohol Rep. Maria Vanessa Aumentado, Bohol Rep. Kristine Alexie Tutor, at Siquijor Rep. Zaldy Villa kasama si Speaker Romualdez,” ani Abante.
Tinalakay sa naturang pulong ang mga pangunahing panukalang batas at programang pangkaunlaran para sa Rehiyon VII, na nakaayon sa Bagong Pilipinas na isinusulong ni Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. “Tahimik man ang pulong, malinaw ang mensahe: pagtibayin ang pagtutulungan upang mas mapabilis ang serbisyo sa mamamayan,” dagdag pa ni Abante.
Binigyang-diin din ni Abante na sa panahon ngayon na maraming Pilipino ang dumaranas ng kahirapan, mas mahalaga ang pagkakaisa sa Kamara upang maipasa ang mga batas na may direktang epekto sa kabuhayan ng bawat pamilyang Pilipino—mula sa murang pagkain, libreng gamutan, trabaho para sa mga manggagawa at magsasaka, hanggang sa suporta sa maliliit na negosyo.
“Sa panahong maraming Pilipino ang nangangailangan, ang pagkakaisa sa Kongreso ay hindi usaping pampulitika lamang. Ito po ang susi upang maisulong ang mga batas na may konkretong epekto sa buhay ng bawat pamilyang Pilipino,” wika niya.
Sa halip na sagutin ang bawat ingay, mas pinipili ni Speaker Romualdez ang manindigan sa tahimik ngunit epektibong paglilingkod.
“Kaya sa halip na tumuon sa ingay, mas pipiliin ng ating lider na si Speaker Romualdez na manindigan sa katahimikan ng tunay na paglilingkod,” ani Abante.
At bilang pagtatapos: “Hindi mahalaga kung sino ang hindi pumirma. Mas mahalaga kung sino ang patuloy na naglilingkod.”
——————————-
Magandang araw, mga kababayan. Sa patuloy na pag-ikot ng mga isyu sa pulitika, isa sa mga pinag-uusapan ngayon ay ang hindi pagpirma umano ni Cebu Rep. Duke Frasco sa manifesto ng suporta para kay House Speaker Ferdinand Martin G. Romualdez. Marami ang nagtatanong: may ibig sabihin ba ito? May lamat na ba sa liderato?
Pero kung susuriin natin, malinaw ang pahayag ng House Spokesperson na si Atty. Princess Abante: ang suporta ay hindi pinipilit. Sa Kamara, ito’y isang kusang-loob na pasya — at iyan ang esensya ng tunay na demokrasya. Sa halip na ipilit ang pagkakaisa sa pamamagitan ng pamimilit, pinipili ng liderato ang pagkakaisang nakaugat sa tiwala at respeto.
At kung pagbabatayan natin ang numero, 285 na mambabatas na ang naghayag ng suporta kay Speaker Romualdez. Sa isang Kapulungang binubuo ng 316 na miyembro, ito ay malinaw na mayorya — at higit pa roon, isang patunay na ang tiwala sa kasalukuyang liderato ay hindi nakasalalay sa ingay kundi sa gawa.
Tingnan natin ang naging pagkilos sa Central Visayas—mga kinatawan mula sa Cebu, Bohol, at Siquijor, kabilang ang mga haligi ng rehiyon, ang nagtipon upang talakayin hindi ang pulitika, kundi ang mga proyektong pangkaunlaran. Tahimik man ang pulong, ngunit ang mensahe ay malakas: Pagtutulungan, hindi bangayan, ang kailangan ng bayan.
Sa panahon ngayon na kaliwa’t kanan ang problema ng mamamayan—mataas na presyo, kawalan ng hanapbuhay, kakulangan sa serbisyong pangkalusugan—ang makabuluhang batas ang dapat inuuna. Kaya’t nararapat lamang na ang Kamara ay magkaisa, hindi para sa kapritso ng iilang politiko, kundi para sa kapakanan ng nakararami.
At dito makikita ang tunay na lakas ni Speaker Romualdez: hindi siya kailangang sumigaw para marinig. Ang kanyang liderato ay nakikita sa mga batas na naipapasa, sa mga repormang natutulungan, at sa katahimikang produktibo.
Kaya nga tama ang sinabi:
“Hindi mahalaga kung sino ang hindi pumirma. Mas mahalaga kung sino ang patuloy na naglilingkod.”
At sa mata ng taumbayan, ang tunay na sukatan ng liderato ay hindi pirma sa papel, kundi serbisyong totoo.
oooooooooooooooooo
Inaprubahan ng Kamara de Representantes sa ikatlo at pinal na pagbasa kamakailan ang isang panukalang batas upang magkaroon ng mekanismo at pamantayan sa pagdedeklara ng state of imminent disaster at makapagbigay ng naaayong tugon dito ang pamahalaan.
Sinabi ni Speaker Ferdinand Martin G. Romualdez, pangunahing may-akda ng House Bill No. 11430, na layon ng panukalang batas na maiwasan ang pagkawala ng buhay, pagkasira ng mga ari-arian, at kabuhayan sa panahon ng sakuna o kalamidad, maging ito man ay likas o gawa ng tao.
Ipinunto ni Speaker Romualdez na ang Pilipinas, na nasa Pacific typhoon belt, ay dinadaanan ng humigit-kumulang 20 bagyo kada taon na nagdudulot ng pagkaantala sa pamumuhay at mga aktibidad sa ekonomiya, at maging pagkasawi. Dahil sa pagbabago ng klima, mas lumalakas ang mga bagyo.
Ayon sa kanya, “The proposed Declaration of State of Imminent Disaster Act will enable the national government, local government units, and our communities to better prepare for and respond to disasters or natural calamities. Better preparation and responses will save lives, properties, and livelihoods,”.
Binibigyang kapangyarihan ng HB 11430 ang Pangulo na ideklara ang State of Imminent Disaster sa isang grupo ng mga barangay, bayan, lungsod, lalawigan, o rehiyon gamit ang mga patnubay mula sa National Disaster Risk Reduction and Management Council (NDRRMC).
Maaari ring magdeklara ang local chief executive (LCE), sa pamamagitan ng executive order batay sa rekomendasyon ng lokal na DRRM council o ng state of imminent disaster sa kanyang hurisdiksiyon.
Ang deklarasyon ay maaaring idulot ng mga banta gaya ng natural at kagagawang sakuna, epidemya, pandemya, iba pang sakit na may epekto sa pampublikong kalusugan, at iba pang insidente na nakaaapekto sa normal na pamumuhay ng komunidad.
Sa ilalim ng deklarasyon, maaaring gamitin ng mga pambansa at lokal na DRRM council ang kani-kanilang mga rekurso at mekanismo upang isagawa ang mga hakbang na makaiiwas sa sakuna.
Kailangang maisama ng mga lokal na pamahalaan ang mga planadong interbensyon sa kanilang mga regular na programa, plano, aktibidad at badyet. Para sa mga ahensya ng pambansang pamahalaan, ang pondo ay magmumula sa National DRRM Fund.
May mga ipinagbabawal na gawain sa ilalim ng panukalang batas, kabilang ang:
(a) Pagpabaya sa tungkulin na humahantong sa pagkasira, pagkasawi, malaking pinsala sa pasilidad, at maling paggamit ng pondo;
(b) Pagharang sa pagpasok o distribusyon ng relief goods at kagamitan sa mga lugar na nasa ilalim ng State of Imminent Disaster;
(c) Pagbili mula sa mga ahensya ng tulong ng mga relief goods para sa pansariling gamit o pagbebenta;
(d) Pagbili ng relief goods mula sa mga komunidad na inaasahang maaapektuhan;
(e) Pagbebenta ng relief goods na nakalaan sa mga komunidad na maaapektuhan;
(f) Pilit na kinukuha ang mga relief goods na nakalaan sa partikular na grupo o ahensya;
(g) Paglilihis o maling paghahatid ng relief goods sa mga hindi tamang benepisyaryo;
(h) Pagtanggap, paggamit, o pagbenta ng relief goods na hindi nakatalaga sa kanila;
(i) Pagpapanggap ukol sa pinagmulan ng relief goods sa pamamagitan ng:
(1) Pagpapalit o pagtatakip sa mga label;
(2) Repacking upang magmukhang mula sa ibang ahensya o tao;
(3) Maling pag-aangkin sa pinagmulan ng mga hindi nabuksang relief goods;
(j) Pagsusubstitusyon ng mga relief goods sa mas mababa o di kalidad na gamit;
(k) Ilegal na pangangalap ng donasyon;
(l) Sadyang paggamit ng maling datos para sa pondo o ayuda;
(m) Pagnanakaw o paninira ng gamit sa pagmomonitor ng sakuna o paghahanda rito.
Ang sinumang lalabag ay maaaring patawan ng pagkakakulong mula anim na taon at isang araw hanggang labindalawang taon, o multa mula ₱50,000 hanggang ₱500,000, o pareho, depende sa desisyon ng hukuman.
Ang mga opisyal ng pamahalaan na mahuhuli ay papatawan din ng habangbuhay na diskwalipikasyon sa paghawak ng anumang posisyon sa gobyerno.
Kung ang lalabag ay isang korporasyon, partnership, asosasyon o iba pang juridical entity, ang opisyal o opisyal na responsable ang mananagot. Maari ring kanselahin ang kanilang business permit o license.
Itinatakda ng panukalang batas na maglabas ang NDRRMC ng mga patakaran at patnubay sa pagpapatupad nito. Magtatatag rin ng congressional oversight committee para bantayan ang implementasyon ng panukala kapag naisabatas. (END)
———————-
After News Commentary / Opinyon para sa Radyo
“State of Imminent Disaster Act”: Panukala para sa Mas Maagang Paghahanda, Hindi Pa Huli ang Lahat
Magandang araw po sa ating mga tagapakinig. Isa na namang makabuluhang panukalang batas ang inaprubahan kamakailan ng ating mga kinatawan sa Kamara—ang House Bill No. 11430 o ang “Declaration of State of Imminent Disaster Act.” Sa panahong tila dumarami ang sakuna—bagyo, lindol, baha, epidemya—isa itong hakbang na may malalim na saysay: maghanda bago pa man tumama ang trahedya.
Sa totoo lang, matagal na itong hinihintay—isang malinaw at konkretong legal na mekanismo na nagbibigay kapangyarihan sa pamahalaan, mula pambansa hanggang lokal, na kumilos agad bagolumala ang isang banta. Hindi na kailangang hintayin ang aktuwal na pinsala para lamang makagalaw. Kung tutuusin, sa bansang gaya ng Pilipinas na tinatamaan ng halos 20 bagyo taon-taon, ang pagkaantala ay hindi lang abala—buhay ang nakataya.
Isipin ninyo ito: kapag naideklara na ang state of imminent disaster, maari nang i-mobilize ang resources, ma-activate ang mga plano, at mailaan ang pondo para sa preventive at preparatory actions. Hindi na reactive, kundi proactive na ang magiging tugon ng gobyerno. Isa itong pagtalikod sa dating kaisipang “bahala na si Batman,” at pagtanggap na maaaring maiwasan ang sakuna kung maagang naghanda.
Ngunit higit pa sa preparasyon, may matitigas ding probisyon ang panukala laban sa mga inaabuso ang sistema sa panahon ng sakuna. Isa na rito ang mga nagnanakaw, nagbebenta, o nagpapanggap sa relief goods, at ang mga nangangalap ng donasyon nang ilegal. Sa panukalang ito, hindi lang simpleng pagkakakulong ang kakaharapin nila kundi habambuhay na diskwalipikasyon sa serbisyo publiko —isang makatuwirang parusa para sa mga taong sinasamantala ang panahon ng pangangailangan.
Ngayon, dapat nating itanong: sapat ba ang panukalang ito kung wala namang tunay na implementasyon? Kaya mahalaga rin ang nakasaad na congressional oversight committee upang bantayan ang pagpapatupad ng batas. Hindi sapat ang batas sa papel—ang tanong, ipapatupad ba ito ng tama at may paninindigan?
Sa huli, hindi natin kayang pigilan ang bagyo, lindol, o pandemya. Pero kaya nating ihanda ang ating sarili, ang ating pamahalaan, at ang ating komunidad. Ang panukalang ito ay hindi lang teknikal na hakbang. Isa itong pahayag ng prinsipyo—na sa panahon ng panganib, ang gobyernong maagap ay gobyernong may malasakit.
At sa isang bansa kung saan bawat segundo sa sakuna ay mahalaga—ang maagang kilos ay literal na tagapagligtas ng buhay.
oooooooooooooooo
Pahayag kaugnay sa isyung hindi pumirma si Cong. Duke Frasco sa manifesto ng suporta kay Speaker Ferdinand Martin G. Romualdez
May mga katanungan na lumalabas kaugnay ng umano’y hindi pagpirma ni Cong. Duke Frasco sa manifesto ng suporta para kay Speaker Ferdinand Martin G. Romualdez.
Sa Kamara po, malinaw ang prinsipyo: ang suporta ay hindi ipinipilit. Ito ay kusang loob na desisyon ng bawat kinatawan—at iyan ay iginagalang ng ating liderato.
Gayunpaman, nais naming linawin na sa ngayon, 285 na miyembro ng House of Representatives ang nagpahayag—ng kanilang suporta sa pagpapatuloy ng liderato ni Speaker Romualdez para sa 20th Congress.
Sa rehiyon ng Central Visayas, matibay rin ang ipinakitang pagkakaisa ng mga mambabatas. Kamakailan, nagtipon sina Cebu Rep. Emmarie "Lolypop" Ouano-Dizon, Cebu Rep. Rhea Mae Gullas, Cebu Rep. Eduardo Rama Jr., Cebu Rep. Edsel Galeos, Cebu Rep.-elect Ahong Chan, Bohol Rep. Maria Vanessa Aumentado, Bohol Rep. Kristine Alexie Tutor, at Siquijor Rep. Zaldy Villa kasama si Speaker Romualdez.
Ang naging pokus ng kanilang talakayan ay ang mga pangunahing panukalang batas at programang pangkaunlaran para sa Rehiyon VII, alinsunod sa layunin ng Bagong Pilipinas ni Pangulong Ferdinand “Bongbong” R. Marcos Jr. Tahimik man ang pulong, malinaw ang mensahe: pagtibayin ang pagtutulungan upang mas mapabilis ang serbisyo sa mamamayan.
Sa panahong maraming Pilipino ang nangangailangan, ang pagkakaisa sa Kongreso ay hindi usaping pampulitika lamang. Ito po ang susi upang maisulong ang mga batas na may konkretong epekto sa buhay ng bawat pamilyang Pilipino—murang pagkain, libreng gamutan, trabaho para sa mga manggagawa at magsasaka, at suporta sa maliliit na negosyo.
Kaya sa halip na tumuon sa ingay, mas pipiliin ng ating lider na si Speaker Romualdez na manindigan sa katahimikan ng tunay na paglilingkod.
Hindi mahalaga kung sino ang hindi pumirma. Mas mahalaga kung sino ang patuloy na naglilingkod. (END)
ooooooooooooooooooo
Mga kababayan, sa usapin ng liderato sa Kamara, muling naging sentro ng balita ang hindi umano pagpirma ni Cong. Duke Frasco sa manifesto ng suporta para kay Speaker Ferdinand Martin G. Romualdez. At gaya ng inaasahan, maraming tanong ang lumitaw, maraming haka-haka ang umikot.
Pero kung tutuusin, malinaw ang mensaheng nais ipabatid ng Kamara: ang suporta ay hindi ipinipilit. Isa itong kusang-loob na pagpapasya, hindi obligasyon. At sa isang demokratikong institusyon tulad ng Mababang Kapulungan, ang voluntary supportay hindi kahinaan ng sistema, kundi patunay ng respeto sa pagkakaiba-iba ng pananaw.
Gayunpaman, hindi rin maikakaila ang bigat ng katotohanang 285 na mambabatas na ang nagpahayag ng suporta kay Speaker Romualdez—isang nakararaming bilang na nagpapakita ng malawak na tiwala sa kanyang pamumuno.
Kung babalikan natin ang ginanap na pulong ng mga kongresista mula sa Central Visayas kasama si Speaker Romualdez, kitang-kita ang kanilang tinig ng pagkakaisa, hindi para lamang sa politika, kundi para sa mga konkretong programa’t panukala na makikinabang ang rehiyon. Tahimik man ang pagpupulong, ngunit ang mensahe ay malakas: ang serbisyo ang tunay na diwa ng liderato.
Sa panahong tayo ay hinahamon ng mataas na presyo ng bilihin, kakulangan sa trabaho, at mga suliraning pangkalusugan at agrikultura—ang higit na kailangan ng taumbayan ay kongkretong aksyon, hindi pulitika. Mas mahalaga ang mga mambabatas na nagtutulungan upang maisabatas ang mga solusyong tunay na ramdam sa mga barangay, palengke, at sakahan.
Kaya marahil, tama lamang ang sinabi sa pahayag:
“Hindi mahalaga kung sino ang hindi pumirma. Mas mahalaga kung sino ang patuloy na naglilingkod.”
Ang katahimikan ng paglilingkod ay higit na makapangyarihan kaysa sa ingay ng intriga.
At sa huli, ang husga ng taumbayan ay hindi nakabase sa pirma, kundi sa resulta.
No comments:
Post a Comment